Groen licht voor vogels op Ameland

Sinds 2008 verlichten groen licht stralende lampen de pier bij Nes. De door Philips ontwikkelde QL lampen zijn energiezuinig maar bovenal vogelvriendelijk. Het groene licht schijnt voldoende om de pier te verlichten en deert de vogels niet. Ameland is proefproject van Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en Philips Lighting. Wat begon als een experiment is uitgegroeid tot een lichtplan van gemeente Ameland voor het buitengebied met energiezuinige en groen stralende lampen.

Groen licht op Ameland

• Groen licht
• Vogels minder verstoord door groen licht
• Trekvogels
• Onderzoek op Ameland
• Magnetisch kompas
• NAM en Philips
• Veiligheid op offshore locaties

Groen licht

Baanbrekend onderzoek door de NAM over de verhouding van vogels en lampen op de boorplatforms bracht aan het licht dat vogels gebaat zijn bij ander licht dan ons gewone kunstlicht. De NAM heeft de verlichting aangepast naar aanleiding van onderzoek dat op Ameland plaatsvond.

Vogels minder verstoord door groen licht

Groen licht is een nieuw type verlichting, dat is ontwikkeld door de NAM en Philips Lighting. Uit onderzoek blijkt dat vogels verstoord kunnen raken van bepaalde delen van het kleurenspectrum in kunstlicht: hun het kompas raakt verstoord en de vogels raken gedesoriënteerd. Als dit op zee gebeurt, kunnen trekvogels in grote zwermen rond platforms blijven vliegen of zelfs daarop landen. Vogels kunnen van uitputting in zee storten.

Trekvogels

Jaarlijks vliegen zo’n 60 miljoen vogels twee maal de Noordzee over. Ze trekken van Canada en Scandinavië naar Afrika en weer terug. Tijdens de trek ontstaat er een piekdrukte. Met een vetreserve voor 12 uur is de vlucht van tien uur over de Noordzee te maken. Een tussenstop bij een platform kan ervoor zorgen dat ze de kust net wel of net niet halen. Er zijn zoveel platforms in de Noodzee, dat de vogels altijd wel een tegenkomen.

Onderzoek op Ameland

In 2003 vond op Ameland een onderzoek plaats tijdens de herfsttrek. Men onderzocht het effect van lampen met kleurfilters. Het bleek dat vogels vooral op het rode deel van het spectrum reageren en nauwelijks op het groene en blauwe deel.

Magnetisch kompas

Verlichting is van invloed op het magnetisch kompas, waarmee vogels’s zich nachts in slechte weersomstandigheden oriënteren. Bij blauw en groen kunnen vogels de goede richting aanhouden, bij rood licht raken ze gedesoriënteerd. Hiermee werd duidelijk hoe het mechanisme van de verstoring werkt: vogels vertrekken met goed weer en heldere hemel, raken soms boven de Noordzee in bewolkte omstandigheden, waarbij ze overschakelen op hun kompas.

Boorplatforms

In de buurt van kunstmatige lichtbronnen, zoals boorplatforms met felle lichten en ook rood licht, wordt het kompas verstoord en blijven vogels vervolgens rondjes vliegen tot het licht wordt. Ze verliezen het gevoel voor richting.

NAM en Philips

Na dit onderzoek zocht de NAM de samenwerking met Philips Lighting. De invloed van combinaties van verschillende kleuren licht werd onderzocht. Tijdens de najaarstrek in 2005 en 2006 werden de speciaal ontwikkelde lampen getest en de reactie van de trekvogels bekeken. Philips hield ook rekening met de invloed van het licht op mensen. Er is grote zorg besteed aan het welzijn, veiligheid en gezondheid van de medewerkers op de offshore locaties.

Veiligheid op offshore locaties

Op de offshore locaties is licht nodig voor een veilige werkomgeving. Philips hield rekening met vele aspecten op het platform. ‘Blauw licht’ kwam uit de testen als kleur die het kompas van de vogels het minst zou verstoren. Deze kleur is op het platform niet te gebruiken, omdat je daarin minder scherp ziet. Om waarschuwingssignalen - vaak in rood - en veiligheidsvoorzieningen zoals brandblussers goed zichtbaar te houden is ook een minimale hoeveelheid rood licht aanwezig. Het licht mocht ook niet té groen zijn, want de helikopterdecks zijn standaard groen en die moeten wel zichtbaar blijven. Het groene licht dat is ontwikkeld, zorgt voor een optimale veiligheid voor dieren, maar ook voor mensen.

Pier en proef

Op Ameland straalt het groene licht bij de entree van het eiland. Tevens werden er groene lampen in de armaturen van de rondweg om Nes en bij de Hoge Dijk, tussen Nes en Ballum aangebracht. Voor weggebruikers is het een aangename verlichting die genoeg licht biedt voor een veilige route.

Nieuwe generatie lampen

De dure QL lampen van het eerste uur zijn na de proefperiode vervangen door goedkopere varianten die ook groenig schijnen. De QL lampen gingen stuk en vervanging werd te duur. Gemeente Ameland noemt de proef desondanks geslaagd. In 2016 werd een nieuwe generatie energiezuinige en groen schijnende lampen aangebracht in de armaturen in het gehele buitengebied van Ameland. het is een onderdeel van het beleid dat past bij Duurzaam Ameland.

Lees verder

• Feugelpôlle op Ameland - Pleisterplaats van sterns
• Duurzame Waddeneilanden
• Dag van de Aarde – Earth Day
• The Natural Step - verduurzaming van de wereld