Hoesthoofdpijn: hoofdpijn na hoesten, lachen en niezen

Hoesthoofdpijn: hoofdpijn na hoesten, lachen en niezen Hoesthoofdpijn is een niet veel geziene vorm van hoofdpijn. Hoesthoofdpijn is een ongebruikelijke vorm van hoofdpijn die optreedt na drukverhogende momenten, zoals hoesten, persen, niezen, snuiten, lachen, huilen, zingen, bukken of persen tijdens de stoelgang. Er worden twee vormen hoesthoofdpijn onderscheiden: primaire hoesthoofdpijn, meestal onschuldig van aard, en is vaak van korte duur. Secundaire hoesthoofdpijn is ernstiger, omdat ze kan worden veroorzaakt door problemen in de hersenen. Raadpleeg je huisarts als je last hebt van hoesthoofdpijn, zodat mogelijke onderliggende aandoeningen kunnen worden uitgesloten.
Een man voert de Valsalva-manoeuvre uit terwijl zijn oor met een otoscoop wordt onderzocht / Bron: U.S. Air Force photo by Airman 1st Class Kate Thornton, Wikimedia Commons (Publiek domein)Een man voert de Valsalva-manoeuvre uit terwijl zijn oor met een otoscoop wordt onderzocht / Bron: U.S. Air Force photo by Airman 1st Class Kate Thornton, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Wat is hoesthoofdpijn?

Hoesthoofdpijn is een zeldzame vorm van hoofdpijn, waarbij hoofdpijnklachten optreden na hoesten, persen, niezen, snuiten, lachen, huilen, zingen, bukken of persen tijdens het poepen, of de valsalva-manoeuvre (een techniek om je oren te klaren waarbij je je mond en neus sluit, terwijl je lucht uitblaast).

Vormen hoesthoofdpijn

Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee vormen hoesthoofdpijn:
  • primaire (benigne of goedaardige) hoesthoofdpijn, waarbij geen intracraniële (= binnen in de schedel) aandoening aanwezig is; en
  • secundaire (symptomatische) hoesthoofdpijn, waarbij dit wel het geval is.

Symptomen van hoesthoofdpijn

Verschijnselen van primaire hoesthoofdpijn

  • Begint plotseling na hoesten of persen, maar niet na aanhoudende fysieke inspanning (= inspanningshoofdpijn);
  • Duurt meestal een paar seconden tot een paar minuten, wat soms kan oplopen tot 2 uur;
  • Veroorzaakt scherpe of stekende pijn
  • Meestal hoofdpijn aan twee zijden van het hoofd en soms ook aan de achterkant van je hoofd;
  • Kan worden gevolgd door een doffe, zeurende pijn die uren kan aanhouden;
  • Treedt vaak één tot meerdere malen per dag op;
  • Geen begeleidende verschijnselen zoals misselijkheid, braken, prikkende ogen, tranende ogen, verstopte neus of rinorroe (ontsteking van het neusslijmvlies)*.

(*) Door het ontbreken van deze symptomen onderscheidt primaire hoesthoofdpijn zich van bijvoorbeeld migraine en clusterhoofdpijn.

Verschijnselen van secundaire hoesthoofdpijn

Secundaire hoesthoofdpijn heeft vaak symptomen die lijken op die van de primaire hoesthoofdpijn, maar je kunt daarnaast ook de volgende klachten ervaren:
  • Brandende, stekende pijn;
  • Langer aanhoudende hoofdpijn;
  • Symptomen passend bij afwijkingen in de achterste schedelgroeve, zoals:
    • duizeligheid;
    • balansstoornissen;
    • dove gevoelens in het gelaat en de bovenste extremiteiten;
    • vertigo (duizeligheid);
    • syncope (plotseling bewustzijnsverlies).

Wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)Wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)

Wanneer een arts raadplegen?

Raadpleeg je huisarts als je een plotselinge hoofdpijn ervaart na hoesten, vooral als de hoofdpijn frequent optreedt of ernstig is, of wanneer het gepaard gaat met andere verontrustende symptomen, zoals duizeligheid of wazig of dubbel zien.

Oorzaken van hoesthoofdpijn

Primaire hoesthoofdpijn

De oorzaak van primaire hoesthoofdpijn is anno 2023 niet bekend.

Secundaire hoesthoofdpijn

Secundaire hoesthoofdpijn kan onder meer worden veroorzaakt door:
  • Een defect in de vorm van de schedel, bijvoorbeeld door een chiari-misvorming: een aangeboren misvorming in het achterhoofd.
  • Een defect in de kleine hersenen of het cerebellum. De eerste functie van de kleine hersenen is de coördinatie van bewegingen.
  • Een zwak punt in één van de bloedvaten in de hersenen (cerebraal aneurysma).
  • Een hersentumor.
  • Een spontane cerebrospinale vloeistoflekkage.

