De invloed van paalmisstanden, afwijkingen van het palenplan

De invloed van paalmisstanden, afwijkingen van het palenplan Een gebouw kan worden gefundeerd op palen, zodat belasting middels een balkenrooster wordt afgevoerd naar de dragende punten. Palen worden daartoe tot op paalpuntniveau aangebracht, opdat voldoende paaldraagmogen aan de ondergrond wordt ontleend. Het betekent dat via de paal een niet geringe belasting (orde grootte 300 tot 800 kN) kan worden overgedragen. Wat zijn de consequenties indien tijdens de uitvoering paalmisstanden worden geconstateerd ten opzichte van het originele palenplan?

Invloed paalmisstanden


Wat is het palenplan?

Voor de opname van gewicht uit het gebouw wordt een balkenrooster met palen toegepast. Op basis van het paaldraagvermogen is vastgesteld op hoeveel belasting een paal mag worden belast. Het resulteert in een bepaalde verdeling van palen onder het gebouw, zodat de complete belasting kan worden afgedragen. Daarbij geldt dat het maximale paaldraagvermogen nooit mag worden overschreden. Het resulteert in een stramien van palen met meestal een onderlinge hart-op-hart afstand van 3 tot 6 m. Slechts bij pieklasten uit een kolom kan het voorkomen dat de palen op slechts 1 m van elkaar staan. Het palenplan geeft op de millimeter nauwkeurig aan op, welke plek een paal moet worden aangebracht.

Inleiding van belasting via betonbalken

De functie van betonbalken is het verzorgen van goede inleiding van belasting in de palen. Daartoe wordt de betonbalk afgewapend om zo het gewicht via veld-, steunpunts- en dwarskrachtwapening naar de steunpunten te trekken. Staat de paal op de juiste plek dan komt exact de berekende belasting vanuit het gebouw in de paal, zodat het concreet kan worden afgevoerd. De belasting komt dus nominaal in de paal zonder dat er sprake is van moment-introductie. Bij minimale afwijkingen moet er aan de 50 millimeter grens worden voldaan. Waarom bestaat die eis?

De 50 millimeter grens bij paalmisstanden

Er wordt tussen de paal en balk een verbinding gerealiseerd, waarbij paalwapening in de balk steekt. Het zorgt ervoor dat er een solide overgang ontstaat, waarbij de paal de balk vasthoudt. De wapening is beperkt echter omdat er een viertal betonstaal staven uitsteken met een onderlinge afstand kan de verbinding moment opnemen. Uit ervaring is de vuistregel opgesteld dat wringmoment veroorzaakt door misstanden tot 50 millimeter kan worden opgenomen door de paal-balk verbinding. Zijn de afwijkingen groter dan heeft het wel consequenties.

Wringmoment wat is dat?

Meest belangrijke gevolg van een paalmisstand is wringing van de balk. Staat de paal a-centrisch onder de balk dan wordt belasting onjuist ingeleid, waardoor een verschil tussen de resultante van de paal en balk ontstaat. Dat verschil zal ervoor zorgen dat de balk wil gaan wringen. Het is vergelijkbaar als het uitwringen van een natte doek om het vocht eruit te krijgen. De betonnen balk kan zonder gepaste maatregelen gaan verdraaien. Om dat tegen te gaan dient er bij a-centrische afwijkingen aanvullende wapening te worden toegepast. Meestal is de reeds bepaalde hoofdwapening toereikend, echter de beugels en flankwapening moet worden opgehoogd. Het geeft aanvullende capaciteit aan de balk om het extra moment tezamen met de overige veld- en steunpuntsmomenten in combinatie met de dwarskracht over te kunnen dragen. Op die manier kan door een verzwaring van de korf een constructief betrouwbare balkenrooster worden gerealiseerd, ook al is er sprake van een paalmisstand (let wel de paal mag niet buiten de balk komen te staan).

Consequenties van grote afwijkingen

Indien er echter sprake is van een afwijking ten opzichten van het palenplan dan heeft dat consequenties voor de volgende aspecten.

Paalbelasting

Het paaldraagvermogen mag niet worden overschreden. Een kleine verplaatsing hier en daar kan betekenen dat juist een andere paal teveel belasting krijgt te verwerken. Dan moeten belasting verlichtende maatregelen plaatselijk worden toegepast, of juist aanvullende fundatie oplossingen worden toegepast.

