Waarom reïncarnatie wellicht bestaat

Reïncarnatie of zielsverhuizing is bijna zo oud als de mensheid. In oosterse culturen behoort het al eeuwen tot het gedachtegoed. Ook in het westen denken steeds meer mensen dat je na de dood terugkeert en een nieuw leven leidt in een ander lichaam. Voor wie er verder niet over nadenkt is reïncarnatie je reinste onzin. Na de dood lig je toch gewoon in een graf en meer is er niet? Waarom zou er meer zijn? Wie zich in het onderwerp verdiept ontdekt echter dat er wereldwijd een verbluffend aantal merkwaardige voorvallen en zelfs sterke aanwijzingen zijn opgetekend. Een genuanceerder standpunt is dan ook op zijn plaats: men zal wellicht nooit kunnen bewijzen dat reïncarnatie bestaat, maar het valt ook nooit met zekerheid uit te sluiten.

• Oude culturen
• Bestaat reïncarnatie?
• Een merkwaardig voorval
• Aanwijzingen van reïncarnatie
• Andere indicaties
• Tegenargumenten
• Wat moeten we hier nu mee?

Oude culturen

Het vroege christendom

Het is weinig bekend maar aanvankelijk geloofden ook christenen in reïncarnatie. Het idee behoorde zelfs tot de officiële leer van de kerk. Pas bij het tweede Concilie van Constantinopel in 553 besloot men om zielsverhuizing te schrappen. Reïncarnatie geeft mensen immers een kans om fouten uit het huidig leven in het volgende te herstellen. Dit paste niet langer in het kraam van de katholieke machthebbers.

De kerk kreeg steeds meer grip en invloed op de ongeletterde en ongeschoolde massa. De gelovigen moesten voortaan sidderen en beven voor het hiernamaals. Een tweede kans om blunders uit het huidige leven te herstellen? Vergeet het maar. Voor fouten en zonden bestonden achteraf alleen nog boete en eeuwige kwelling in het vagevuur.

Andere culturen

Ook bij tal van andere volkeren uit de geschiedenis was zielsverhuizing steeds algemeen aanvaard. De Romeinen, de oude Grieken (Plato), de Egyptenaren, de Kelten en de Katharen zijn maar een paar voorbeelden uit een lange rij.

Bestaat reïncarnatie?

Onderzoek naar reïncarnatie

Reïncarnatie is vandaag al lang niet meer alleen het domein van de Dalai Lama of van geheimzinnige priesters in rode gewaden. Aan sommige Amerikaanse universiteiten doet men al sinds de twintigste eeuw aan reïncarnatie-onderzoek op basis van wetenschappelijke methoden en benadering. Men bekijkt en analyseert er nauwgezet elke mogelijke indicatie van reïncarnatie.

Ian Stevenson

De bekendste naam is professor Ian Stevenson. Hij werd geboren in Canada maar werkte zijn hele leven aan de universiteit van Virginia.

Stevenson verdiepte zich in de parapsychologie. Deze controversiële en experimentele tak van de psychologie bestudeert het paranormale en fenomenen als bijna-doodervaringen, telepathie, verschijningen, psychokinese en ook reïncarnatie. Parapsychologie heeft veel aanhangers maar ook fervente tegenstanders. Zij vinden het vakgebied geen ernstige wetenschap.

Ian Stevenson wijdde zijn carrière aan het onderzoek naar reïncarnatie en publiceerde er maar liefst twaalf boeken over. Zijn boek 'Where Reincarnation and Biology intersect' uit 1997, in het Nederlands vertaald als 'Bewijzen van reïncarnatie', is een klassieker.
Ook 'Twenty Cases Suggestive of Reincarnation' en de turf van 2268 pagina's 'Reincarnation and Biology: A Contribution to the Etiology of Birthmarks and Birth Defects' zijn indrukwekkend.

