Moedervlek of kanker: verschil goede en slechte huidvlekken!

Het hebben van vlekken op de huid is vrij standaard. Velen van ons hebben verschillende moedervlekken, waarbij de kleur van donker naar lichtbruin kan variëren. Toch kunnen moedervlekken ook verraderlijk zijn zeker, indien deze snel veranderen. Huid kan ter plaatse van een verkleuring gaan irriteren, opzwellen en verdikken. Hoe kunt u onderscheid maken tussen normaal voorkomende moedervlekken en huidvlekken met een negatieve of kwalijke invloed voor het lichaam?

Moedervlek of kanker

• Normaal voorkomende moedervlekken
• Mastocytose
• Ouderdomsvlekken
• Verheven, vervormende en verkleurende huidvlekken
• Veel voorkomende huidkanker

Normaal voorkomende moedervlekken

In onze huid is melanine verantwoordelijk voor de mate van verkleuring van de huid. Daar waar moedervlekken tevoorschijn komen, is een relatief hogere concentratie melanine reeds van geboorte af aanwezig. Deze vlekken zijn standaard klein van formaat, waardoor ze relatief onopvallend zijn. Over het gehele lichaam kunnen deze typerende verkleuringen voordoen. Vaak zijn ze enkele millimeters groot tot een halve centimeter, waarbij er vaak geen tot een beperkte bolling is. In dat geval hoeft men er niet op te letten. Dit wordt anders indien de vlekken gaan jeuken, wel verhogingen laten zien of van kleur veranderen. Wat zijn de verschillende soorten huidvlekken waarbij men extra moet opletten?

Mastocytose

In het lichaam worden mestcellen door het beenmerg aangemaakt ten behoeve van het afweersysteem. Door onjuiste of overproductie van deze cellen kan het in de huid maar ook in lichaamsweefsel plekjes veroorzaken. Op de huid vormt het irriterende sproetachtige jeukende huidvlekken. Het komt vaak bij kinderen voor, waarbij het na de puberteit geheel is verdwenen. Toch kan het ook in chronische vorm op latere leeftijd voorkomen, waarbij de huid ernstig jeukt en sproeten groeien. Omdat er sprake is van een ontregelde aanmaak in het beenmerg, zal men oplettend moeten zijn. Het kan aanleiding zijn voor inwendige wondjes en overmatige huidgroei. Die omstandigheid kan daarbij snel worden vergist met huidkanker en kan er soms ook aanleiding voor zijn. Cellen zijn geïrriteerd, waardoor de vorming en groei van huidvlekken in verschillende vormen wordt bevorderd. Verder kan men last hebben van anemie, vermoeidheid, snel blauwe plekken en bloedingen krijgen.

Ouderdomsvlekken

Door het dunner en ouder worden van de huid, kunnen plaatselijk grote pigmentconcentraties voordoen. Dit kan in verschillende kleuren voorkomen. Denk aan bloedrode tot diep zwarte ouderdomsvlekken. Dit zijn zeker vreemd lijkende huidvlekken en zijn niet altijd van slechte aard. Toch dient men bij relatief grote opvallende vlekken alert te blijven. Hoge concentraties pigment kunnen ook een teken zijn van onjuiste celdeling. Ophoging en meerdere kleuren door elkaar dienen altijd serieus te worden genomen. Grote donkere huidvlekken dienen periodiek door een arts te worden gecontroleerd om negatieve ontwikkelingen uit te sluiten. Het kan potentieel tot maligne lentigo leiden, waarbij een in eerste instantie goedaardige vlek kwaadaardig is geworden.

Verheven, vervormende en verkleurende huidvlekken

Spontaan veranderende vlekken dienen altijd in de gaten te worden gehouden. Dit zijn potentieel kandidaten voor huidkanker, veroorzaakt door overmatige zonnestraling, vrije radicalen en genetische gevoeligheid. Deze huidvlekken verdienen veel aandacht en dienen snel te worden behandeld (lees te worden verwijderd). Tijdig ingrijpen zorgt ervoor dat de persoon vaak zonder nadelige gevolgen kan herstellen. Het is dus noodzaak om de verschillende varianten snel en effectief te kunnen herkennen. De plek worden onderzocht op de volgende punten:

• heeft de plek een opstand, punt of bolling, waardoor het aftekent tegen de rest van de vlek;
• een moedervlek is standaard klein en is praktisch altijd rond. Is er sprake van een afwijkende vorm, danwel heeft het een ongewoon grillig patroon?;
• hoe is de kleur opgebouwd? Een moedervlek heeft vaak dezelfde kleur, terwijl kanker uiteenlopende en veranderende kleuren kan hebben;
• wat is de omvang van de vlek? Groter dan een halve centimeter vraagt altijd om extra aandacht;
• heeft de vlek huidverdikkingen?

Let wel als één of meerdere van deze afwijkingen van toepassing zijn, dan is het noodzaak om direct medische aandacht te krijgen. Een check van de huidvlek kan ernstige aandoeningen uitsluiten of bevestigen. Het tijdig laten verwijderen van dergelijke huidvlekken geeft goede kans op volledig herstel.

Veel voorkomende huidkanker

Indien de huid veel is blootgesteld aan straling, dan uit het zich met basaalcelcarcinoom. Daarbij komen glanzende vlekken voor, waarin duidelijk adertjes herkenbaar zijn. Deze omstandigheid kan doorgroeien, waardoor het ongeneeslijk wordt. Snelle herkenning en behandeling is dus essentieel. Een andere door zonnestraling veroorzaakte huidkanker is plaveiselcarcinoom. Meest kenmerkende is dat het in eerste instantie op een moedervlek lijkt, echter de huid is verheven. Het verandert naar een korst of wratachtige verhardingen. Dit kan voorkomen van zeer klein tot een aaneengesloten huiddeel van enkele centimeters. Om dit te behandelen dient het aangetaste materiaal te worden verwijderd. Indien het reeds is doorgegroeid zal mogelijk meer omringend weefsel moeten worden verwijderd.

Het snel herkennen van huidkanker is noodzakelijk om de gevolgen ervan te beperken. Des te sneller het wordt behandeld des te gunstiger het herstel zal zijn. Uitstel leidt vaak tot het moeten verwijderen van grotere hoeveelheden weefsel. Herkent u bepaalde huidvlekken dan is het van belang om daarop snel te reageren. Laat uw huidvlek door de huisarts controleren en/ of vraag een verwijzing naar de huidspecialist of oncoloog.

Lees verder

• Hoe krijg je witte huidvlekken en hoe stop je Vitiligo?
• Bruine tot zwarte slecht helende huidvlekken op de enkel
• Waterpokken: rode huidvlekjes en blaasjes bij kinderen
• Hoe kun je kanker voorkomen?
• Je hebt een knobbeltje gevoeld, een indicatie van kanker