Kalium teveel: symptomen en oorzaken te veel kalium in bloed

Kalium teveel: symptomen en oorzaken te veel kalium in bloed In Nederland is geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor kalium opgesteld. Kalium komt vooral voor in groente en fruit(sappen), aardappelen en vlees, maar ook in brood, melk(producten) en noten. Een dieet met te weinig kalium en te veel natrium kan één van de vele factoren zijn die leiden tot hoge bloeddruk (hypertensie) en cardiovasculaire aandoeningen (hart- en vaatziekten). Waar zout zorgt voor een hoge bloeddruk, helpt kalium de bloeddruk te verlagen. Een kaliumtekort kan ontstaan na ernstige diarree, hevig braken en door het gebruik van diuretica (plaspillen). Een teveel aan kalium kan ontstaan als je nieren niet goed functioneren.

Kalium teveel symptomen


Wat is kalium en wat voor functie heeft het?

Elektrolyt

Kalium is een essentieel mineraal en een belangrijke elektrolyt in het menselijk lichaam.¹ Het speelt een belangrijke rol in de vochthuishouding en elektrolytenregeling, de zenuwfunctie, het samentrekken van de spieren (dus ook voor het samentrekken van het hart), en de bloeddruk. Kalium wordt aangetroffen in alle cellen van het lichaam en het algehele kaliumniveau wordt gecontroleerd door de nieren.

Vochtbalans en bloeddruk

Kalium staat niet op zichzelf. Het mineraal is samen met chloor en natrium betrokken bij het regelen van de vochtbalans en bloeddruk in het lichaam. Samen met natrium zorgt kalium voor een goede geleiding van zenuwprikkels en dat spieren zich samentrekken. Voorts werkt kalium het bloedrukverhogende effect van natrium tegen; kalium heeft dus een gunstige uitwerking op de bloeddruk. Kalium heeft een ​​beschermend effect tegen hypertensie (hoge bloeddruk). Voldoende kaliuminname is ook verbonden met een verlaagd risico op overlijden als gevolg van hart- en vaatziekten.

Avocado's / Bron: Istock.com/NataliaBulatovaAvocado's / Bron: Istock.com/NataliaBulatova

Waar zit kalium in?

Kaliumkampioenen

Kalium is te vinden in veel voedingsmiddelen, vooral die van plantaardige oorsprong zoals groente en fruit. De kaliumkampioenen zijn: aubergine, spinazie, asperges, wortels, pastinaak, courgette, broccoli, sinaasappels, avocado's, bananen en tomaten. Kalium kan ook worden gevonden in vis, vlees en zuivelproducten. In sterk geraffineerde voedingsmiddelen zoals witte suiker, witte rijst, witte pasta, wit brood, geraffineerde oliën, alle margarines en kant en-klaarmaaltijden, junk food, koekjes en snacks, ontbreekt kalium of is het nauwelijks aanwezig. Alle geraffineerd voedingsmiddelen missen door hun bereiding vitaminen, mineralen, enzymen en andere belangrijke voedingsstoffen.

Vers fruit / Bron: Istock.com/karelnoppeVers fruit / Bron: Istock.com/karelnoppe

Vers fruit en groenten

Over het algemeen krijgen de meeste Nederlanders niet genoeg kalium in binnen via hun eten. In de afgelopen decennia zijn we steeds meer bewerkte voedingsmiddelen, zoals fast food, in blik of voorverpakte etenswaren, gaan consumeren. Deze voedingsmiddelen bevatten veelal weinig kalium en heel veel natrium. Om een ​​dieet dat rijk is aan kalium te waarborgen, is het belangrijk om een ​​verscheidenheid aan vers fruit en groenten te eten.

Hoeveel Kalium heb je dagelijks nodig?