Professor Stevenson geloofde dat geboortevlekken op het lichaam verband houden met littekens en verwondingen uit het vorig leven. Hij onderzocht meer dan tweehonderd kinderen met geboortevlekken die op jonge leeftijd herinneringen aan een vorig leven hadden. Akelig vaak zaten de geboortevlekken inderdaad op dezelfde plaats waar de vermeende persoon uit het vorig leven was vermoord of een litteken had.

Wetenschappers
Ook vanuit het kamp van de kwantumfysici krijgt reïncarnatie steeds meer bijval. Hedendaagse inzichten wijzen steeds meer op het bestaan van parallelle, niet-materiële werelden in het universum. Bovendien gaat geen enkele molecule of atoom in het heelal ooit verloren. Dit maakt reïncarnatie in theorie mogelijk.

Tal van grote wetenschappers zoals Carl Jung waren rotsvast van het bestaan van reïncarnatie overtuigd. Ook bekende persoonlijkheden als Nietzsche, Schiller, Goethe, Lessing en zelfs Napoleon waren aanhangers van de reïncarnatieleer.


Reïncarnatie in een nieuw lichaam is maar mogelijk wanneer de ziel los van het lichaam kan bestaan. In zijn boek 'Eindeloos bewustzijn' beschrijft de Nederlandse cardioloog Pim van Lommel een aantal interessante voorvallen. Bij zware fysieke beschadiging lijkt de ziel uit het lichaam te kunnen treden. Deze mensen zien zichzelf vanaf het plafond op de operatietafel liggen. Volgens de apparatuur is er geen hersenactiviteit meer. Wanneer ze toch nog bijkomen weten ze niet alleen wat er ondertussen werd gezegd, maar weten ze ook wat in kamers verderop of zelfs op straat is gebeurd.

Een merkwaardig voorval

In 2014 deed zich een bizar fenomeen voor met een jongetje uit de Golanhoogten op de grens tussen Syrië en Israël. Een driejarige kleuter begon plots over een vorig leven te vertellen. Een moordenaar had hem in dat voorbije leven het hoofd ingeslagen met een bijl, op de plek waar het jongetje nu geboren was met een wijnvlek. Hij wist wie de moord had gepleegd, waar het moordwapen was begraven en zelfs waar zijn vorig lichaam lag. Toen men op de aangegeven plaatsen begon te graven ontdekte men inderdaad het lichaam van een man die al vier jaar vermist was. Hij had duidelijk een slag op het hoofd gekregen.

Men vond ook de bijl op de plaats die het driejarig jongetje had aangewezen. Het kind herinnerde zich zelfs de naam van de moordenaar. Toen deze hiermee werd geconfronteerd ontkende hij aanvankelijk alles. Nadat het moordwapen en het lichaam waren gevonden biechtte hij alsnog alles op.

Aanwijzingen van reïncarnatie

Voorvallen zoals hierboven zijn wereldwijd duizenden keren voorgekomen en niet alleen bij primitieve dorpsgemeenschappen. Ook in westerse culturen waar reïncarnatie geen algemeen gangbaar idee is zijn gelijkaardige verhalen bekend. Zo herinnerden zich ook in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk tal van kinderen details uit een vorig leven. Deze gegevens waren nergens op internet of in bibliotheken te vinden. Zij konden deze feiten dus onmogelijk weten.

De spontane herinneringen van jonge kinderen aan vorige levens zijn de sterkste aanwijzingen van reïncarnatie. Hoe kan het dat een kind van amper een paar jaar oud zich alle details van plaatsen herinnert waar het in dit leven nooit is geweest? Of hoe komt het dat een kind namen en feiten van personen kent, hoewel het die mensen nog nooit heeft ontmoet? Soms herinnert een kleuter zich zelfs tot in detail de kamers van een huis. Nochtans weten de ouders zeker dat hun kind de plaats nooit heeft bezocht.

