Oogdruppels en oogdruppelen: Tips en oogdruppelrichtlijnen

Soms moet de patiënt bij zichzelf oogdruppels toedienen, of een andere persoon moet oogdruppels krijgen voor een oogziekte of oogprobleem. Hiervoor doorloopt de patiënt of begeleider wel een correcte procedure, want anders bestaat het risico dat de behandeling niet veilig, hygiënisch of effectief is. Voor het oogdruppelen zelf zijn een aantal hulpmiddelen op de markt verkrijgbaar. In dit moderne tijdperk is zelfs een gratis oogdruppelapp beschikbaar voor de mobiele telefoon.

• Voorzichtigheid is geboden
• Adviezen
• Oogdruppels toedienen bij zichzelf zonder hulpmiddel
• Oogdruppels toedienen bij zichzelf met hulpmiddel
• Oogdruppels toedienen bij een andere persoon
• Hulpmiddelen oogdruppelen
• Gratis app OOGdruppelen voor correcte oogdruppelrichtlijnen

Voorzichtigheid is geboden

De patiënt leest thuis eerst goed de bijsluiter. Hierin staat informatie over de bewaarwijze (bij kamertemperatuur, in de koelkast en/of beschermd tegen het licht). De bijsluiter vermeldt eveneens mogelijke bijwerkingen. Een digitale versie is veelal verkrijgbaar via bijvoorbeeld via het E-Compendium. Ook de apotheker instrueert hierbij. In principe gebruikt de patiënt de druppels volgens voorschrift van de arts. Hij volgt hierbij hetzelfde tijdschema gedurende een bepaalde behandelingsduur, afhankelijk van de oogaandoening. De patiënt dient de oogdruppels op een correcte, efficiënte en voorzichtige manier toe volgens enkele richtlijnen. Dit optimaliseert de goede werking. Bovendien bevatten deze richtlijnen informatie om druppels steriel te houden. Dit voorkomt namelijk bijkomende ooginfecties.

Adviezen

• Bij astma, diabetes mellitus, hypertensie of andere aandoeningen zijn een aantal oogdruppels niet altijd aangewezen. Dit vraagt de patiënt best na bij zijn (oog)arts.
• Bij een vergeten tijdige toediening dient de patiënt ze alsnog toe tenzij het alweer tijd is voor de volgende oogdruppels.
• Contactlenzen (hard of zacht) mag de patiënt bij sommige oogaandoeningen niet altijd dragen gedurende de behandelingsduur van de oogdruppels. Dit vraagt de patiënt best na bij de arts of apotheker.
• De oogdruppels zijn individueel, d.w.z. dat ze slechts door één persoon te gebruiken zijn (besmetting vermijden).
• De openings- en uiterste gebruiksdatum noteert de patiënt op het etiket.
• De patiënt informeert de arts over alle mogelijke ziektes en allergieën (allergische reactie door contact met uitlokkende stof) die hij heeft en geeft mee welke geneesmiddelen hij inneemt (al dan niet op voorschrift).
• De patiënt mag de behandeling niet op eigen initiatief stopzetten.
• Een vergeten toediening mag de patiënt niet inhalen door een dubbele dosis te gebruiken.
• Het besturen van een voertuig of machine is niet altijd aangewezen direct na het toedienen van de oogdruppels; veel oogdruppels veroorzaken namelijk een tijdelijk troebel zicht of andere voorbijgaande gezichtsstoornissen.
• Vervallen oogdruppels gebruikt de patiënt niet en gooit hij onmiddellijk weg.

Oogdruppels toedienen bij zichzelf zonder hulpmiddel

• Kijk eerst of de oogdruppels nog niet vervallen zijn
• Was gedurende minstens dertig seconden de handen zorgvuldig met warm stromend water en zeep
• Droog ze af met een propere doek
• Doe de contactlenzen uit (indien je ze hebt)
• Ga zitten op een stoel of bank
• Schud het flesje flink door elkaar
• Schroef de dop voorzichtig van het flesje
• Neem het flesje in de hand alsof je een pen vasthoudt
• Let op: De druppelaar mag de patiënt niet aanraken.
• Trek voorzichtig met de vingertoppen van de andere hand het onderste ooglid naar beneden zodat er een gootje ontstaat
• Buig het hoofd achterover en kijk recht naar boven
• Zet de hand met het flesje op de hand die het gootje maakt
• Breng het flesje boven het omlaag getrokken ooglid (het gootje)
• Zorg er voor dat het flesje het oog, ooglid of de wimpers niet raakt
• Knijp in het flesje en laat één druppel in het gootje vallen
• Buig het hoofd terug en doe voorzichtig het oog dicht
• Houd de traanbuis dicht. Hiervoor duwt de patiënt zachtjes de vingers in de holling tussen het oog en de neus, net onder het bobbeltje in de hoek van de ooghoek. Het traankanaaltje is hierdoor even verstopt waardoor de gedruppelde vloeistof in het bindvlieszakje blijft zitten in plaats van naar de neus te gaan
• Wacht ten minste één minuut
• Daarna mag hij alles loslaten en de ogen weer open doen
• Schroef de dop terug op het flesje
• Sluit het flesje goed en bewaar dit volgens de bijsluiter in de koelkast of op een andere veilige plaats
• Het is een normaal verschijnsel dat de ogen eventjes branden
• Was de handen nogmaals met warm water en zeep
• Bij gebruik van meerdere soorten oogdruppels, wacht de patiënt ten minste vijf minuten voordat hij het volgende middel toedient. Werkzame stoffen hebben dan genoeg tijd voor de resorptie
• Contactlenzen mag de patiënt pas na minimum vijftien minuten opnieuw inbrengen