ADH

In Nederland is geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor kalium opgesteld. Het Voedingscentrum verklaart dat de behoefte samenhangt met de vochtbalans van het lichaam, en daardoor niet alleen afhankelijk is van hoeveel iemand binnenkrijgt via eten en drinken. Voor een goede bloeddruk is het volgens het Voedingscentrum belangrijk veel kalium binnen te krijgen in combinatie met weinig natrium of zout.²

DASH-dieet

Voor mensen met hoge bloeddruk kan het DASH-dieet (Dietary Approaches to Stop Hypertension) helpen om hun bloeddruk te verlagen. In feite betreft het een voedingspatroon, welke wordt aanbevolen door Amerikaanse cardiologen ter voorkoming van een te hoge bloeddruk. In het DASH dieet wordt aangeraden om veel fruit, groenten, volle granen, vetarme zuivelproducten, vis, gevogelte, noten en bonen te eten. Het DASH dieet heeft een hoger gehalte van kalium, magnesium en calcium, terwijl de totale hoeveelheid aan vetten, verzadigd vet en natrium lager ligt dan het typische Amerikaanse (of Nederlandse) dieet. Kalium supplementen worden over het algemeen niet aanbevolen voor mensen met een hoge bloeddruk. In plaats daarvan kun je het beste dagelijks een verscheidenheid aan kaliumrijk voedsel eten.

Vermoeidheid door kaliumtekort / Bron: Istock.com/BartekSzewczykVermoeidheid door kaliumtekort / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk

Kaliumdeficiëntie

Te weinig kalium wordt hypokaliemie genoemd. Een kaliumtekort is niet gebruikelijk, maar kan het gevolg zijn van overmatig vochtverlies als gevolg van ernstige diarree, hevig braken, zware inspanning of het gebruik van diuretica (plaspillen). Een kaliumtekort kan ook het gevolg zijn van een ontregeling van diabetes, een caloriearm dieet (minder dan 800 calorieën per dag), chronisch alcoholisme of nierproblemen. Deficiëntie symptomen zijn spierkrampen, verlies van eetlust, misselijkheid, vermoeidheid en zwakte. In ernstige gevallen kunnen hartritmestoornissen optreden.

Teveel kalium (overdosis)

Te veel kalium wordt hyperkaliemie genoemd. Er is geen maximaal toelaatbare inname voor kalium. Het is vrijwel onmogelijk om te veel kalium op te nemen via eten en drinken. Overtollige hoeveelheden kalium worden normaal gesproken uitgescheiden via de urine. Problemen kunnen echter ontstaan als de nieren niet optimaal functioneren. Voorts kunnen bij bepaalde medicijnen voor de bloeddruk (bepaalde plaspillen en/of ACE-remmers) het kaliumgehalte in het bloed te hoog worden. Er kan een acute kaliumvergiftiging optreden als je ineens 18 gram kalium per dag inneemt en het overschot aan kalium onvoldoende uitplast. Een teveel aan kalium kan aanleiding geven tot spierzwakte, maagpijn of een onregelmatige hartslag. In het ergste geval kan een te hoog kaliumgehalte in het lichaam leiden tot een hartstilstand.

Kaliumtest

Een (huis)arts kan een test aanvragen om het kaliumniveau te bepalen, samen met andere elektrolyten zoals natrium en chloride, teneinde een indruk te krijgen van de algemene gezondheid van de patiënt. De arts kan ook een kaliumtest aanvragen bij klachten die wijzen op een te hoog of een te laag kaliumgehalte in het bloed. Daarnaast wordt het gehalte vaak getest om het beloop van een nierziekte te volgen of ter controle bij het gebruik van plaspillen. Er is spraken van een een kaliumoverschot bij een serum concentratie van boven de 5,0 mmol/l en bij een serum concentratie lager dan of gelijk aan 3,5 mmol/l is er sprake van een kaliumtekort.

Noten:
  1. Elektrolyten zijn opgeloste zouten, die zich in de vorm van ionen (elektrisch geladen deeltjes) in het bloed bevinden. De elektrolyten houden de hoeveelheid water en zuurgraad (pH) van het lichaam op peil. (Bron: www.symptomen-behandeling.nl/1/kalium_418168.html)
  2. www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/kalium.aspx