Verzwaring momentwapening

De boven- en onderwapening moet eventueel worden verzwaard. Omdat deze veelal met reserves vooraf zijn ontworpen blijkt dat die wapening voldoende capaciteiten bezit om het aanvullende wringmoment af te wapenen.

Aanvullende wringwapening

De beugels moeten worden verzwaard. Wringing heeft grote invloed op de beugelwapening. Vaak moeten er twee maal zoveel aan beugels worden toegepast om de wringing tegen te kunnen gaan. Ook de flankwapening moet worden verzwaard. De standaard 1 rond 8 moet worden vervangen middels 2 rond 10 of zwaarder per zijkant van de balk.

Na het aanbrengen en harden van de palen dienen de paalmisstanden in kaart te worden gebracht en moeten aan de hoofdconstructeur worden verstrekt. De bestaande balkwapening dient op basis van de afwijkingen worden aangepast, zodat de complete constructie wederom voldoet.

Lees verder

© 2013 - 2024 Geinformeerd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De plaats van wapening in een betonbalkDe plaats van wapening in een betonbalkBalken vormen een belangrijk onderdeel van de constructie van een bouwwerk. Het wordt bijvoorbeeld altijd toegepast om d…
Beton paalkop of kolomkop moet in bovenliggend beton stekenBeton paalkop of kolomkop moet in bovenliggend beton stekenAls betonpalen of kolommen zijn gesteld, wordt de bovenliggende constructie erover aangebracht. Om een mooie overgang va…
Hoe reken je dwarskrachtwapening van een balk uit?Hoe reken je dwarskrachtwapening van een balk uit?Betonbalken worden toegepast, omdat deze tegen een relatief gunstige prijs kwaliteit verhouding veel belasting kunnen op…
Globale wapeningsberekeningBij een balk op twee steunpunten veroorzaakt het moment buiging in de balk. Door deze buiging zullen aan de bovenzijde d…

Wat houdt mechanische spanning (constructief) in?Wat houdt mechanische spanning (constructief) in?Bij constructies zoals liggers treden mechanische spanningen op, welke door het toegepaste materiaal moeten worden opgev…
Ligging van neutrale lijn samengestelde ligger of oppervlakLigging van neutrale lijn samengestelde ligger of oppervlakComplexe vormen bestaande uit vierkanten, ronde delen, uitstekende strips enzovoorts kunnen een constructief sterke vorm…
Bronnen en referenties
Reactie

Jochem, 06-11-2014
Is de 5cm norm een landelijke/wettelijk norm waaraan elk heibedrijf zicht moet houden? ik heb voor mijn nieuwbouw huis 4 palen in de tuin laten plaatsen voor een garage. Nu het zover is dat we de garage willen bestellen komen we erachter dat de palen niet helemaal goed staan voor het type garage dat we willen.
In mijn mailing, voor het plaatsen, over de locatie van de palen heb ik aangegeven dat we de palen niet 60mm uit de kant wilden hebben maar 30mm. Zo moest er van buitenkant tot buitenkant paal een afstand van 292cm zijn.
Nu blijkt dat het 284 en 286cm is geworden. hierop zegt de aannemer dat ze binnen de norm zitten omdat ze een afwijking van resp. 4 en 3 cm per paal hebben. Omdat we op voorhand niet akkoord gingen met 60mm maar 30mm wilden kon de aannemer er toch vanuit gaan dat er nauwkeurig gewerkt moest worden en we niets met de 50mm norm te maken willen hebben.

Ik hoop dat ik hier op de juiste plek ben met mijn vraag.

vriendelijke groet,
Jochem Reactie infoteur, 06-11-2014
De 5cm is gebaseerd op de technische en sterkte capaciteiten van standaard betonpalen. De misstand introduceert een moment in de paalkop en kan binnen 5 cm afwijking goed worden opgenomen. Is de afwijking groter dan kan wringing optreden, waardoor aanvullende wapening in de betonbalk soms (dus niet altijd als men ernaar rekent) benodigd is.

Geinformeerd (1.029 artikelen)
Laatste update: 20-03-2019
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Techniek
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.