Middenoorontsteking kind: symptomen en behandeling

Middenoorontsteking symptomen bestaan uit oorpijn aan het aangedane oor, afgenomen gehoor en koorts. Een middenoorontsteking komt veel voor bij jongere kinderen, vooral bij kinderen onder de vijf jaar. Een middenoorontsteking gepaard gaan met veel pijn. Goede pijnstilling kan het draaglijker maken voor het kind. Bij een middenoorontsteking kan door de druk het trommelvlies scheuren, waardoor er ontstekingsvocht uit het oor komt. Dit wordt een loopoor genoemd. Bij een middenoorontsteking zijn de ergste klachten binnen 2 tot 3 vaak wel over. Een middenoorontsteking geneest vaak vanzelf.

• Wat is een middenoorontsteking?
• Middenoor
• Oorontsteking bij kinderen
• Acute middenoorontsteking
• Oorzaken van een middenoorontsteking
• Risicofactoren middenoorontsteking kind
• Leeftijd
• Kinderopvang
• Zuigelingenvoeding
• Seizoensgebonden factoren
• Slechte luchtkwaliteit
• Complicaties
• Symptomen van een oorontsteking
• Verschijnselen
• Bijkomende klachten
• Niet altijd klachten
• Middenoorontsteking behandeling
• Paracetamol
• Antibiotica
• Buisjes bij een oorontsteking
• Verloop
• Onder de douche en zwemmen met een middenoorontsteking
• Schoonmaken van een loopoor en een slijmoor
• Pneumokokkenvaccin beschermt kind tegen middenoorontsteking

Wat is een middenoorontsteking?

Er zijn twee veel voorkomende soorten oorontstekingen:

• een middenoorontsteking; en
• een ontsteking aan de uitwendige gehoorgang ofwel een gehoorgangontsteking.

Middenoor

Het middenoor verwijst naar de ruimte achter het trommelvlies. Via de buis van Eustachius is het het middenoor verbonden met de neus-keelholte, zodat vocht uit het middenoor via dit gangetje naar de neus-keelholte kan worden afgevoerd. Veelal begint een middenoorontsteking met een verkoudheid, wat tot gevolg kan hebben dat de buis van Eustachius dicht gaat zitten. Het virus —en vaak komen er ook bacteriën bij— zit dan met het ontstekingsvocht als het ware opgesloten in het middenoor, waardoor de druk stijgt en het trommelvlies bol gaat staan, hetgeen pijn doet. Soms ontstaat er een scheurtje in het trommelvlies, waarbij er ontstekingsvocht uit het oor komt. Dit wordt een loopoor genoemd.

Oorontsteking bij kinderen

Een middenoorontsteking komt vaak voor bij baby’s en jonge kinderen onder de vijf jaar. Bij kinderen ouder dan 5 jaar komt het minder vaak voor en na de puberteit slechts zelden. Vaak zijn de ergste klachten binnen 2 tot 3 dagen over en meestal geneest een oorontsteking vanzelf. Bij kinderen jonger dan 2 jaar kunnen de klachten die gepaard gaan met een oorontsteking ruim een week aanhouden. Een enkele keer is er sprake van een dubbele oorontsteking, ofwel een oorontsteking aan beide oren.

Acute middenoorontsteking

Een acute middenooronstteking wordt 'otitis media acuta' genoemd. Een langdurige ontsteking van het slijmvlies in het middenoor (langer dan 3 maanden), waarbij via een gaatje in het trommelvlies afscheiding uit het oor komt, wordt een chronische middenoorontsteking, ofwel 'otitis media chronica', genoemd. De behandeling van een chronische middenoorontsteking zal, afhankelijk van het klinisch beeld, door een KNO-arts te geschieden.

Oorzaken van een middenoorontsteking

Een oorontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie of virus in het middenoor. Deze infectie is vaak het gevolg van een andere ziekte, verkoudheid, griep of allergie, welke gepaard gaat met verstopping en zwelling van de neus, keel en buis van Eustachius.