Oogdruppels toedienen bij zichzelf met hulpmiddel

• Kijk eerst of de oogdruppels nog niet vervallen zijn
• Was gedurende minstens dertig seconden de handen zorgvuldig met warm stromend water en zeep
• Droog ze af met een propere doek
• Doe de contactlenzen uit (indien je ze hebt)
• Ga zitten op een stoel of bank
• Schud het flesje flink door elkaar
• Schroef de dop van het flesje en plaats het hulpstuk; volg daarvoor de instructies van de fabrikant
• Let op: De druppelaar mag de patiënt niet aanraken.
• Plaats de onderrand van het hulpmiddel voorzichtig onder het oog en trek daarmee het ooglid iets naar beneden zodat er een gootje ontstaat
• Buig het hoofd achterover en kijk door de opening van het hulpmiddel recht naar boven (of in het spiegeltje)
• Knijp in het flesje en laat één druppel in het gootje vallen
• Buig het hoofd terug en doe voorzichtig het oog dicht
• Houd de traanbuis dicht. Hiervoor duwt de patiënt zachtjes de vingers in de holling tussen het oog en de neus, net onder het bobbeltje in de hoek van de ooghoek. Het traankanaaltje is hierdoor even verstopt waardoor de gedruppelde vloeistof in het bindvlieszakje blijft zitten in plaats van naar de neus te gaan
• Wacht ten minste één minuut
• Daarna mag hij alles loslaten en de ogen weer open doen
• Verwijder het hulpstuk en draai de dop terug op het flesje
• Sluit het flesje goed en bewaar dit volgens de bijsluiter in de koelkast of op een andere veilige plaats
• Het is een normaal verschijnsel dat de ogen eventjes branden
• Was de handen nogmaals met warm water en zeep
• Bij gebruik van meerdere soorten oogdruppels, wacht de patiënt ten minste vijf minuten voordat hij het volgende middel toedient. Werkzame stoffen hebben dan genoeg tijd voor de resorptie
• Contactlenzen mag de patiënt pas na minimum vijftien minuten opnieuw inbrengen

Oogdruppels toedienen bij een andere persoon

Ouder kind of volwassene

• Kijk eerst of de oogdruppels nog niet vervallen zijn
• Was gedurende minstens dertig seconden de handen zorgvuldig met warm stromend water en zeep
• Droog ze af met een propere doek
• Vraag aan de patiënt om eveneens de handen te wassen
• Draagt de patiënt contactlenzen? Verder doen gaat pas als de patiënt zijn lenzen heeft verwijderd
• Laat de patiënt plaatsnemen op een eettafelstoel.
• Ga zelf achter de patiënt staan
• Schud het flesje flink door elkaar
• Schroef de dop voorzichtig van het flesje
• Neem het flesje in de hand alsof je een pen vasthoudt
• Let op: De druppelaar mag de patiënt niet aanraken.
• Laat de patiënt het hoofd achterover buigen en naar boven kijken
• Steun met de hand op de slaap en houd het flesje boven de binnenste ooghoek
• Zorg er voor dat het flesje het oog, ooglid of de wimpers niet raakt
• Laat de patiënt voorzichtig het onderste ooglid naar beneden trekken zodat er een gootje ontstaat
• Knijp in het flesje en laat één druppel in het gootje vallen
• Vraag de patiënt daarna rustig de ogen te sluiten
• Laat de patiënt de traanbuis dichthouden. Hiervoor duwt hij zachtjes de vingers in de holling tussen het oog en de neus, net onder het bobbeltje in de hoek van de ooghoek. Het traankanaaltje is hierdoor even verstopt waardoor de gedruppelde vloeistof in het bindvlieszakje blijft zitten in plaats van naar de neus te gaan
• Laat de patiënt weer rechtop zitten
• De traanbuis moet nu nog minstens één minuut dicht blijven. Daarna mag de patiënt de ogen weer openen en is hij klaar
• Schroef de dop terug op het flesje
• Sluit het flesje goed en bewaar dit volgens de bijsluiter in de koelkast of op een andere veilige plaats
• Het is een normaal verschijnsel dat de ogen eventjes branden
• Was de handen nogmaals met warm water en zeep
• Bij gebruik van meerdere soorten oogdruppels, wacht de patiënt ten minste vijf minuten voordat hij het volgende middel toedient. Werkzame stoffen hebben dan genoeg tijd voor de resorptie
• Contactlenzen mag de patiënt pas na minimum vijftien minuten opnieuw inbrengen

