Smetplekken, smetten: symptomen, oorzaken en behandeling

Smetplekken, smetten: symptomen, oorzaken en behandeling Smetplekken, smetten of intertrigo is een in de grote huidplooien gelokaliseerde, oppervlakkige huidaandoening, waarbij altijd roodheid aan beide zijden van de plooi te zien is. Daarnaast kun je last hebben van verweking van de huid, scheurtjes, erosies, een nattende huid of korstvorming. Meestal kan smetplekken goed worden behandeld door het aanbrengen van een verzorgende, indrogende zalf zoals zinkolie of zinkzalf. De belangrijkste maatregelen tegen smetplekken zijn het vermijden van wrijving, ervoor zorgen dat de plekken kunnen 'ademen' en de smetplekken drooghouden. Als je een secundaire infectie hebt door bacteriën of schimmels, dan raken de smetplekken meer ontstoken en kan deze een slechte geur ontwikkelen. Intertrigo in combinatie met een secundaire infectie is vaak asymmetrisch (niet gelijkmatig of aanwezig aan beide kanten).
Intertrigo tussen de tenen / Bron: Drgnu23 (original uploader), Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Intertrigo tussen de tenen / Bron: Drgnu23 (original uploader), Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Wat zijn smetplekken?

Definitie

Smetplekken, smetten of intertrigo is een inflammatoire huidaandoening die is gelokaliseerd in huidplooien, vooral de plooien onder de borsten, in de liezen en tussen de tenen.

Bij wie komt het voor?

Smetplekken wordt vooral gezien bij mensen met overgewicht, diabetici en patiënten die langdurig bedlegerig zijn. Ook bij baby's komt intertrigo regelmatig voor, en staat het bekend als luiereczeem.

Synoniemen

Synoniemen van intertrigo: smetplek, smetten, dermatitis intertriginosa, eczema intertriginosa en intertrigineus eczeem.

Oorzaken van smetplekken

Smetplekken is een inflammatoire huidaandoening van de huidplooien en is een gevolg van huid-op-huid contact, warmte, vochtigheid en wrijving. De aanwezigheid van één of meerdere van de volgende factoren of omstandigheden zorgt voor een verhoogd risico op smetplekken:
  • overgewicht/obesitas;
  • verminderde mobiliteit (langdurig bedlegerig);
  • gevorderde leeftijd;
  • vrouwelijk geslacht;
  • verhoogde lichaamstemperatuur;
  • vochtige huid ten gevolge van transpiratie of incontinentie;
  • diabetes;
  • tekortschietende persoonlijke hygiëne;
  • verminderde weerstand;
  • eerder smetplekken hebben gehad.

Intertrigo bij ouderen

Bij bedlegerige en zorgbehoevende ouderen leidt het gebrek aan beweging, vaak in combinatie met overgewicht, tot smetten of intertrigo. De huid verliest met de jaren aan stevigheid en wordt dunner. Dit veroorzaakt sneller wrijvingsgerelateerde verwondingen. Dagelijkse inspectie van de huid is daarom een ​​van de taken van de verzorger of de verpleegkundig. Decubitus of doorligplekken kan ook voorkomen als je bedlegerig bent. De verzorger kan smetten voorkomen door regelmatige verplaatsings- en mobiliteitsoefeningen. Bij het wassen is het belangrijk om de lichaamsplooien en het contactoppervlak zorgvuldig te inspecteren en vervolgens goed te drogen zodat er geen vocht kan ophopen.

Smetten symptomen: verweking, korstvorming, jeuk en pijn

Verschijnselen

Smetplekken is een in de grote huidplooien (zoals de liezen, oksels, bilnaad, buikplooi en onder de borsten) gelokaliseerde, oppervlakkige huidaandoening, welke gekenmerkt wordt door (glanzende) roodheid (= erytheem) aan beide zijden van de plooi. Naast roodheid kunnen één of meerdere van de volgende symptomen voorkomen:
  • verweking van de huid (maceratie);
  • fissuren (scheurtjes in de huid);
  • erosies;
  • nattende huid;
  • korstvorming.

Bijkomende klachten

Smetplekken kan (afhankelijk van de ernst) gepaard gaan met de volgende klachten:
  • pijn;
  • jeuk;
  • branderigheid;
  • onaangename geur.

Secundaire infectie

De aangedane huid is gevoelig voor infectie met bacteriën en schimmels. Secundaire infecties verergeren en onderhouden smetplekken. Een veelvoorkomende infectie bij smetplekken is die met Candida albicans.