Huilen / Bron: Photographee.eu/Shutterstock.comHuilen / Bron: Photographee.eu/Shutterstock.com

Risicofactoren

Algemeen

Hoesthoofdpijn kan ontstaan na één van de volgende activiteiten:
  • hoesten
  • vooroverbuigen
  • tillen
  • lachen
  • niezen
  • de neus snuiten
  • adem inhouden
  • snelle hoofdbewegingen
  • zingen
  • huilen
  • stoelgang hebben (persen)

Risicofactoren primaire hoesthoofdpijn

Risicofactoren voor primaire hoesthoofdpijn zijn leeftijd en geslacht. Primaire hoesthoofdpijn treft meestal mensen ouder dan 40 jaar en meer mannen dan vrouwen zijn de dupe.

Risicofactoren secundaire hoesthoofdpijn

Een risicofactoren voor secundaire hoesthoofdpijn is leeftijd. Het treft meestal mensen die jonger zijn dan 40 jaar.

MRI-scan / Bron: Istock.com/© james steidlMRI-scan / Bron: Istock.com/© james steidl

Onderzoek en diagnose

Voor het aantonen dan wel uitsluiten van bovengenoemde afwijkingen (bij secundaire hoesthoofdpijn) zal naast het afnemen van een anamnese en het doen van lichamelijk onderzoek, aanvullende diagnostiek verricht worden. Dit gebeurt middels beeldvormend onderzoek middels een MRI-scan met een contrastmiddel gebaseerd op gadolinium. Zo nodig kan aansluitend nog een CT-angiogram van de hersenvaten worden gemaakt. Met behulp van röntgenstralen worden dwarsdoorsneden gemaakt.

Behandeling van hoesthoofdpijn

Behandeling van primaire hoesthoofdpijn

Primaire hoesthoofdpijn wordt vaak behandeld met preventieve medicijnen, die bij secundaire hoesthoofdpijn geen soelaas bieden.

Indometacine
Bij primaire hoesthoofdpijn wordt Indometacine voorgeschreven, in een dosering tussen de 25 en 150 mg per dag. Bij sommige patiënten verdwijnen de hoofdpijnklachten met het verstrijken van de tijd. Daarom wordt vaak na ongeveer 6 tot 12 maanden de behandeling gestopt om te bekijken of er nog klachten zijn. Dit middel kent onder meer de volgende bijwerkingen:

Medicatie bij primaire hoesthoofdpijn / Bron: Stevepb, PixabayMedicatie bij primaire hoesthoofdpijn / Bron: Stevepb, Pixabay
Propranolol
Propranolol is een medicijn dat onder meer wordt voorgeschreven bij hoge bloeddruk. Het middel vertraagt de hartslag, verlaagt de bloeddruk en vermindert de zuurstofbehoefte van het hart.

Acetazolamide
Acetazolamide heeft effect op de hoeveelheid water en zouten in het lichaam. Het is een diureticum dat de hoeveelheid ruggenmergvocht vermindert, waardoor de druk in de schedel kan afnemen.

Andere medicijnen
Andere geneesmiddelen die soms worden gebruikt voor de behandeling van primaire hoesthoofdpijn zijn methysergide (een middel ter preventie van hardnekkige migraine en van hardnekkige clusterhoofdpijn), en naproxen.

Lumbaalpunctie
In zeldzame gevallen kan een lumbaalpunctie worden aanbevolen. Met deze procedure verwijdert de arts een deel van de vloeistof rond je hersenen en ruggenmerg. Dit kan helpen de druk in je schedel te verminderen die de hoofdpijn veroorzaken.

Behandeling van secundaire hoofdpijn

In geval van secundaire hoesthoofdpijn, is vaak een operatie nodig om het onderliggende probleem op te lossen.

Prognose

In de meeste gevallen verdwijnen episodes van primaire hoesthoofdpijn volledig binnen 30 minuten.

Secundaire hoesthoofdpijn kan worden verholpen na een succesvolle operatie van de onderliggende hersenaandoening die de hoofdpijn veroorzaakt.

Preventie

Het voorkomen van de handelingen die hoesthoofdpijn teweegbrengen, of dat nu hoesten, niezen of overmatig persen op het toilet is, kan helpen het aantal episodes te verminderen. Andere preventieve maatregelen kunnen bestaan uit:
  • goede behandeling van longinfecties, zoals bronchitis, zodat hoest wordt voorkomen
  • het vermijden van medicijnen die hoesten als bijwerking hebben
  • jaarlijks een griepprik halen
  • eet voldoende vezels en drink genoeg water om de ontlasting zacht te houden en obstipatie te voorkomen
  • vermijd zwaar tillen of buigen gedurende langere tijd

Lees verder

© 2016 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hoesthoofdpijn: Hoofdpijn na hoesten, niezen of persenHoesthoofdpijn: Hoofdpijn na hoesten, niezen of persenSommige patiënten krijgen te maken met hoofdpijn aan beide kanten van het hoofd bij het hoesten, niezen, persen of ander…
Wat kun je doen tegen hoofdpijn?Wat kun je doen tegen hoofdpijn?Iedereen heeft wel eens hoofdpijn. Dit kan erg vervelend zijn. Het kan zijn dat je hoofdpijn hebt omdat je ziek wordt/be…
Hoofdpijn: soorten, oorzaken & behandeling hoofdpijnHoofdpijn: soorten, oorzaken & behandeling hoofdpijnEr bestaan drie soorten hoofdpijn: migraine, clusterhoofdpijn en spanningshoofdpijn. De oorzaak van hoofdpijn is bij ied…
Soorten hoofdpijnIedereen heeft wel eens hoofdpijn gehad. Hoofdpijnen zijn er in verschillende vormen met verschillende klachten. Een enk…