Risicofactoren middenoorontsteking kind

Risicofactoren voor het krijgen van oorinfecties zijn onder meer:

Leeftijd

Kinderen in de leeftijd van 6 maanden tot 2 jaar zijn vatbaarder voor oorinfecties vanwege de grootte en vorm van de buis van Eustachius en wegens hun slecht ontwikkelde immuunsysteem.

Kinderopvang

Kinderen die worden opgevangen in groepen hebben meer kans op verkoudheid en oorinfecties dan kinderen die thuis blijven. Kinderen die naar kinderopvang gaan zijn meer blootgesteld aan besmettelijke infecties, zoals de gewone verkoudheid.

Zuigelingenvoeding

Baby's die drinken uit een fles, in het bijzonder tijdens het liggen, krijgen vaker een oorontsteking dan baby's die borstvoeding krijgen.

Seizoensgebonden factoren

Oorontstekingen komen het meest voor tijdens de herfst en winter, wanneer verkoudheid en griep heersen. Mensen met seizoensgebonden allergieën hebben ook een groter risico op oorontsteking tijdens het betreffende seizoen.

Slechte luchtkwaliteit

Blootstelling aan tabaksrook of flinke luchtverontreiniging kan het risico op oorontsteking verhogen.

Complicaties

Meestal veroorzaakt een oorontsteking geen complicaties op lange termijn. Frequente of aanhoudende infecties en hardnekkige vochtophoping kan leiden tot een aantal ernstige complicaties:

• Gehoorverlies, vaak tijdelijk. Een aanhoudende ontsteking kan leiden tot aanzienlijk en blijvend gehoorverlies.
• Spraak- of ontwikkelingachterstanden als het gehoor tijdelijk of permanent is aangetast bij zuigelingen en peuters. I
• Verspreiding van de infectie. Onbehandelde infecties of infecties die niet goed reageren op behandeling kunnen zich verder verspreiden naar nabijgelegen weefsels. Bijvoorbeeld achter het oor (mastoiditis). In zeldzame gevallen ernstige middenoor infecties verspreiden naar andere weefsels in de schedel, waaronder de hersenen of de vliezen rond de hersenen (meningitis).
• Het scheuren van het trommelvlies. Meestal geneest dit binnen 72 uur. In sommige gevallen is chirurgisch herstel nodig.

Symptomen van een oorontsteking

Verschijnselen

De meest voorkomende klachten van een middenoorontsteking zijn:

• oorpijn;
• koorts;
• verkouden;
• algehele malaise.

Bijkomende klachten

Kinderen kunnen naar het oor grijpen en klagen over stekende oorpijn en vaak zijn ze ook hangerig en suf. Het kind grijpt naar een oortje en schudt zijn hoofdje heen en weer. Peuters kunnen last hebben van buikpijn. Dit gaat soms gepaard met braken of diarree. Ze zijn hangerig en hebben geen eetlust. Baby's zijn vooral ’s nachts erg onrustig zijn en ze drinken vaak niet goed. Een baby met oorontsteking kan ook prikkelbaar zijn. Er ontstaat een gaatje in het trommelvlies als de druk te hoog word, hetgeen erg pijnlijk kan zijn. Door het gaatje loopt de pus naar buiten: een loopoor. Doordat de druk eraf is, verlicht het wel de pijn. Een loopoor is niet ernstig; het gaat gaat vanzelf weer dicht. De pus uit een loopoor is besmettelijk, net als snot dat ook is. Contact ermee leidt echter op zijn hoogst tot een verkoudheid en niet direct tot een middenoorontsteking.

Niet altijd klachten

Overigens geeft een middenoorontsteking niet altijd klachten.