Sinaasappelhuid / Bron: Boyblackcat/Shutterstock.comSinaasappelhuid / Bron: Boyblackcat/Shutterstock.com

Onderzoek en diagnose

De diagnose smetplekken is door de arts eenvoudig te stellen aan de hand van het klinisch beeld. In de huidplooien komen soms ook andere huidaandoeningen tot voorkomen die qua uitingsvorm veel gelijkenis kunnen vertonen met smetplekken. Deze omvatten:

Behandeling van smetplekken

Smetplekken is eenvoudig te herkennen en de diagnose wordt daarom op het oog gesteld. Aanvullend onderzoek is veelal niet nodig, tenzij het moeilijk is te onderscheiden van andere huidaandoeningen die in de huidplooien kunnen voorkomen zoals psoriasis, erythrasma of seborrhoïsch eczeem.

Plekken drooghouden

Iedereen die last heeft van smetplekken moet proberen de huid droog te houden. Was dagelijks met lauw water zónder zeep en vervolgens droog deppen met een schone handdoek. Verschoon je (verband)kleding dagelijks. Degenen die veel zweten, moeten hun kleding vaker verschonen; losse katoenen of linnen kleding is het meest geschikt. Als er toch nog vocht ophoopt in huidplooien, dep ze dan droog met een doek om intertrigo te voorkomen. Vermijd verder wrijven en schurende kleding om smetten te helpen genezen. Bij acute of ernstig nattende smetplekken kunnen natte kompressen snel verlichting bieden.

Medicatie en zinkzalf

Een eventuele schimmelinfectie kan worden behandeld met een antischimmelmiddel en een eventuele bijkomende bacteriële infectie kan worden bestreden met een lokaal antibioticum. Daarnaast schrijft de arts zalven voor met verschillende actieve ingrediënten die wondgenezing bevorderen en de symptomen verlichten.Vaak zal zinkolie of zinkzalf voorgeschreven worden.

DermaSilk

Je kunt desgewenst DermaSilk verbandkleding dragen. Deze draag je 24 uur per dag als extra beschermende huidlaag. Het heeft een anti-bacteriële werking en beschermt de huid tegen beschadiging door krabben en textiel. Dankzij de ademende stof neemt het vocht op én voert het vocht af. Het neemt snel je lichaamstemperatuur aan. Zo voorkomt DermaSilk ook dat je gaat zweten.

Hoe kun je smetplekken voorkomen?

Vermijd factoren en omstandigheden die verweking van de huid bevorderen, zoals warmte, vocht en wrijving. Neem ter preventie van smetplekken de volgende maatregelen in acht:

Huidzorg

Pas huidzorg toe door dagelijks de huidplooien te wassen en goed (deppend) te drogen. Gebruik hierbij geen of een pH-neutrale zeep en zorg ervoor dat je de zeepresten goed afspoelt. Bij incontinentie is het van belang om direct te verschonen, te wassen en te drogen.

Voorkom overmatig transpireren

Overmatig zweten veroorzaakt opweking van de huid. Voorkom overmatig transpireren door voor een koele omgeving te zorgen en de omgevingstemperatuur te verlagen. Ook kan het dragen van katoenen of ademende kleding helpen.

Voorkom huid-op-huid contact

Voorkom huid-op-huid contact door het dragen van ondersteunende kleding. Draag goed sluitende, niet knellend ondergoed (bijvoorbeeld met pijpjes), een katoenen BH en eventueel eerst een katoenen hemd of t-shirt en daaroverheen de BH. Mannen kunnen een suspensoir (scrotumbandage) dragen. Draag verder een katoenen pyjamabroek in plaats van nachtjapon. Voorts is het aangewezen om tussen de huidplooien scheurlinnen of non-woven gaas aan te brengen en deze materialen moet je vervangen als ze vochtig worden of ten minste tweemaal daags.

Alcoholvrije barrièrespray of -crème is verkrijgbaar bij de apotheek / Bron: Istock.com/WavebreakmediaAlcoholvrije barrièrespray of -crème is verkrijgbaar bij de apotheek / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia

Houd de huidplooien droog

Je kunt de huidplooien drooghouden door absorberende en ademende kleding te dragen en door tussen de huidplooien scheurlinnen of non-woven gaas aan te brengen. Engels pluksel kan ook. De toepassing van zinkoxide FNA (zinkolie), welke zo dun wordt aangebracht dat de huid zichtbaar blijft of het gebruik van alcoholvrije barrièrespray of -crème (verkrijgbaar bij apotheek of drogist) kan ook helpen de huidplooien droog te houden. Gebruik de barrièrespray alleen als de huid intact is.

Complicaties

Smetplekken kunnen worden gecompliceerd door een verscheidenheid aan infectieuze micro-organismen die moeten worden bestreden voordat de aandoening zal verbeteren. Aangezien schimmelinfecties zeer vaak voorkomen in de door smetten aangedane gebieden, is het belangrijk om de schimmel te bestrijden. In dat geval zal plaatselijke antischimmelbehandeling nodig zijn. Aan de andere kant, als er een bacterie bij betrokken is, dan zijn antibiotica zowel plaatselijk als oraal geschikt.

