Etymologie van fruit

Fruit is gezond en lekker. Er zijn veel verschillende soorten fruit. We denken er nooit echt bij na, maar waar komen alle namen van het fruit vandaan? De etymologie houdt zich bezig met de vraag waar een woord vandaan komt. De naamgeving van veel soorten fruit heeft een interessante en verrassende oorsprong.

Fruit of vrucht

Als eerste natuurlijk de woorden ‘fruit’ en ‘vrucht’. Beide woorden, fruit en vrucht, komen van het Latijnse woord ‘fructus’, wat ‘opbrengst’ betekent. Dit woord omvat dus meer dan wat wij tegenwoordig met fruit bedoelen.

Fruit

Het Latijnse woord 'fructus' werd in het Frans het woord ‘fruit’, wat werd uitgesproken als ‘fru-i’. Dit woord werd in het Nederlands overgenomen als het woord fruit.

Vrucht

Het Latijnse woord ‘fructus’ werd in het Duits verbasterd tot ‘Frucht’. Dit woord werd in het Nederlands ‘vrucht’.

Mandarijn

Veel mensen denken dat de vrucht zijn naam te danken heeft aan Chinese hoge staatsambtenaren, die in China ook wel Mandarijnen genoemd worden. Dit is echter niet helemaal het geval. Het woord 'Mandarijn' is namelijk niet eens Chinees woord. De Chinese 'Mandarijnen' heten namelijk in het Chinees 'guan'.

Het woord mandarijn werd als eerste door de Portugezen in de zestiende eeuw gebruikt. Waarschijnlijk hoorden de Portugezen tijdens hun ontdekkingsreizen naar onder andere Azië het woord 'mantari' wat in het Maleis ‘raadsman van de vorst, minister, besturend ambtenaar’ betekende. De Portugezen gebruikten het verbasterde woord mandarim in hun eigen taal voor een ‘hoge Aziatische ambtenaar’. Daarna is het woord 'mandarim' via het Franse 'mandarine' in het Nederlandse als 'mandarijn' opgenomen. De betekenis van het woord is ergens in de loop der tijd veranderd in 'hoge Chinese ambtenaar'.

Terug naar de vrucht mandarijn: waarschijnlijk is de vrucht mandarijn wel vernoemd naar de hoge Chinese ambtenaren (de ‘Mandarijnen’). Er zijn twee theorieën:

• De mandarijnen zijn vernoemd naar de oranje-gele kleren die de hoge Chinese ambtenaren (de ‘Mandarijnen’) droegen
• De mandarijn was zo lekker dat ze vonden dat het een hoogwaardigheidsbekleder waardig was: een ‘Mandarijn’ waardig.

Sinaasappel

Ook het woord sinaasappel heeft te maken met China. Het woord is een verbastering van het oude woord 'chinas-appel', wat een letterlijke vertaling is van het Franse woord 'pomme de Sine' (appel uit China). Leuk detail is dat het oude Nederlandse woord voor China (Sina) ook verstopt zit in de priklimonade gemaakt van sinaasappels: sinas.

Grapefruit

De grapefruit heeft zijn naam gekregen door de manier waarop hij groeit. Een grapefruit groeit namelijk in trossen, net als een druif. Het woord grapefruit betekent namelijk letterlijk: ‘druif vrucht’. Het woord is dus een leenwoord uit het Engels.

Er bestaat ook een Nederlands woord voor grapefruit: pompelmoes. Dit woord is waarschijnlijk een verbastering van een woord uit het Tamil: 'pampalimasu'.

Druif

Het woord druif betekende oorspronkelijk ‘tros’. De druif heeft dus zijn naam gekregen door de manier waarop hij groeit: in een tros.

Perzik

De Romeinen noemden de perzik een ‘Perzische appel’: malum persica. De perzik komt namelijk oorspronkelijk uit Perzie, het tegenwoordige Iran. Het woord is verbasterd tot perzik.

Ook het Nederlandse woord ‘paars’ komt van het Latijnse woord voor perzik. De kleur van de perzik werd genoemd: persicus, wat betekent als van een perzik.

Aardbei

De aardbei is een ‘bei’, een bes, die langs de aarde groeit. Het woord ‘bei’ komt van het Franse ‘baie’ wat op zijn beurt weer van het Latijnse ‘baca’, bes, afstamt.

Framboos

In het Frankisch (de taal van de Franken) werd de framboos een ‘brambasi’ genoemd. Dit woord werd later ‘bramboise’. Doordat in Frankrijk een aardbei ‘fraise’ werd genoemd, mengden deze twee woorden tot het mengwoord ‘framboise’. Het woord ‘framboise’ is door de tijd weer verbasterd tot framboos.

Abrikoos

De geschiedenis van het woord abrikoos begint met het Latijnse woord ‘praecoquum’, wat ‘de vroegrijpe (perzik)’ betekent. Het woord werd in de Arabische landen verbasterd tot ‘al barkoek’, waarbij ‘al’ het lidwoord ‘de’ is. Via het Spaanse woord ‘albaricoque’, kwam het woord in Frankrijk aan, waar het werd verbasterd tot ‘abricot’. In Nederland kreeg de abrikoos toen, na een lange reis, de naam ‘abrikoos’.

Banaan

Het woord ‘banaan’ komt van het Portugese woord ‘banano’. De Portugezen hebben het woord weer geleend van de taal van de Soussou uit Guinea, Afrika. Het zou kunnen dat de oorsprong van het woord banaan in het Arabisch ligt. Het Arabische woord ‘banān’ betekent vingertoppen.

Lees verder

• Etymologie van de tijd
• Etymologie van fietsen
• Het paard in de Nederlandse taal: Etymologie
• Namen van de maanden van het jaar