Stevenson onderzocht honderden van deze gevallen. De kinderen praten emotioneel over een vorig leven en herinneren zich details van een vorig huwelijk, namen van partners, kinderen en zelfs van buren en familie. Hij sprak niet alleen met het kind en de ouders, maar ook met de familie van de overleden persoon die nu gereïncarneerd zou zijn. De overeenkomsten tussen de verhalen zijn vaak verbluffend, terwijl de families elkaar nog nooit hadden ontmoet of gesproken.

Andere indicaties

Ook tal van andere zaken houden mogelijk verband met reïncarnatie.

Dromen

Tijdens dromen zien we onszelf op onbekende plaatsen of zien we levendig mensen die we in ons huidig leven niet kennen. Sommige dromen zijn mogelijks flitsen en flarden uit een vorig leven. Tijdens de slaap worden deze herinneringen uit het onderbewustzijn opgehaald.

Veel mensen hebben ook voorspellende dromen en 'flash forwards'. Klassiek is dromen over de dood van een vriend of familielid. 's Anderendaags of enkele dagen later gebeurt dit ook.

Een ander voorbeeld zijn de 'aankondigingsdromen' die sommige toekomstige moeders ervaren. In deze dromen leert men nog voor de zwangerschap welk geslacht en karakter het nog ongeboren kind zal hebben.

Wonderkinderen
Een eigenaardig fenomeen zijn wonderkinderen. Denk hierbij aan Wolfgang Amadeus Mozart. Reeds op zijn vijfde was hij in staat tot het componeren van complexe muziekstukken. Mogelijks zijn bij het begin van het nieuwe leven flarden van kennis uit een vorig leven blijven hangen.

Déjà vu

Soms heb je het gevoel al eens eerder op een plek te zijn geweest. Nochtans weet je heel zeker dat je de plaats nooit eerder bezocht. 'Déjà-vu' is een fenomeen waarvoor men vandaag nog geen sluitende wetenschappelijke verklaring heeft.

Sommige gevallen van ‘déjà vu’ gaan gepaard met hevige emoties. Soms ziet men op de plaats zelfs plots beelden uit een vorig leven. Reïncarnatie kan een mogelijke verklaring zijn.

Angsten en fobieën

Fobieën en angsten zouden ook te maken hebben met vorige levens. Waarom heeft iemand in het huidige leven een panische angst voor water, voor kleine ruimtes of soms zelfs voor de gekste dingen? Stevenson was overtuigd dat fobieën, angsten, gedragingen en voorkeuren meestal verband houden met ervaringen uit een vorig leven.

Fysieke kenmerken

Opvallend is ook de fysieke gelijkenis tussen sommige mensen. Er zijn gevallen bekend van personen die zich een vorig leven herinnerden. Toen men van deze vermoedelijk gereïncarneerde persoon een foto vond bleek deze fysiek opvallend identiek aan de persoon die nu leeft.

Hypnose en regressie

Een aantal artsen hebben zich gespecialiseerd in 'regressietherapie'. Volgens deze dokters ligt de oorzaak van problemen in het huidig leven bij traumatische gebeurtenissen uit een vorig leven. Onder hypnose kan men de herinneringen aan vorige levens naar boven brengen en herbeleven.

Een bekende naam is Michael Newton. Hij schreef de fascinerende boeken 'Journey of Souls' en 'Destiny of Souls'. Ook Helen Wambach is bekend. Zij bracht onder hypnose duizenden mensen terug naar hun vorige levens en onderzocht daarna de historische juistheid van hun verhalen.

Tegenargumenten

Groei van de wereldbevolking

Zoals alles wat niet sluitend te bewijzen valt heeft reïncarnatie aanhangers en tegenstanders. Het grootste tegenargument is de enorme groei van de wereldbevolking gedurende tienduizenden jaren. Indien elke mens de reïncarnatie is van een vorige mens kloppen de aantallen niet meer.