Lees verder

© 2014 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hyperkaliëmie: een teveel aan kaliumKalium is een van de belangrijke zouten die het lichaam nodig heeft voor een gezonde werking. Ook is kalium van groot be…
Hypokaliëmie: een tekort aan kaliumKalium is een van de belangrijke zouten die het lichaam nodig heeft voor een gezonde werking. Ook is kalium van groot be…
Kalium: tekort of teveelKalium: tekort of teveelKalium is een mineraal dat het lichaam nodig heeft om de vochtbalans op peil te houden. Een tekort, maar ook een teveel…
Kalium: een zeer onedel metaalMet stoffen heb je in het dagelijkse leven erg vaak te maken. Veel stoffen zijn vrij verkrijgbaar waarbij je bijvoorbeel…

De geneeskracht van geactiveerde kool of charcoalCharcoal is een Engelse naam van een product dat in het Nederlands geactiveerde kool heet. Ondanks zijn bekende Nederlan…
Slaap je gezondSlaap je gezondDat slapen goed of zelfs noodzakelijk voor ons is, is niets nieuws. Het lichaam herstelt gedurende de slaapuren. Echter,…
Bronnen en referenties
  • www.heart.org
  • www.labuitslag.nl
  • www.nlm.nih.gov
  • www.symptomen-behandeling.nl/1/kalium_418168.html
  • www.uwbloedserieus.nl
  • www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/kalium.aspx
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/NataliaBulatova
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/karelnoppe
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/BartekSzewczyk
Reacties

Willem, 15-03-2018
Geachte lezer,
Afgelopen dinsdag uitslag gekregen van de neuroloog.
eGFR is 20 dus nierfunctie nog maar 20%
kalium is 5.8 mol/L
Ik eet geen roodfruit, geen sinaasappel, bananen en tomaten. Ook gebruik ik geen melk producten.
Maar ik eet wel appels en druiven. Doe ik daar goed aan?
Wat moet ik nog meer niet doen om de kalium waarde naar beneden te krijgen? Reactie infoteur, 02-04-2018
Je kunt op natuurlijke wijze een te hoog kaliumniveau in je lichaam verlagen door meer water te drinken (maar ook weer niet te veel), minder melk en vruchtensappen te drinken, en een kaliumarm dieet te volgen, maar bespreek dit wel eerst met de behandeld arts.

De Winne Anja, 04-11-2017
Mijn schoonmoeder kreeg 2 x daags een hoeveelheid vloeibare kalium in het ziekenhuis. Telkens zij een dosis innam had zij zo'n pijn in de maagstreek. Een week later kreeg zij een maagbloeding. Zou dit het gevolg kunnen zijn van de kalium? Reactie infoteur, 18-11-2017
Mogelijke bijwerkingen van kaliumchloride zijn:

Zelden (0,01-0,1%): maag-darmstoornissen zoals misselijkheid, braken, maagpijn, diarree en bij gebruik van de tabletten tevens laesies in slokdarm, maag en duodenum (ontsteking, erosies, ulcera), gastro-intestinale bloedingen, gastro-intestinale obstructie. Hyperkaliëmie. Huiduitslag.

De Vries, 15-11-2016
Zowel een teveel aan kalium in het bloed als een tekort aan kalium in het bloed kan veroorzaakt worden door bloeddruk verlagende plastabletten. Lijkt me tegenstrijdig en op dit moment heb ik daar weinig aan. Ik heb een verhoogde kaliumwaarde en gebruik genoemde medicijnen. Hoe zit het nu? Reactie infoteur, 31-12-2016
Bij patiënten die een ACE-remmer of AT1-antagonist gebruiken, kan combinatie met een kaliumsparend diureticum tot ernstige hyperkaliëmie (een te hoge concentratie kalium in het bloed) leiden (https://goo.gl/mRTloZ).

Henriette Westerdiep, 16-08-2015
Bij mij is na vele onderzoeken op 20 jarige leeftijd hyperkaliemie vastgesteld. Jarenlang een plastablet gehad. Sinds jaren niet meer en gaat goed. Alleen kan ik geen sinaasappel sap drinken dan is het helemaal mis. Heel vreemd. Daar zit waarschijnlijk veel kalium in? Reactie infoteur, 18-08-2015
1 glas sinaasappelsap van 250 ml heeft een kaliumgehalte van gemiddeld 450 mg. Ter vergelijking: een middelgrote banaan (100 g) bevat ongeveer 358 mg kalium. Een portie muesli, zonder suiker, van 50 g bevat circa 195 mg kalium.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 23-03-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.