Kapperseczeem (handeczeem): symptomen en behandeling

Kapperseczeem is een verzamelnaam voor verschillende soorten huidafwijkingen, meestal handeczeem. Deze vorm van eczeem komt vaak bij kappers voor en daarom wordt het kapperseczeem genoemd. Kappers hebben vanwege de aard van hun werkzaamheden een relatief grote kans om eczeem aan de handen te ontwikkelen. De ernst van handeczeem varieert van enkele kleine hinderlijk rode vlekjes en bultjes aan de toppen van de vingers (zie foto) tot uitgebreid eczeem aan de handen en zelfs armen en het gezicht.

• Wat is kapperseczeem?
• Hoe wordt kapperseczeem veroorzaakt?
• Erfelijke aanleg
• Veelvuldig contact met water
• Irriterende stoffen
• Allergie
• Wassen en föhnen
• Druk van de schaar
• Gebruik van handschoenen
• Wat zijn de symptomen van kapperseczeem?
• Hoe wordt de diagnose gesteld?
• Hoe wordt kapperseczeem behandeld?
• Wat kun je zelf doen?

Wat is kapperseczeem?

Eczeem is een ontstekingsreactie van de huid. Kapperseczeem duidt op een ontsteking van de huid tussen de vingers, die gepaard gaat met roodheid, schilfering en jeuk. Kappers hebben door hun beroep een grote(re) kans om eczeemklachten aan de handen te ontwikkelen. Dit komt doordat kappers de hele dag door hun handen gebruiken, die veelvuldig in contact komen met water en irriterende stoffen. Ook gebruiken kappers in hun werk producten waarvan bekend is dat zij allergische reacties kunnen oproepen. Handeczeem is daarom een courante klacht onder kappers. Dit kan in milde mate voorkomen, maar soms zijn de klachten dermate ernstig dat werken (tijdelijk) niet mogelijk is. Soms wordt kapperseczeem door een allergie veroorzaakt, maar eczeem op de handen is in de meeste gevallen het gevolg van herhaalde of structurele irritatie van de huid.

Hoe wordt kapperseczeem veroorzaakt?

Kapperseczeem kan verschillende oorzaken hebben:

Erfelijke aanleg

Je kunt een aangeboren aanleg hebben om eczeem te ontwikkelen. Dit wordt 'atopie' genoemd. In de kinderleeftijd heb je dan vaak atopisch eczeem of astma. Als er sprake is van een atopische aanleg, ontwikkel je ook sneller handeczeem.

Veelvuldig contact met water

Als je huid vaak in contact komt met water, raakt deze ontvet wat uitdroging (droge huid) tot gevolg heeft. Hierdoor neemt de barrièrefunctie van de huid af, wat tot gevolg heeft dat irriterende stoffen die allergie kunnen veroorzaken gemakkelijker diep in de huid kunnen doordringen. Dat kan dan weer ontstekingsreactie tot gevolg hebben. Mensen die al een wat droge huid hebben (droge handen), zijn vatbaarder voor verdere uitdroging van de huid door veelvuldig contact met water of nat haar.

Irriterende stoffen

In het kappersvak wordt veel gebruikgemaakt van producten die irritatiereacties van de huid kunnen opwekken, bijvoorbeeld zeepbestanddelen, alcohol in gels en haarlotions, en stoffen die worden gebruikt om haar te blonderen of een kleurtje te geven.

Allergie

In het kappersvak worden een groot aantal producten gebruikt met daarin stoffen die een allergische reactie kunnen geven, zoals bestanddelen van kleurstoffen, blondeermiddelen en permanentvloeistoffen, parfumstoffen en conserveringsmiddelen die in shampoos worden toegepast.

Wassen en föhnen

Door het wassen en föhnen van het haar van klanten staat je huid bloot aan temperatuurwisselingen, wat de kans op uitdroging vergroot. De huid kan gaan vervellen waardoor er uiteindelijk pijnlijke kloofjes kunnen ontstaan.

Druk van de schaar

De huid van je hand kan nog verder beschadigd worden als gevolg van de druk van de schaar op de huid tijdens het knippen. Maar ook de schurende werking van geknipt en behandeld haar kan bijdragen aan beschadiging van de huid.