Toch sluit dit argument de mogelijkheid van reïncarnatie niet helemaal uit. De ziel kan in vorige levens ook het lichaam van een dier, waarvan vele soorten in de loop der tijden zijn uitgestorven, hebben ingenomen.

Bovendien gaat de redenering er vanuit dat men alleen op Aarde kan reïncarneren. Wellicht zijn er in ons universum echter tientallen, honderden of zelfs miljoenen planeten waar net als op Aarde ooit leven is ontstaan. Onder hypnose herinnerden sommigen zich trouwens levens op vreemde planeten. Deze werelden verschilden totaal van het leven op Aarde.

Cryptomnesie

Volgens sceptici gaat het bij herinneringen aan vorige levens om cryptomnesie: iemand heeft dingen vernomen en opgeslagen zonder zich te herinneren dat dat gebeurde. Onder hypnose reproduceert men deze uit bronnen verkregen informatie.

Hoe graag sceptici ook met cryptomnesie als tegenargument schermen, toch is deze verklaring bij heel wat voorvallen uitgesloten. De informatie was immers in geen enkele schriftelijke bron vermeld.

Andere tegenargumenten

Soms haalt men ook andere tegenargumenten aan. Waarom herinneren slechts enkelingen zich vorige levens en niet iedereen? Wat is de drager voor de ziel of geest tussen twee levens in? Gaat het niet om fraude? Is reïncarnatie niet gewoon een manier om zin te geven aan de zinloosheid van ons bestaan? Het zijn terechte vragen, maar ze sluiten het bestaan van reïncarnatie niet met zekerheid uit.

Wat moeten we hier nu mee?

Nadenken

Geen van al deze aanwijzingen is op zichzelf een bewijs van het bestaan van reïncarnatie. Maar de hoeveelheid aanwijzingen, voorvallen en verhalen uit de hele wereld kunnen ons tot nadenken stemmen. We mogen het idee niet langer zomaar als onzin afdoen, maar moeten de mogelijkheid openlaten en beseffen dat men het bestaan van zielsverhuizing niet kan uitsluiten. Het zou verkeerd zijn om ervan uit te gaan dat het sowieso niet bestaat, enkel omdat de huidige wetenschap het niet kan bewijzen.

Men mag ook niet vergeten dat reïncarnatie slechts één mogelijke verklaring voor bovenstaande fenomenen is. Voor de spontane herinneringen van jonge kinderen bestaan ook andere theorieën. Zo is er wat Jung het 'collectief onderbewustzijn' noemt. Deze alternatieve verklaringen zijn echter niet beter te bewijzen dan reïncarnatie.

Perspectief

Indien reïncarnatie bestaat geeft dit ons leven een ander perspectief. Het betekent dat niet alles ophoudt bij de dood en wij door de eeuwen heen steeds weer nieuwe levens leiden in andere omstandigheden. Daarbij doet men telkens weer nieuwe ervaringen op en leert men steeds nieuwe dingen.

Dit idee is voor de ene geruststellend, voor de andere beangstigend. Het kan rust geven als niet alles ophoudt bij de dood en het leven niet zo zinloos is als het soms lijkt. Reïncarnatie zou ook een heel ander perspectief werpen op onze huidige levenswijze.

Wanneer je in de toekomst terugkomt gaat de houding van veel mensen over hedendaagse problemen niet langer op. Nog al te vaak denkt men op korte termijn want 'wanneer het zo ver is zijn wij er niet meer'. Maar wij zorgen vandaag misschien wel zelf voor de omstandigheden waarin we over enkele decennia of eeuwen opnieuw zullen leven.

Of een terugkeer op aarde met alle bijhorend lijden, kopzorgen en beslommeringen alleen maar positief is is nog maar de vraag. Een positieve of negatieve houding tegenover reïncarnatie hangt wellicht samen met de moeilijkheidsgraad van het huidig leven. Voor de ene is dit leven één groot feest, voor de ander een hel.

Lees verder

• Kan reïncarnatie de wereld verbeteren?