Het ongeluk van Raard op Nieuwjaarsmorgen 2013

Het dorpje Raard in Friesland werd op Nieuwjaarsmorgen van 2013 wreed opgeschrikt tijdens de feestvreugde rond het nieuwjaarsvreugdevuur. Een automobilist reed in op de toeschouwers. Er waren 17 gewonden, waarvan één op Nieuwjaarsdag overleed in het ziekenhuis. Aan een vrolijke dorpstraditie kwam plotseling een wreed einde.

Inrijden

Raard vierde Oud en Nieuw 2012-2013 met ondermeer een Nieuwjaarsvuur. Een automobiliste reed in op een groep mensen die naar het vreugdevuur stond te kijken. De automobiliste is een dan 42-jarige vrouw uit Dokkum, die met drie kinderen in de auto langs het vreugdevuur reed. Uit de sporen blijkt dat ze niet geremd heeft. Door het ontbreken van remsporen is niet te herleiden hoe snel de auto reed. De politie gaat niet uit van opzet en de vrouw had niet gedronken.

Dodelijk slachtoffer

Eén van de slachtoffers overleed aan zijn verwondingen. Het is de 59 jarige Tjibbe Klaas Veenema die zo hard werd geraakt dat hij op Nieuwjaarsdag 2013 overlijdt. De andere gewonden hebben botbreuken en hersenschuddingen, schaafplekken en bloeduitstortingen. De gewonden komen allemaal uit Raard-Bornwird.

Plaatselijk Belang

Voorzitter van Plaatselijk Belang van Raard, Thom Feddema, is een van de gewonden. Hij belandde op de motorkap van de auto. Raard vormt samen met Bornwird een tweelingdorp. Feddema neemt al snel de taak op zich om dorpsgenoten af te schermen voor media. Sommige landelijke nieuwszenders lopen in het dorp de huizen langs op zoek naar getuigenissen. Feddema heeft geen goed woord over voor deze manier van werken. Hij geeft op 5 januari 2013, een paar dagen na het ongeluk, een interview aan de Leeuwarder Courant waarin hij zijn ervaringen vertelt. Net als in de zaak Marianne Vaatstra is er een rol weggelegd voor de voorzitter van dorpsbelang. Feddema pakt die rol serieus op en wordt de woordvoerder namens de bewoners.

Raard-Bornwird

Raard was een boerengemeenschap en is een forenzendorp geworden. Bijna iedereen werkt buiten het dorp en forenst naar bijvoorbeeld Leeuwarden, Dokkum of Groningen. Er zijn maar weinigen die in het dorp op de boerderij zijn blijven werken. Raard ligt in een krimpgebied, maar het dorp zelf groeit. Het wordt daarom in de gemeente ook wel de Witte Raaf van de gemeente genoemd. Raard telt 228 inwoners, Bornwird 130.

Vuur

Het kruispunt De Tange met De Buorren is al 38 jaar de locatie van een vreugdevuur. Voorheen was dat op Koninginnedag, maar later tijdens de jaarwisseling. Al tientallen jaren voor 1 januari 2013 komen de dorpelingen op de kruisig net buiten hun dorp bijeen. De sleepploeg verzamelt het hout. Voorheen ging alles op het vuur, maar in het jaar van het ongeluk en jaren daarvoor halen de mannen alleen schoon hout op. De inwoners van Raard organiseren zelfs gezamenlijk een heuse vuurwerkshow. Jongeren gaan in het oude jaar bij de deuren langs om geld op te halen waar ze mooi vuurwerk van kopen. Het hele dorp kan dan tijdens de jaarwisseling van groots vuurwerk genieten. Na het vuurwerk gaat pas de brand in de bult. Raard-Bornwird schudt op de kruising handen en wenst elkaar op straat gelukkig nieuwjaar. Er wordt nog een flesje ontkurkt en het samenzijn voltrekt zich in een gezellige sfeer.

Blubberig

Vanwege de regenval in eind 2012 was de berm bij de kruising blubberig. De toeschouwers deden daarom een stapje achteruit en stonden vanaf de weg te kijken en te genieten van het vuur. Vanwege de rook stapten de feestvierder van de B-weg De Bourren over naar De Tangen. Op de weg mag 80 worden gereden, maar tijdens het vreugdevuur sturen automobilisten behoedzaam om de groep heen. Totdat het om kwart voor twee op nieuwjaarsmorgen 2013 misgaat. Een blauwe Suzuki Alto rijdt op de groep in en 17 mensen raken gewond. Feddema is een van hen. Hij raakt gewond aan zijn hoofd.

Hulpverleners

De eerste hulp wordt verleend door de dorpsgenoten zelf. Professionele hulp is snel aanwezig en de slachtoffers worden naar ziekenhuizen in Dokkum, Drachten, Leeuwarden, Sneek en Groningen vervoerd.

Bijeenkomst

Op dinsdag 1 januari 2013 komen Raarders bijeen in het dorpshuis. Burgemeester Marga Waanders, die zelf vlakbij Raard woont, is aanwezig. Er worden weinig vragen gesteld: iedereen was er immers zelf bij geweest. Tijdens een bijeenkomst in het dorpshuis De Nije Pôle op woensdag 2 januari van dat jaar is er gelegenheid om na te praten over de gebeurtenis. Er is aandacht voor de overleden man, de andere slachtoffers en ook voor de veroorzaakster van het ongeluk. Ook zij is slachtoffer, menen de mensen uit Raard-Bornwird.

Dienst

Op zondag 6 januari 2013 is er een speciale kerkdienst in het dorp. De slachtoffers van het ongeluk, behalve de twee die dan nog in het ziekenhuis liggen, zijn bij de dienst aanwezig. In de kerk zijn alle 200 plaatsen bezet. De dienst is tevens buiten in een tent te volgen via een videoverbinding. Daar zitten nog eens 200 mensen. Het ongeluk wordt herdacht. De pers is niet welkom bij de dienst.
Psalm 121 staat tijdens de dienst centraal: "Ik sla mijn ogen op naar de bergen, van waar komt mijn hulp? Mijn hulp komt van de Heer die hemel en aarde gemaakt heeft." De bergen staan voor de moeilijkheden, legt de dominee uit, waarmee het dorp wordt geconfronteerd. Kinderen schilderen tijdens de kindernevendienst een schilderij over ditzelfde thema. Het gemeenschappelijk kunstwerk wordt een blijvende herinnering aan de gebeurtenis. Wie niet bij de dienst aanwezig kon zijn kan hem later zien; de dienst is opgenomen.

Een jaar later

In de dorpen van gemeente Dongeradeel, de gemeente waar ook Raard toe behoort, is de jaarwisseling van 2013 -2014 ingetogen gevierd. Brandbulten waren er dit jaar alleen in de dorpen Hantum, Nes, Metslawier en Morra-Lioessens. Voorgaande jaren waren er meer en grotere vuren. Nieuwe regelgeving in de gemeente Dongeradeel zal debet zijn aan het kleinere aantal vreugdevuren. De organisatie van een vreugdevuur moet bij de gemeente een vergunning aanvragen. Het dramatische ongeval bij Raard lag aan de basis van de nieuwe regelgeving. Raard herdacht een jaar na dato het ongeval met een bijeenkomst in het dorp herdacht. Op de ongevalslocatie werd eerder in 2013 al een boom geplant.

Lees verder

• Leeuwarder Courant - Dagblad van de provincie Friesland