Erythema toxicum neonatorum: symptmen, oorzaak & behandeling

Erythema toxicum neonatorum: symptmen, oorzaak & behandeling Erythema toxicum neonatorum, afgekort ETN, is een veelvoorkomende, goedaardige huiduitslag die bij ongeveer 30 tot 70 procent van de pasgeboren baby's voorkomt. Voorkeurslocaties zijn het gezicht (voorhoofd en wangen), de romp, bovenarmen en billen. ETN is niet ernstig, het brengt geen schade toe, het laat geen littekens achter en het verdwijnt vanzelf na vier tot vijf dagen zonder enige vorm van behandeling. Erythema toxicum neonatorum kent geen complicaties. De huidziekte geneest vanzelf zonder achterlating van littekens. Soms is er sprake van een recidief, vaak heel mild.
Babyacne (op het voorhoofd) / Bron: Sage Ross, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Babyacne (op het voorhoofd) / Bron: Sage Ross, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Wat is erythema toxicum neonatorum?

Erythema toxicum neonatorum (ETN), vaak kortweg aangeduid als erythema toxicum, is een vorm van babyacne, niet te verwarren met acne dat jongeren en (jong)volwassenen treft. ETN is een veel voorkomende onschuldige huiduitslag die voorkomt bij zo'n 30 tot 70 procent van alle pasgeboren. Erythema is het medische woord voor roodheid. Neonatorum verwijst naar het feit dat de uitslag in de neonatale periode voorkomt. De periode vanaf de geboorte tot en met de 28e levensdag van de baby wordt de neonatale fase genoemd. Een baby in deze leeftijdscategorie wordt een pasgeborene of neonaat genoemd. Toxicum betekent vergif en dat is verwarrend omdat de conditie niet toxisch is.

Oorzaken van erythema toxicum neonatorum

De precieze oorzaak is onbekend. Het is niet het gevolg van een infectie. Mogelijk gaat het om een niet specifieke reactie op allerlei allergenen in de omgeving, waaronder bacteriën en gisten en verzorgingsproducten. Het wordt niet geassocieerd met borstvoeding of flesvoeding. Het ontstaat vaak in de eerste 24 tot 72 uur na de geboorte. Opvallend is dat ETN slechts zelden optreedt bij vroeggeborenen.

Hoe vaak komt ETN voor?

ETN kotm vaak voor bij pasgeborenen. Tussen de 3 en 7 op de 10 kinderen ontwikkelt ETN. Het schijnt minder vaak voor te komen bij premature baby's. Gemiddeld genomen manifesteert ETN zich bij baby's die tussen 3 en 14 dagen oud zijn. De uitslag kan zich reeds voordoen binnen 48 uur nadat ze het levenslicht zagen, maar 9 van de 10 gevallen zijn de baby's meer dan 2 dagen oud. Jongetjes krijgen het iets vaker dan meisjes. Het komt vaker voor bij baby's die zwaarder zijn dan gemiddeld bij de geboorte.

ETN symptomen: bultjes op voorhoofd en wangen baby

De uitslag ziet er over het algemeen uit als rode vlekken met een doorsnede van 2 tot 3 cm, met in het midden kleine blaasjes of puistjes. Het kan gaan om slechts enkele plekken tot soms wel honderd. Ze kunnen over het hele lichaam aanwezig zijn. Voorkeurslocaties zijn het gezicht (voorhoofd en wangen), de romp, bovenarmen en billen. Ze komen niet voor op handpalmen of voetzolen. De baby heeft er weinig tot geen last van en is niet ziek.

Onderzoek en diagnose

Diagnose à vue

De uitslag is over het algemeen gemakkelijk te herkennen door artsen en verloskundigen. Verder onderzoek is daarom vaak niet nodig, tenzij er enige onzekerheid bestaat over de diagnose. De arts kan in dat geval een huiduitstrijkje van een blaasje maken.

Differentiële diagnose

Sommige huidaandoeningen vertonen sterke gelijkenis met ETN. De volgende differentiële diagnoses zijn mogelijk:
  • acropustulosis of infancy acne neonatorum;
  • candida (schimmelinfectie);
  • eosinofiele folliculitis of eosinophilic pustular folliculitis;
  • haemophilus influenzae;
  • herpes simplex virus;
  • impetigo (krentenbaard);
  • klebsiella pneumoniae;
    Waterpokken / Bron: 9Gawin/Shutterstock.comWaterpokken / Bron: 9Gawin/Shutterstock.com
  • listeria monocytogenes;
  • milia of gerstekorrels;
  • miliaria (zweetuitslag);
  • neonatale sepsis (bloedvergiftiging);
  • pseudomonas aeruginosa;
  • transient neonatal pustular melanosis;
  • schurft (scabiës); en
  • waterpokken.

