De herplaatsingsplicht bij ziekte en reorganisatie

Bedrijven en overheidsinstanties kunnen in financieel slecht vaarwater terechtkomen, waardoor een reorganisatie onafwendbaar zal zijn. Bij een overheidsinstelling is een ontslag bij reorganisatie geen vanzelfsprekendheid, omdat de mogelijkheid tot herplaatsing moet worden bekeken. Raakt een werknemer deels arbeidsongeschikt dan is de werkgever altijd verplicht om vervangende werkzaamheden te vinden passend bij de mogelijkheden van de zieke werknemer. Wat houdt de herplaatsingsplicht in indien er sprake is van ziekte of een organisatie hervorming?

Herplaatsingsplicht

• De Wet Verbetering Poortwachter
• Consequenties bij bedrijven
• Hervormingen overheid en herplaatsingsplicht
• Toch ontslag
• Ziekte en mate van arbeidsongeschiktheid
• Ziekte en ontslag

De Wet Verbetering Poortwachter

Deze wet schrijft voor dat er alles aan gedaan moet worden om deels arbeidsongeschikte werknemers en werknemers bij reorganisatie voldoende herplaatsingsmogelijkheden te geven. Het doel is om aan het werk te blijven. Daartoe wordt de arbeidsrelatie gestimuleerd en in stand gehouden. Daardoor blijft de verbintenis met het werk goed. Het belang van de overheid is dat wordt voorkomen dat men in de ziektewet of in de werkloosheidswet terechtkomt. Het vormt dus een besparing op overheidsuitgaven door de verantwoordelijkheid grotendeels bij de werkgever neer te leggen. Daarbij is de werkgever eveneens verplicht om een aantoonbare inspanning te leveren om voldoende kansen aan de werknemer te geven. Hoe verschilt één en ander tussen bedrijven en overheidsinstellingen?

Consequenties bij bedrijven

Ondernemingen zijn verantwoordelijk voor het goed begeleiden van de eigen werknemers. Toch kunnen de omstandigheden dermate zijn dat er gereorganiseerd moet worden, waardoor een deel van het personeel op straat komt te staan. Strikt genomen zijn bedrijven niet verplicht om personeel elders te plaatsen, omdat de impact bij traag reageren bij ondernemingen kan leiden tot faillissement. Dat houdt in dat men bij problemen werknemers conform de Wet Melding Collectief Ontslag (WMCO) op straat kan zetten. Uiteraard is deze situatie van toepassing indien de bedrijfscijfers dermate aantoonbaar slecht zijn. Zijn de omstandigheden echter financieel beter dan zal een hervorming van een organisatie altijd leiden tot honderd procent baangarantie. In dergelijke omstandigheden ondersteunt de Wet Verbetering Poortwachter de belangen van de werknemer.

Hervormingen overheid en herplaatsingsplicht

In tegenstelling tot de zakelijke wereld dient bij hervorming binnen de overheidssector wel voor iedere werknemer een kans tot andere taken bij een aanverwante organisatie te worden aangeboden. Speciaal geldt daarbij de geldende procedure voor overheidsambtenaren, waarbij altijd passend werk moet worden gevonden. Betreft het een overheidsreorganisatie dan dient men via een herplaatsingsprocedure voldoende gelegenheid krijgen om ander gepast aanverwant werk te kunnen vinden. Daartoe dient de organisatie een concrete inspanning voor te verrichten. Dat houdt in een actieve zoektocht naar arbeidsplekken bij andere overheidsorganisaties welke raakvlakken hebben met de te hervormen organisatie.

Toch ontslag

Onverhoopt kan het voorkomen dat men bij een bedrijf of overheidsinstelling wordt ontslagen. In dat geval dient men aan ontslagregels te voldoen. Het volgende onderscheid kan worden aangegeven:

Bedrijfseconomische redenen

Een noodzakelijk collectief ontslag wegens bedrijfseconomische redenen moet voldoen aan de WMCO. Dat houdt in dat de ontslagenen moeten zijn bepaald conform het afspiegelingsbeginsel. Over alle lagen en leeftijdscategorieën binnen de organisatie moeten de ontslagenen evenredig zijn verdeeld. Daarnaast heeft men recht op een ontslagvergoeding, waarnaast het ontslag moet voldoen aan de wettelijke opzegtermijn.

Amtenaren ontslag

Indien er geen herplaatsingsmogelijkheden zijn bij overheidspersoneel dan kan dit leiden tot ontslag. Daartoe dient voor ambtenaren na de herplaatsingsprocedure de ontslagprocedure in gang worden gezet. Indien drie periodes van zes weken per keer voor bezwaar, beroep en hoger beroep zijn doorlopen kan worden overgegaan tot het feitelijke besluit om de ambtenaar uit zijn ambt te zetten. Let wel dat er dan hoge ontslagvergoedingen van toepassing kunnen zijn, waarnaast het een ‘eervol ontslag’ betreft.

Ziekte en mate van arbeidsongeschiktheid

Een aanvullende maatregel binnen de Wet Verbetering Poortwachter is de verplichting dat deels arbeidsongeschikten de mogelijkheid wordt gegeven om aangepaste taken te verrichten passend bij hun capaciteiten. Indien een werknemer namelijk ziek is, dan is de zieke veelal nog wel deels arbeidsgeschikt. Oftewel er zijn naar alle waarschijnlijkheid binnen een organisatie nog taken welke de zieke kan overnemen. De werkgever heeft daarbij de verplichting om actief op zoek te gaan naar passende werkzaamheden binnen de organisatie. Komt het tot een ontslag met toestemming van het UWV dan moet de werkgever de inspanningen op papier aantonen. Uiteraard geldt daarbij dat de deels arbeidsongeschikte werknemer die taken moet accepteren aangezien er een verantwoordelijkheid geldt voor zowel werknemer als werkgever.

Ziekte en ontslag

Wegens de Wet Uitbreiding Loondoorbetalingsverplichting bij Ziekte (WULBZ) is de werkgever verplicht om tot op twee jaar loon door te betalen bij ziekte. Dit gaat uiteraard gecombineerd met de Wet Verbetering Poortwachter, omdat de mate van arbeidsongeschiktheid ook de mate van arbeidsgeschiktheid bepaalt. Is men ziek dan dienen inspanningen te worden verricht om werkzaam te blijven indien dit past binnen het herstel van de zieke werknemer. Gedurende deze periode kan de werknemer niet worden ontslagen met als reden dat men ziek is. Het effect van het wel of niet meewerken aan herplaatsingsmogelijkheden gedurende de ziekte is aanleiding voor het UWV om een uitkering te geven danwel dat de werkgever langer moet doorbetalen. Oftewel beide partijen dienen een redelijke inspanning te verrichten om de werknemer eventueel na twee jaar in de ziektewet over te laten gaan.

Lees verder

• Collectief ontslagen worden: waar heb je recht op?
• Loondoorbetalingsplicht bij ziekte betekent geen ontslag
• Ontslagrechten: waar heb je recht op als je wordt ontslagen?