Prognose

Als je bereid bent om bepaalde gewoonten te veranderen die je vatbaar maken voor intertrigo, is de prognose redelijk goed. Het is een gemakkelijk te behandelen aandoening.

Lees verder

© 2014 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Huidsmetten, hoe behandelen?Huidsmetten, hoe behandelen?Er zijn veel huidproblemen, waaronder smetten. Bijvoorbeeld smetplekken onder de borsten of in de liezen. Wat is er tege…
Uitslag onder borsten: oorzaken, behandeling en zelfzorgUitslag onder borsten: oorzaken, behandeling en zelfzorgEen uitslag onder de borsten (of alleen de linkerborst of rechterborst) is een vervelende klacht, waarbij de huid onder…
Eerste hulp voor de huid: irritatie, kloven, jeuk, droogteEerste hulp voor de huid: irritatie, kloven, jeuk, droogteEen huid met droge, schrale plekken, kloven, irritatie en jeuk: het komt algemeen voor. In de zomer bij warm weer, in de…
Uitslag op de billen: rode en jeukende huiduitslag op billenUitslag op de billen: rode en jeukende huiduitslag op billenAls je een uitslag op de billen of de binnenkant van de dijen bemerkt, kunnen er een aantal mogelijke oorzaken zijn. De…

Hoe kun je een blaasontsteking voorkomen?Een blaasontsteking is niet alleen een vervelend, maar meestal ook een erg pijnlijke aandoening die vooral vrouwen treft…
Jeukende huid: oorzaken en 3 tips tegen jeukJeukende huid: oorzaken en 3 tips tegen jeukJeuk is een veelvoorkomende huidklacht, waarbij men de neiging heeft om over de huid te wrijven of te krabben. Dit zorgt…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/RicardoImagen
  • DermaSilk. DermaSilk gebruikt. Soms is op doktersrecept zelfs vergoeding mogelijk. https://www.dermasilk.nl/smetplekken-behandelen/ (ingezien op 23-5-2020)
  • Healthline. About Intertrigo Skin Rashes. https://www.healthline.com/health/intertrigo (ingezien op 23-5-2020)
  • Huidziekten. Intertrigo. https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/itxt/intertrigo-dermatitis-intertriginosa.htm (ingezien op 29-10-2022)
  • MedicineNet. Intertrigo. https://www.medicinenet.com/intertrigo/article.htm (ingezien op 23-5-2020)
  • www.antoniusziekenhuis.nl
  • www.huidinfo.nl
  • www.platformouderenzorg.nl
  • Afbeelding bron 1: Drgnu23 (original uploader), Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Boyblackcat/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Mariame Meziane et al., Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 4: Istock.com/Wavebreakmedia
Reacties

Marion Boot, 07-08-2016
Ik heb een nieuwe cliënt in mijn pedicurepraktijk met intertrigo tussen haar tenen. Haar vorige pedicure bewerkte dit met een frees. Dat is volgens mij niet juist, omdat de huid tussen de tenen erg gevoelig is. De cliënt kan zelf haar voeten niet verzorgen (wekelijks komt er iemand vd thuiszorg) en zij loopt altijd op dezelfde, niet ademende schoenen, zonder (katoenen) sokken. Haar voeten rieken dan ook. Hebt u wat tips voor mij?
P.S. Ik ben net begonnen als pedicure.
Vriendelijke groeten.
Marion Boot Reactie infoteur, 12-08-2016
De behandeling van smetplekken staat beschreven in het artikel. Onder meer het toepassen van dagelijkse huidzorg is belangrijk. Aan te raden is om dit te laten doen door de thuiszorg. Eenmaal per week lijkt mij volstrekt onvoldoende. U kunt e.e.a. nalezen in de landelijke richtlijn 'smetten': http://goo.gl/fWA808. Voorts is het dragen van ademende schoeisel en sokken van belang. U kunt uw cliënt hierop wijzen. Eventueel kunt u met haar toestemming contact opnemen met de huisarts of thuiszorg om deze situatie te bespreken.

Peter, 05-05-2015
Hallo,

wat als zinkzalf niet werkt?

groeten Peter Reactie infoteur, 06-05-2015
De huisarts zal in eerste instantie een smeersel met zinkoxide voorschrijven. Bij verdenking van een schimmelinfectie zal de huisarts een schimmeldodende crème voorschrijven (miconazol of ketoconazol) en een eventuele bijkomende bacteriële infectie kan worden behandeld met een lokaal antibioticum. Als de klachten niet verbeteren kan een crème met hydrocortison, al dan niet in combinatie met miconazol, voorgeschreven worden. Overleg dit met uw huisarts. Daarnaast is het uiteraard belangrijk dat de factoren die de smetplekken kunnen veroorzaken of uitlokken, zoveel mogelijk worden voorkomen.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 28-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.