Jong kind

• Kijk eerst of de oogdruppels nog niet vervallen zijn
• Was gedurende minstens dertig seconden de handen zorgvuldig met warm stromend water en zeep
• Droog ze af met een propere doek
• Laat het kind op de rug liggen
• Schud het flesje flink door elkaar
• Schroef de dop voorzichtig van het flesje
• Neem het flesje in de hand alsof je een pen vasthoudt
• Let op: De druppelaar mag de patiënt niet aanraken.
• Laat het kind de ogen sluiten
• Steun met de hand op de slaap van het kind en houd het flesje boven de binnenste ooghoek
• Zorg er voor dat het flesje het oog, ooglid of de wimpers niet raakt
• Knijp in het flesje en laat één druppel in de ooghoek vallen
• Laat het kind de ogen openen en een paar keer met de ogen knipperen
• Voorkom dat het kind in de ogen gaat wrijven
• Laat het kind de ogen weer sluiten en probeer minimaal één minuut de traanbuis dicht te houden. Hiervoor duwt de begeleider zachtjes de vingers in de holling tussen het oog en de neus, net onder het bobbeltje in de hoek van de ooghoek. Het traankanaaltje is hierdoor even verstopt waardoor de gedruppelde vloeistof in het bindvlieszakje blijft zitten in plaats van naar de neus te gaan
• Laat het kind daarna rustig de ogen openen
• Voor het kind is de behandeling nu klaar
• Schroef de dop terug op het flesje
• Sluit het flesje goed en bewaar dit volgens de bijsluiter in de koelkast of op een andere veilige plaats
• Het is een normaal verschijnsel dat de ogen eventjes branden
• Was de handen nogmaals met warm water en zeep
• Bij gebruik van meerdere soorten oogdruppels, wacht de patiënt ten minste vijf minuten voordat hij het volgende middel toedient. Werkzame stoffen hebben dan genoeg tijd voor de resorptie
• Contactlenzen mag de patiënt pas na minimum vijftien minuten opnieuw inbrengen

Hulpmiddelen oogdruppelen

Er zijn een aantal oogdruppelhulpmiddelen verkrijgbaar. Dit is voor de patiënt makkelijker om adequaat te druppelen. Bij de keuze van het beste oogdruppelhulpmiddel houdt hij best rekening met het soort druppelflesje alsook met de eventuele problemen die hij ondervindt tijdens het druppelen. De hulpmiddelen, die de patiënt enkel voor zichzelf gebruikt, reinigt hij na gebruik met koud of lauw water en zeep/afwasmiddel, en maakt hij daarna proper met een propere doek. Let op: Hij mag ze niet uitkoken en evenmin in de vaatwasmachine reinigen.

De hulpmiddelen helpen bij:

• het knijpen in het flesje (kracht)
• het openen/sluiten van het flesje
• het openhouden van het oog en niet knipperen
• het richten/positioneren van het flesje
• het stilhouden van de druppelhand
• het vasthouden van het flesje (weinig grip)
• het ver genoeg omhoog brengen van de arm

Gratis app OOGdruppelen voor correcte oogdruppelrichtlijnen

Oogdruppelen moet op de juiste manier en regelmatig gebeuren. Dit garandeert namelijk een veilige, hygiënische en effectieve behandeling. Vaak druppelen mensen fout en niet regelmatig. Het Oogziekenhuis Rotterdam lanceerde daarom in april 2013 de app “Oogdruppelen”. De app leest alle (universele) oogdruppelinstructies voor en legt stap voor stap uit hoe dit werkt. Tevens is een herinneringsfunctie geïmplementeerd; hierdoor krijgt de patiënt een seintje wanneer hij weer moet druppelen. De app is beschikbaar voor iOS – Apple en Android (Samsung, HTC, enz.).

Lees verder

• Oogdruppels bij oogproblemen: Soorten, gebruik en adviezen
• Oogzalven & ooggels: Gebruik van & tips bij oogzalf & ooggel