Middenoorontsteking behandeling

Paracetamol

Een middenoorontsteking kan veel pijn doen en pijnstilling met (kinder)paracetamol kan verlichting geven. Paracetamoldrank of paracetamoltabletten werken reeds na 30 minuten. Het duurt langer voordat paracetamolzetpillen verlichting bieden, maar de zetpillen werken wel langer door. Lees voor de juiste dosering altijd eerst de bijsluiter. Voorkom dat je te laag doseert en wacht niet tot de pijn terugkomt, maar geef de volgende dosis op tijd. Ook bij paracetamol is het zo dat je een spiegel moet opbouwen, want zo voorkom je dat je kindje 's nachts wakker wordt van de pijn.

Antibiotica

Een antibioticum wordt in de volgende gevallen gegeven:

• als het kind na 2-3 dagen nog steeds ziek is, koorts en/of pijn heeft en een afwijkend trommelvlies vertoont;
• als het kind een grotere kans heeft op complicaties:
• kinderen met een leeftijd < 6 maanden
• kinderen met afwijkingen in het KNO-gebied; of
• kinderen met een verminderde afweer.
• als het kind een ernstig zieke indruk maakt (hoge koorts, slecht drinken of eten of suf worden);
• als de middenoorontsteking bij het kind begint met een loopoor;
• als het kind langer dan 1 week een loopoor heeft;
• als het kind eerder al eens een ooroperatie heeft gehad.

Middel van de eerste keus is amoxicilline, welke tot de groep geneesmiddelen behoort die penicilline-antibiotica worden genoemd.

Buisjes bij een oorontsteking

Wanneer oorontstekingen blijven terugkomen, kan overwogen worden om buisjes in de oren te laten plaatsen. Dit is een relatief kleine ingreep, maar je kind moet voor deze ingreep wel naar het ziekenhuis. Via de buisjes kan het vocht afvloeien, waardoor een middenoorontsteking niet zo snel ontstaat. De KNO-arts kan je hierin adviseren.

Verloop

De ergste klachten van een middenoorontsteking zijn meestal binnen 2 tot 3 dagen over. Daarna geneest het vaak vanzelf. Houd er rekening mee dat bij kinderen jonger dan 2 jaar de klachten ruim een week kunnen duren. Een loopoor is normaal gesproken binnen 1 week genezen en het gaatje in het trommelvlies gaat meestal vanzelf weer dicht.

Onder de douche en zwemmen met een middenoorontsteking

Een kind dat een loopoor heeft, kan gewoon onder de douche. Kinderen met een acute middenoorontsteking mogen gewoon zwemmen, maar met een loopoor liever niet. Als het kind een gaatje in het trommelvlies heeft, kan het erg draaierig worden als het onder water zwemt of duikt. Als het kind per se wil zwemmen, dan doet hij er verstandig aan het hoofd boven water te houden. In dat geval is er geen probleem. Leg dit als ouder of verzorger goed uit aan je kind en verlies hem tijdens het zwemmen niet uit het oog. Zodra het trommelvlies gesloten is, kan het kind weer gewoon zwemmen.

Schoonmaken van een loopoor en een slijmoor

Een loopoor moet je niet schoonmaken met een wattenstaafje. Het is voldoende om de oorschelp met een watje of een vochtig doekje te reinigen. Stop vooral geen wattenpropje in het oor van het kind, want dan sluit je het af en kan de pus niet afvloeien.

Een enkele keer blijft er nog een poosje vocht achter het trommelvlies zitten, nadat de ontsteking genezen is. Dit wordt een 'slijmoor' genoemd. Je kind kan er wat slechter door gaan horen, maar een slijmoor gaat vanzelf weer over, ofschoon het enkele weken tot maanden duurt voordat je kind weer als vanouds hoort.


Noten:

1. Josephine M.J. Stoffels. Pneumokokkenvaccin beschermt kind tegen otitis media. Ned Tijdschr Geneeskd. 2019;163:C4202

Lees verder

• Oorontsteking: symptomen baby, kind en volwassenen
• Jeukende oren (met afscheiding): symptomen en oorzaken