Behandeling van erythema toxicum neonatorum

Spontane genezing

Erythema toxicum neonatorum is self-limiting, wat betekent dat het vanzelf overgaat zonder behandeling. Het geneest spontaan, meestal binnen 1 tot 2 weken, ofschoon de huidaandoening een enkele keer ook langer aan kan houden dan een paar weken. Het verdwijnt spontaan zonder achterlating van littekens. Bij verdenking van een andere aandoening dan ETN, kan het kind doorverwezen worden naar bijvoorbeeld een dermatoloog.

Zelfzorgmaatregelen

Als je baby ETN ontwikkelt, maak je dan geen zorgen. Je baby ervaart geen ongemak en het veroorzaakt geen complicaties. De huid kan rood ernstig aangedaan lijken, maar doe je best om het te negeren. De aandoening trekt vanzelf weg. Vermijd het om je vaker te wassen dan normaal. Baby's hebben een gevoelige huid die gemakkelijk uitdroogt door te vaak baden of wassen. Weersta de verleiding om de met pus gevulde plekken (puisten) aan te raken; laat de plekken met rust. Het aanraken kan een secundaire bacteriële huidinfectie veroorzaken. Crèmes en lotions zijn niet vereist om de uitslag te behandelen. Als je al gebruik maakt van producten om de baby te wassen en de huid te hydrateren, zorg er dan voor dat ze vrij zijn van parfum en is ontwikkeld voor het gebruik bij baby's.

Prognose en duur

De uitslag duurt slechts enkele dagen. In bijna alle gevallen is het helemaal verdwenen binnen twee weken. Heel af en toe kan de uitslag terugkeren. Dit kan gebeuren met 6 weken. Een recidief (terugkeer ban de klachten) is meestal mild van aard.

Langetermijngevolgen en complicaties

Er zijn geen langetermijnproblemen door ETN. De uitslag verdwijnt spontaan, waarna er weer de normale huid verschijnt. Sommige baby's ontwikkelen een droge huid, eczeem of andere huidproblemen, maar deze zijn niet gerelateerd aan ETN.

Lees verder

© 2015 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Erythema toxicum: Goedaardige huidaandoening bij baby’sErythema toxicum: Goedaardige huidaandoening bij baby’sErythema toxicum is een veel voorkomende huidaandoening die bij pasgeborenen in de eerste levensuren of na één tot drie…
Bultjes op voorhoofd / kleine pukkeltjes neus, wangen: miliaBultjes op voorhoofd / kleine pukkeltjes neus, wangen: miliaMilia zijn veelvoorkomende kleine cysten onder de opperhuid, welke gevuld zijn met keratine. Milia zijn kleine, verhoogd…
Huiduitslag voorhoofd: symptomen van rode vlekken of bultjesHuiduitslag voorhoofd: symptomen van rode vlekken of bultjesJe gezichtshuid is meestal dunner dan de meeste andere delen van de huid het en heeft een hogere concentratie talgkliere…
Kleine, witte bultjes op gezicht bij baby, kind & volwasseneKleine, witte bultjes op gezicht bij baby, kind & volwasseneHeb je last van kleine, witte bultjes of stipjes op je gezicht ter grootte van een speldenknop? Of zie je deze minuscule…

Online hulpverlening voor jongerenOnline hulpverlening voor jongerenOok als kind, jongere of adolescent kan je soms problemen hebben waar je niet uitkomt. Denk bijvoorbeeld aan gepest word…
Allergisch voor deodorantAllergisch voor deodorantDe meeste vrouwen gebruiken deodorant. Mannen gebruiken het ook veel, maar het zijn vaak de vrouwen die een allergie voo…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Tel13588006626, Pixabay
  • http://www.patient.co.uk/health/erythema-toxicum-neonatorum-leaflet
  • https://www.huidhuis.nl/huidaandoening/erythema-toxicum-neonatorum
  • http://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/etxt/ErythemaToxicumNeonatorum.htm
  • Medscpae. Pediatric Erythema Toxicum Differential Diagnoses. http://emedicine.medscape.com/article/909671-differential-diagnoses#showall (ingezien op 13-2-2017)
  • Patient.info. Erythema Toxicum Neonatorum. http://patient.info/health/erythema-toxicum-neonatorum-leaflet (ingezien op 13-2-2017)
  • Afbeelding bron 1: Sage Ross, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: 9Gawin/Shutterstock.com
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 28-03-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.