Opgezette milt: pijnlijke soms fatale vergroting, de redenen

Door lichaamsziekten, ontstekingen of aandoeningen kan het voorkomen dat de milt er overmatig op reageert. Het kan ertoe leiden dat het orgaan overactief is en daardoor extreem groeit. Het hebben van een vergrote of pijnlijke milt, is zeker aanleiding voor een medische check. Wat kunnen de veroorzakende aandoeningen zijn, waardoor het orgaan teveel werk moet verzetten en waarom kan een opgezette milt fataal zijn?

Opgezette milt

• Locatie en functie
• Samenwerking met bloedverwerkers
• Aandoeningen en opgezette milt
• Symptomen splenomegalie
• Noodzaak verwijderen orgaan

Locatie en functie

De milt zit aan de linkerkant van de torso achter de maag in de buik. In gewone toestand kun je het niet voelen, echter het zit net onder de onderste rib. Indien er met het orgaan problemen ontstaan zal er plaatselijk een vergroeiing ontstaan, waarbij potentieel pijn tot extreme pijn kan ontstaan. Het kan daarbij uitstralen naar omringend weefsel, zoals de maag, darm, rib enzovoorts. Het is de schoonmaker van het lichaam, waarbij ongewenste stoffen uit het bloed worden gehaald. De milt gaat in dit geval over het zuiveren van infecties, verwijderen van bacteriën en het afvoeren van verkeerde of oude bloedcellen.

Samenwerking met bloedverwerkers

In het lichaam zijn een aantal belangrijke plekken van groot belang voor de verwerking van bloed. Denk aan de volgende belangrijke bloedverwerkende eenheden.

Beenmerg
Dit is verantwoordelijk voor de aanmaak van rijpe bloedcellen. Denk aan rode met witte bloedlichaampjes (hemoglobine voor zuurstofbinding en leukocyten voor de weerstand) en bloedplaatjes (trombocyten voor bloedstolling). Het is de meest belangrijke producent van bloedcellen.

Lever
Dit is een belangrijke opslagorgaan voor bloed en verwijdert ook een aantal belangrijke stoffen uit het lichaam. Denk aan het afbreken van alcohol, het opslaan van ijzerdeeltjes, hormoonafbraak en is belangrijk bij het metabolisme van vele stoffen.

Lymfklieren en milt

De lymfklieren zuiveren tot op zekere hoogte het bloed en vormen een barrière voor verspreiding van infecties. De milt is een belangrijke schoonmaker van bloed, indien er problemen aan het bloed zelf zijn.

Aandoeningen en opgezette milt

De milt wordt geactiveerd om vervelende ziekten aan te pakken zodat de invloed daarvan wordt verminderd. Blijft een lichaamsaandoening aanhouden dan kan het echter voorkomen dat er continu stoffen moeten worden afgebroken waardoor het orgaan overactief is. Denk aan:

• buiktyfus, malaria (komt voor in de meer tropische regionen);
• bloedinfectie of -vergiftiging, waardoor de verstorende elementen snel moeten worden verwijderd;
• ziekte van Pfeiffer: een ziekte aan de slijmvliezen waarbij de lever overactief is en de milt ook wordt beïnvloed;
• immuun hemolytische anemie, waarbij het afweersysteem tegen de eigen witte bloedlichaampjes is gekeerd. De afvalstoffen van die afbraak zullen door het orgaan worden verwerkt;
• sikkelcelziekte of thalassemie waarbij de vorm van de rode bloedcellen niet meer rond is waardoor geen zuurstof meer kan worden vervoerd;
• leverproblemen waardoor de milt als back-up teveel bloed moet verwerken;
• lymfklierkanker: door een afwijking aan de lymfklieren worden teveel lymfocieten aangemaakt, waardoor witte bloedlichaampjes overmatig aanwezig zijn. Het stimuleert verdere verkeerde celdeling, waarbij de lymfocieten versneld via de lymfklieren kunnen verspreiden;
• paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie: de milt heeft zelf een ontregelde afbraaksnelheid voor rode bloedlichaampjes, waardoor een teveel bilirubine wordt aangemaakt. De lever kan dit onvoldoende verwerken, waardoor de plas in de ochtend zeer bruin van kleur is;
• acute myeloïde leukemie: er is sprake van bloedkanker waarbij stamcellen in het beenmerg onjuist delen en niet volledig tot goedwerkende bloedcellen kunnen rijpen. Oftewel er ontstaat een tekort aan goede bloedcellen terwijl ongewenste niet rijpe witte bloedlichaampjes de overhand krijgen.

Symptomen splenomegalie

Een vergrote milt wordt splenomegalie genoemd en kan vele oorzaken hebben. Veel klachten zullen in eerste instantie door de veroorzakende aandoening worden veroorzaakt. Denk aan immuun hemolytische anemie, waardoor het bloed minder zuurstof transportcapaciteit heeft en de persoon snel vermoeid is. De klachten bij een vergrote milt zullen voornamelijk pijn zijn. Aan de linkerkant van de maag zal een vergroeiing zichtbaar zijn, waarbij veel pijn kan optreden. In dat geval zal het zondermeer opvallen, aangezien de pijn alles overheersend kan zijn. Het is van belang om snel naar het ziekenhuis te gaan, omdat de milt potentieel kan barsten. Daardoor kan een levensbedreigende bloeding ontstaat. Indien het niet met medicatie onder controle kan worden gebracht, zal het orgaan moeten worden verwijderd.

Noodzaak verwijderen orgaan

Indien het formaat te groot is, dan kan de milt zonder problemen worden verwijderd. Andere organen van het lichaam kunnen de schoonmakende functie overnemen. Het is van belang dat het verwijderen van de milt tijdig gebeurt om een fatale omstandigheid te voorkomen. Omdat andere organen de functie kunnen overnemen, kan het lichaam gewoon verder gaan. Uiteraard dient men aanvullende medicatie in te nemen om de consequenties van de veroorzakende aandoening tegen te gaan. Is de milt verwijderd volg dan altijd de adviezen van de behandelend arts op. De veroorzakende aandoening kan namelijk nog steeds van invloed zijn waarvoor extra medische aandacht nodig is.

Lees verder

• Parastomale hernia, pijnlijke huidzwelling nabij de stoma
• Overmatig opgezette buik, pijn en verklevingen: peritonitis