Preseptale en orbitale cellulitis: Oogontsteking
Orbitale cellulitis is een ontsteking van het zachte weefsel van de oogkas achter het orbitale septum, een dun weefsel dat het ooglid van de oogkas scheidt. Een preseptale (of periorbitale) cellulitis heeft betrekking op een infectie juist voor het orbitale septum. Orbitale cellulitis verwijst meestal naar een acute verspreiding van de infectie in de oogkas (orbita) van zowel de aangrenzende sinussen, de huid of van verspreiding via het bloed. Een snelle diagnose is noodzakelijk, want zeker bij orbitale cellulitis zijn tal van (levensbedreigende) complicaties mogelijk.
Epidemiologie preseptale en orbitale cellulitis
Orbitale cellulitis komt over het algemeen vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Een verhoogde incidentie van orbitale cellulitis treedt op in de
winter, als gevolg van de verhoogde incidentie van
sinusitis bij koud weer. Bij jongens is een orbitale cellulitis twee keer zo vaak gemeld dan bij meisjes. Bij volwassenen echter is er geen verschil in de frequentie van orbitale cellulitis tussen de geslachten, behalve bij orbitale cellulitis veroorzaakt door meticilline-resistente
Staphylococcus aureus (
MRSA) die meer voorkomt bij vrouwen dan bij mannen.
Oorzaken oogontsteking
Door de structuur van de oogkas zijn de weefsels hieromheen erg gevoelig voor (snel verspreidende) infecties, zoals
cellulitis (
huidinfectie met
pijnlijke, rode en gezwollen huid). De oorzaak van orbitale cellulitis is vaak een
stafylokokken- of
streptokokkeninfectie, maar een schimmelinfectie is ook mogelijk. Veelal start de infectie in de sinussen. Vervolgens verspreidt de infectie zich naar de oogkas of het ooglid. Huidwonden (vooral op het
gezicht), sinusitis,
insectenbeten, een recente operatie (inclusief een tandheelkundige ingreep) leiden mogelijk eveneens tot infectie. Orbitale cellulitis gebeurt eveneens bij
astma, pokken en andere systemische ziekten.
Soorten
Cellulitis is een bacteriële infectie van weefsel die zowel de ogen als de huid aantast. Cellulitis in de ogen komt voor in een orbitale en preseptale of periorbitale vorm.
Preseptum cellulitis / Periorbitale cellulitis
De
oogontsteking beperkt zich tot de weefsel van het ooglid en is in het algemeen minder ernstig. Meestal lijden (jonge) kinderen aan pre-septum cellulitis.
Orbitale cellulitis
Orbitale cellulitis tast de oogbolstructuren aan waardoor de patiënt problemen krijgt met de oogbewegingen (als gevolg van zwelling van de oogleden of ogen). Deze vorm is ernstig en vraagt meestal een agressieve behandeling.
Symptomen
Periorbitale cellulitis
Meestal geeft periorbitale cellulitis - in tegenstelling tot orbitale cellulitis - geen problemen met het gezichtsvermogen en de patiënt lijdt ook geen pijn. Wel heeft de patiënt met een periorbitale cellulitis last van een acute zwelling en warmte van het ooglid, is hij eveneens
koortsig en voelt hij zich slecht en heeft hij een hangend ooglid (
ptosis). Kinderen zijn soms erg
prikkelbaar bij periorbitale cellulitis.
Orbitale cellulitis
Orbitale cellulitis is ernstiger dan periorbitale cellulitis. Een patiënt heeft koorts en weinig energie en daarnaast heeft hij
rode oogleden, uitpuilende ogen (
exoftalmie),
oftalmoplegie (
medische term voor oogspierverlamming / een verminderde oogbeweging), een verminderd en
wazig gezichtsvermogen en een
zwelling van het ooglid of van de weefsels rond de ogen. Bovendien komt
oogpijn tot stand.
Diagnose en onderzoeken
Oogheelkundig onderzoek
De diagnose van orbitale cellulitis is gebaseerd op een
grondig oogheelkundig onderzoek. De oogarts diagnosticeert de oogkasgerelateerde symptomen zoals proptosis,
pijnlijke oogbewegingen, oftalmoplegie, oogzenuwbetrokkenheid. Deze symptomen bevestigen in combinatie met koorts en leukocytose de diagnose.
Diagnostisch onderzoek
Een
CT-scan van de ogen en oogkas, een uitstrijkje van de neus en keel, en een
bloedonderzoek bevestigen de diagnose. Een lumbale punctie (
ruggenprik: onderzoek van hersenvocht) is nodig bij een vermoeden van een
hersenontsteking of
hersenvliesontsteking.
Differentiële diagnose
De differentiële diagnoses omvatten volgende ziektes en medische factoren:
Behandeling
Een
antibioticakuur verhelpt de pre-septum cellulitis. De patiënt is meestal binnen de twee dagen al beter. Is dit niet het geval, dan krijgt de patiënt wellicht een intraveneuze antibioticakuur in het ziekenhuis om de infectie te verslaan. Bij een orbitale cellulitis is een ziekenhuisopname vrijwel steeds de standaard behandeling. Artsen dienen de patiënt een intraveneuze antibioticabehandeling toe. Soms is chirurgie vereist.
Prognose
De prognose van cellulitis rond het ooglid is meestal erg goed als de behandeling tijdig is ingezet. Orbitale cellulitis verspreidt zich enorm snel. Mogelijke complicaties zijn blindheid, een
caverneuze sinustrombose (vorming van een
bloedstolsel in een holte bij de basis van de
hersenen),
gehoorverlies, hersenvliesontsteking, oogzenuwbeschadiging en verlies van het gezichtsvermogen,
sepsis (bloedvergiftiging: overdreven reactie van het immuunsysteem op ziektekiemen) en zelfs de dood. Met een snelle diagnose en agressieve medische en chirurgische behandeling is de prognose van orbitale cellulitis uitstekend.
Lees verder