Gebruik van handschoenen

Handschoenen van latex kunnen de klachten verergeren, aangezien latex een belangrijk potentieel allergeen is. Om je handen te beschermen bij sommige handelingen, kun je beter plastic (vinyl) handschoenen te dragen. Sommige allergenen kunnen evenwel door de handschoen heendringen.

Wat zijn de symptomen van kapperseczeem?

Handeczeem kan onderscheiden worden in de acute en de chronische variant. Acuut eczeem kenmerkt zich door:

• roodheid;
• zwelling;
• bultjes en blaasjes; en
• soms natte afscheiding.

De blaasjes drogen op een gegeven moment in tot schilfers en korstjes. De huid gaat vervellen en de roodheid wordt minder. Bij een chronisch eczeem staat roodheid minder op de voorgrond, maar is het vooral de schilfering die opvalt. Ook is de huid enigszins verdikt. In de huid kunnen pijnlijke kloven ontstaan. Er kunnen verder krabeffecten optreden bij zowel de acute als de chronische vorm van handeczeem.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Aan de hand van de uiterlijke kenmerken kan de diagnose gesteld worden. Daarna is het van belang dat de mogelijke oorzaken of factoren die bijdragen aan het ontstaan van kapperseczeem opgespoord worden. Dit kan door middel van het uitvoeren van allergietesten, zogenaamde 'plakproeven' waarbij de te onderzoeken stoffen op de rug worden aangebracht onder speciale pleisters die twee dagen later weer verwijderd worden. Op deze manier kan onderzocht worden of er stoffen (contactallergenen) zijn waarvoor je overgevoelig bent. Bij een eczeemreactie onder de pleister ben je overgevoelig voor de desbetreffende stof. Met dit onderzoek kun je bekijken of er sprake is van alleen irritatie of dat er ook een allergie in het spel is.

Zo nodig moet er ook onderzoek plaatsvinden bij de kapsalon teneinde de oorzaken te achterhalen van het eczeem en om naar mogelijkheden te zoeken om de werksituatie te verbeteren en verdere (eczeem)klachten te voorkomen.

Hoe wordt kapperseczeem behandeld?

Soms zul je de kapperswerkzaamheden tijdelijk moeten staken, vooral bij ernstige klachten. Vaak is behandeling met een corticosteroïdzalf (een hormoonzalf) aangewezen als behandeling, gecombineerd met een verzorgende crème of zalf. Bij een secundaire bacteriële infectie van het eczeem, zal de behandeling worden aangevuld met een antibioticumkuur. Ernstig eczeem moet soms aangepakt worden met een 'stootkuurtje' prednison. Dit onderdrukt de ontstekingsverschijnselen en brengt het eczeem in korte tijd tot rust. Bij chronische kapperseczeem kan UVB-lichttherapie uitkomst bieden.

Wat kun je zelf doen?

Bij kapperseczeem is het belangrijk de volgende adviezen in acht te nemen:

• Was je handen met mate met water en zeep en gebruik daarvoor huidvriendelijke zeep;
• Vermijd zoveel mogelijk contact met water en agressieve stoffen (afwasmiddelen);
• Zeep alleen de binnenkant van de handen in;
• Spoel je handen na het wassen goed af en dep ze droog;
• Gebruik handschoenen bij het afwassen (of een afwasmachine);
• Vermijd wrijven en krabben;
• Draag geen ringen zodat zich geen irriterende stoffen kunnen ophopen onder de ring;
• Draag bij schoonmaakwerkzaamheden plastic (PCV) handschoenen met katoenen binnenhandschoenen;
• Bij schraal weer kun je het beste warme handschoenen dragen en neutrale zalf gebruiken om de huid vet te houden;
• Vermijd bij contactallergie contact met de stof(fen) waar je allergisch voor bent.

Lees verder

• Craquelé-eczeem (asteatotisch eczeem): symptomen en oorzaak
• Handeczeem (eczeem aan de handen): symptomen en behandeling
• Blaasjes op voet (en hand): oorzaken voet- & handblaasjes
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Atopisch eczeem: symptomen, oorzaken, behandeling, prognose