Laarzen in sprookjes: Klein Duimpje en de Gelaarsde Kat

Laarzen zijn er in soorten, maten en merken.... Bekende soorten zijn: kaplaarzen, moonboots, motorlaarzen, paardrijlaarzen, Uggs... Maar er is ook een heel bijzondere soort laarzen die in geen enkele schoenenzaak te koop is, namelijk zevenmijlslaarzen! Dit paar komt voor in het sprookje van Klein Duimpje, geschreven door sprookjesschrijver Perrault. Deze laarzen zijn zo bekend dat ze spreekwoordelijk geworden zijn. Bijna ieder mens heeft wel een paar laarzen maar er is ook een dier op laarzen namelijk 'de Gelaarsde Kat'. Dat volkssprookje is van dezelfde Franse sprookjesschrijver Perrault en staat ook in zijn boekje 'Sprookjes van Moeder de Gans'. Dat moet ook een bijzonder stel stappers geweest zijn. Al eeuwenlang spreken deze laarzen tot ieders verbeelding! De beroemde Gustav Doré maakte gravures van de reus met de zevenmijlslaarzen en van de 'Gelaarsde Kat'. Deze laarzen zijn in onze cultuursymbolen geworden.

De zevenmijlslaarzen in het sprookje van Klein Duimpje

We kennen allemaal wel het beroemde volkssprookje van de held 'Klein Duimpje'. Het is een verhaal dat voorkomt in de sprookjesverzameling van de Franse auteur Perrault uit de 17e eeuw: 'De sprookjes van Moeder de Gans.

Het verhaal van Klein Duimpje

Klein Duimpje, zo klein als een duim, was de jongste van zeven jongens uit een arm houthakkersgezin. Als er een hongersnood uitbreekt, besluiten de houthakker en zijn vrouw zich van hun kinderen te ontdoen door ze tijdens het sprokkelen van hout in het bos achter te laten. Klein Duimpje hoort dit en verzameld stiekem witte steentjes die hij tijdens de tocht van huis naar het bos uit zijn zak laat vallen. Met behulp van deze steentjes weet hij hemzelf en zijn oudere broers weer naar huis te brengen.

Ik ruik mensenvlees...
De geschiedenis herhaalt zich, als er weer eten tekort is en dat in een tijd dat er nog geen voedselbanken waren... Maar ditmaal lukt het Klein Duimpje niet om steentjes te verzamelen: de deur zit op slot. Dus laat hij nu broodkruimels vallen in de hoop daarmee opnieuw de weg terug naar huis te vinden. Maar de vogels eten ze op. Gelukkig ontdekt hij een lichtje dat afkomstig is van een huis. Als ze bij dat huis aan kloppen en om onderdak vragen, blijkt het het huis van een menseneter, een reus, te zijn. Maar wie weet krijgt de reus medelijden.... De vrouw van de reus in elk geval wel. Zij verstopt Klein Duimpje en zijn broers voor haar echtgenoot, maar deze ruikt vlees, mensenvlees! Hij ontdekt ze, maar zijn vrouw haalt hem over tot morgen te wachten met slachten.

Ontsnapt en rijk geworden met behulp van toverlaarzen
's Nachts zet Klein Duimpje de kroontjes van de hoofden van de zeven dochtertjes van de reus, op de hoofden van zijn broertjes. Als de menseneter die nacht alsnog de jongetjes op wil eten, slacht hij daardoor zijn eigen dochters! Klein Duimpje ontsnapt nu.
De volgende ochtend zet de wildeman de achtervolging in op zijn laarzen, waarmee hij met iedere stap zeven mijlen verder komt. Onderweg wordt de reus moe en valt in slaap. Klein Duimpje laat zijn broertjes naar huis rennen. Hij trekt de laarzen aan die, omdat het toverlaarzen zijn, onmiddellijk van schoenmaat veranderen. Hij gaat naar de reuzin. Duimpje haalt haar over hem al hun goud mee te geven, zogenaamd om de reus te bevrijden van een roversbende. Dat doet zij. En het laat zich raden hoe daarna alles wel goed afgelopen zal zijn.

Het sprookje van de Gelaarsde Kat

Van dezelfde auteur en uit dezelfde verzameling is het wat minder bekende sprookje van de Gelaarsde Kat. De beroemde illustrator Doré maakte bij dit verhaal meerdere gravures. Hierop is de gelaarsde kat steeds te zien, met laarzen aan!

De verhaallijn van 'De gelaarsde kat'

Een jongste molenaarszoon erft van zijn vader tot zijn verdriet alleen maar een kat. Maar wel een bijzondere kat! De kat kan praten en zegt tegen zijn meester: 'Geef me een zak en een stel laarzen om mee door het kreupelhout te lopen en u zult zien dat u er niet slecht vanaf bent gekomen.' De molenaarszoon waagt de gok.

De gelaarsde kat maakt de molenaarszoon tot schoonzoon van een koning
De gelaarsde kat vangt meerdere keren klein wild en biedt die aan een koning aan namens 'de Markies van Carabas', zogenaamd zijn baas. Als de koning een rijtoer gaat maken met zijn mooie dochter, laat de kat de molenaarszoon baden in de rivier. De kat doet of de markies verdrinkt als de koets langs komt en de koning laat zijn lijfwachten de nep-markies redden. De prinses wordt verliefd op de knappe molenaarszoon. De kater die door het leven gaat op een paar chique laarzen weet het zo te spelen dat alles waar de koning en de prinses en de markies langs komen in hun koets, zogenaamd eigendom is van de markies / molenaarszoon, inclusief een prachtig kasteel. En ja, u raadt het al, de molenaarszoon trouwt de prinses. En de gelaarsde kat wordt een voornaam edelman!

Conclusie over de zevenmijlslaarzen en de laarzen van de Gelaarsde Kat

Hoewel beide sprookjes verhalen van laarzen gaat het om twee totaal verschillende paren laarzen. Laarzen zijn er immers in soorten en maten! De zevenmijlslaarzen zijn toverlaarzen. Zowel de reus als Klein Duimpje passen ze en je kunt er stappen mee maken van zeven mijl. De laarzen van de Gelaarsde Kat spelen een ondergeschikte rol. Zij lijken vooral symbool te staan voor het schoeisel van een edelman.

Lees verder

• Dansschoenen in sprookjes van Grimm, Perrault en Andersen
• Goud en geluk in Grimmsprookjes en een economische crisis
• Perrault, auteur van Sprookjes van Moeder de Gans: biografie
• Schoenen: ons dagelijks schoeisel in spreekwoorden
• Schoenen in spreekwoorden van klomp, slof, laars tot schaats