Halo’s & lichtverblinding door ziekte of behandeling aan oog
Licht is van cruciaal belang voor het gezichtsvermogen. Mensen zien voorwerpen wanneer licht hierop weerkaatst en zo in onze ogen terechtkomt. Maar soms is licht de oorzaak van waarnemingsproblemen resulterend uit halo’s of lichtverblinding. Beiden treden op wanneer de hoeveelheid licht dat het oog binnenkomt groter is dan het vermogen van het oog om om te gaan met het licht. Heel wat mogelijke oorzaken leiden tot halo's of strooilicht. Afhankelijk van de oorzaak is preventie of een behandeling mogelijk.
Halo’s zien met oog
Halo's zijn heldere cirkels die vooral in een schemerige of donkere omgeving een lichtbron omringen, zoals bij koplampen van een tegenligger. Door deze lichtbollen, die het oog binnenkomen, zien mensen slechter; het interfereert namelijk met het gezichtsvermogen.
Lichtverblinding (glare, lichtverstrooiing of strooilicht)
Bij lichtverstrooiing, dat vooral overdag plaatsvindt, ziet een patiënt strooilicht rond een voorwerp. Dit varieert bij iedereen in vorm, grootte en helderheid. Lichtverblinding is mogelijk ongemakkelijk. Als een patiënt bij een te felle lichtbron probeert te kijken, ziet hij vaak scheel en kijkt hij veelal weg van het licht. Dit prikkelt namelijk bij sommige patiënten de traanvorming. Lichtverblinding tast soms ook het gezichtsvermogen aan. Hierdoor krijgt een patiënt namelijk een verminderde contrastgevoeligheid van beelden, vooral in situaties waarbij er weinig daglicht is. De patiënt ziet kleuren bijgevolg "vervaagd".
Oorzaken: Oogbehandeling, oogaandoening, normale reactie op fel licht
Verschillende mogelijke oorzaken liggen aan de basis van halo's en lichtverblindingen. Soms is dit het gevolg van een oogbehandeling of oogaandoening, zoals een
oogzenuwaandoening. Maar dit is vaak eveneens het resultaat van een normale reactie op fel licht.
Oorzaken van halo's en lichtverblinding zijn onder andere:
- Astigmatisme: Hierbij ziet een patiënt wazig (wazig gezichtsvermogen) door een onregelmatige vorm van het hoornvlies (de voorzijde van het oog).
- Cataract: Halo’s zijn een veel voorkomend symptoom van cataract. Ook treedt lichtverblinding op bij staar, waardoor voor een patiënt het normale licht eigenlijk te fel is. Normaliter is de lens aan de voorkant van het oog duidelijk, waardoor het licht zo gemakkelijk passeert. Bij cataract vertroebelt de ooglens waardoor de patiënt wazig gaat zien. Door deze oogziekte is de lichtwaarneming aangetast. Dit noemt in medische termen "fotofobie" (overgevoeligheid voor licht).
- Hypermetropie: Hierbij heeft een patiënt problemen om objecten van dichtbij te zien. Dit is te wijten aan de natuurlijke vorm van de oogbol (verziendheid).
- Myopie: Hierbij heeft een patiënt problemen om objecten van veraf te zien; dit is vaak ’s nachts erger (bijziendheid).
- Oogbehandelingen: Sommige behandelingen leiden tot halo's en lichtverblinding. Deze omvatten radiale keratotomie en laserbehandelingen zoals LASIK en PRK. De meer moderne vormen van LASIK geven veel minder kans op lichtverblinding en halo's dan de oudere procedures.
- Presbyopie: Hierbij heeft een patiënt problemen om objecten van dichtbij te zien als gevolg van veroudering (ouderdomsverziendheid).
- Andere (oog)aandoeningen: Glaucoom en diabetische hypoglykemie veroorzaken mogelijk eveneens halo’s rond voorwerpen.
- Andere situaties: Autorijden in de richting van de zon bij zonsondergang of kijken naar het strand of naar een met sneeuw bedekt veld op een zonnige dag resulteert eveneens in halo's of strooilicht. Laserpointers die gericht zijn op de ogen geven eveneens deze symptomen. Cameraflitsen veroorzaken tot slot soms tijdelijke lichtverblinding met nabeelden in het gezichtsvermogen. Dit is bekend als “flash blindheid”.
Symptomen: Wazig of slecht zien met ogen
De patiënt heeft naast de onmiddellijke verblinding soms last van
vermoeidheid. Het duurt soms even voordat hij zich weer herstelt nadat hij in contact is geweest met halo’s of lichtverblinding. Daarnaast is hij soms
gedesoriënteerd of in shock wanneer hij hiermee plots te maken krijgt.
Behandeling
Een oogarts schrijft een bril of
contactlenzen voor of behandelt mogelijke problemen met het gezichtsvermogen. De patiënt moet wel duidelijk aan de oogarts vertellen dat hij last heeft van halo’s en lichtverblinding zodat de oogarts hiervoor de juiste bril of lenzen voorschrijft.
Bij een vroege vorm van cataract is een corrigerende bril of
zonnebril nodig om de lichtverblinding te verminderen. Later is een cataractbehandeling vaak nodig zoals bijvoorbeeld een
cataractoperatie. Chirurgie is namelijk een veel voorkomende, effectieve manier om meer ernstige staar te behandelen. Tijdens de operatie verwijdert de oogarts de troebele lens en vervangt hij deze meestal met een kunstlens. Cataract vervangende brillen, beter gekend als multifocale brillen, veroorzaken bij sommige patiënten meer halo's en lichtverblinding dan monofocale brillen. Multifocale brillen helpen de patiënt om zowel dichtbij als veraf te zien.
Preventie
Afhankelijk van de oorzaak van halo's en lichtverblinding, is een patiënt vaak in staat om de impact hierop zelf te verminderen. Soms is het wel nodig een oogarts te raadplegen, zeker wanneer de patiënt lijdt aan een oogaandoening of vermoedt dat hij een oogafwijking heeft. Enkele eenvoudige stappen verminderen de effecten van lichtverblinding.
- Bril: Een oogarts schrijft mogelijk een speciale bril voor zodat de gevolgen van lichtverblinding minder problemen vormt voor een patiënt.
- Gepolariseerde zonnebrillen: Deze houden bepaalde vormen van lichtverblinding tegen zoals lichtverblinding gereflecteerd door het water. Op die manier heeft een patiënt minder last van zijn ogen.
- Hoed of pet: Een breedgerande hoed of pet beschermt de ogen.
- Zonnebril met getinte glazen: Overdag zijn lichtverblinding te verminderen door het dragen van een zonnebril. Gele, oranje of rode glastinten blokkeren het beste de lichtverblinding.
- Zonneklep in de auto: Bij direct zonlicht is het goed om de zonneklep in de auto naar beneden te doen zodat het zonlicht niet in de ogen terecht komt.