Jeune-syndroom: Botafwijking met problemen aan ribbenkastJeune-syndroom: Botafwijking met problemen aan ribbenkastHet Jeune-syndroom is een aangeboren botafwijking waarbij de patiënt problemen heeft met de ribbenkast, de nieren en lev…
Joubert-syndroom: Neurologische aandoeningJoubert-syndroom: Neurologische aandoeningHet Joubert-syndroom is een zeldzame hersenenaandoening waarbij de patiënt geen of een onderontwikkelde hersenstam (maal…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/seb_ra
  • Apotheek.nl. Indometacine. https://www.apotheek.nl/medicijnen/indometacine?product=indometacine (ingezien op 7-8-2018)
  • Cleveland Clinic. Primary Cough Headache: Outlook / Prognosis. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21071-primary-cough-headache/outlook--prognosis (ingezien op 3-10-2020
  • Cleveland Clinic. What is the prognosis (outlook) for people with secondary cough headache? https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21100-secondary-cough-headache/outlook--prognosis (ingezien op 3-10-2020)
  • L.G. (Bert) Nap, J.S.P. (Peter) van den Berg en Gosse de Jong. Hoofdpijn na hoesten: denk aan hoesthoofdpijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A465.
  • https://www.uzleuven.be/chiari-misvorming
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Kleine_hersenen
  • Mayo clinic. Cough headaches: Diagnosis & treatment. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/primary-cough-headaches/diagnosis-treatment/drc-20371204 (ingezien op 7-8-2018)
  • Mayo Clinic. Cough headaches: Symptoms & causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/primary-cough-headaches/symptoms-causes/syc-20371200 (ingezien op 7-8-2018)
  • Migraine.com. Cough Headaches. https://migraine.com/headache-types/cough-headaches/ (ingezien op 7-8-2018)
  • Afbeelding bron 1: U.S. Air Force photo by Airman 1st Class Kate Thornton, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 3: Photographee.eu/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 4: Istock.com/© james steidl
  • Afbeelding bron 5: Stevepb, Pixabay
Reacties

J. Stadtmuller, 17-09-2019
Goeden dag,
Heb nog steeds last van erge hoesthoofdpijn. Zoals ik al in 2017 schreef is dit begonnen in 2015.

Toen heb ik allerlei onderzoeken gehad zoals schedel mri en scan. zelfs een ruggenprik. Alle onderzoeken waren zeer goed en heb toen een half jaar INDOMETACINE gebruikt.

Toen geen last maar mijn huisarts wilde wel mijn bloed onderzoeken en wat bleek; ik had geen bloedplaatjes meer wat betekent dat als ik een ongeluk krijg er geen stollingsfactor is zodat de kans groot is dat ik dood kan bloeden.
Dus stoppen met dit middel.Tot nu toe ging het redelijk goed en heb mij toegelegd op meer drinken.
Ben inmiddels 70 jaar en maak wat slijm aan en daardoor veel moet ophoesten en doet mijn hoofd dan erg zeer.

Mijn vraag is :wat is nu verstandig om te doen? Reactie infoteur, 18-01-2020
U kunt dit het beste met uw huisarts overleggen.

Josiane Claesen, 09-05-2019
Beste,
Ik heb hoesthoofdpijn gekregen door fel niet-productief braken! Ik heb een 'pop' gevoeld en zeer hevige hoofdpijn gehad gedurende 7 à 8 seconden. Maar echt dat ik mijn hoofd met beide handen moest vasthouden. Sindsdien heb ik constante zeurende, drukkende hoofdpijn op de kruin EN op achterhoofd! Dat duurt nu al 2 weken (constant).
Als ik mijn hoofd draai dan heb ik zo'n 2-tal seconden feller hoofdpijn en dan zakt die weer een beetje. Reactie infoteur, 09-05-2019
Direct de huisarts inschakelen voor een diagnose. Niet mee wachten!

J. Stadtmuller, 07-02-2017
Heb in 2015 een zware griep gehad. Daarna bleef zodra er druk door bv hoesten of niezen een vervelende pijn boven op mijn hoofd. Na enkele minuten zakt de pijn. Ook bij bukken en verslikken heb ik dit. Heb alle onderzoeken gehad bij een Neuroloog. Ook een ruggepuctie.
Mijn vraag: is hier wat aan te doen? Reactie infoteur, 08-02-2017
Bij mensen met hoofdpijn na drukverhogende momenten, zal de arts de diagnose 'hoesthoofdpijn' overwegen. Om aandoeningen in de schedel uit te sluiten, zal de arts aanvullende diagnostiek verrichten, zoals bij u het geval lijkt te zijn. De behandeling van primaire hoesthoofdpijn vindt volgens de richtlijnen zo nodigt plaats met indometacine.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 29-02-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 15
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.