Longabces: Bacteriële infectie met abces in longen
Bij een longabces heeft de patiënt pus in een niet-eerder bestaande holte in het longweefsel, veroorzaakt door een bacteriële infectie. Door de infectie sterft weefsel af (necrose) en ontwikkelt zich in die ruimte pus. De symptomen, gelijkaardig aan een longontsteking, verschijnen veelal geleidelijk, maar bij sommige longontstekingen is de patiënt acuut ziek. De behandeling van een longabces is van lange duur, maar meestal is de prognose uiteindelijk wel goed. In een aantal omstandigheden is een longabces echter wel snel fataal.
Synoniemen longabces
Een longabces is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- long gangreen (bij meerdere kleine abcessen)
- necrotiserende longontsteking (bij meerdere kleine abcessen)
Epidemiologie aandoening
De frequentie van longabcessen in de algemene populatie is onbekend. Door de ruime beschikbaarheid van
antibiotica, is de incidentie van longabcessen wel drastisch verminderd. Een longabces komt meer bij mannen dan bij vrouwen voor. Longabcessen komen voorts meer voor bij oudere patiënten als gevolg van de verhoogde incidentie van
parodontitis (ontsteking en schade aan weefsel en bot die tanden ondersteunen) en de toegenomen prevalentie van dysfagie en aspiratie.
Oorzaken: Bacteriële infectie met abces of abcessen in longen
Niet in staat zijn te hoesten
Wanneer een patiënt bacteriën inademt die normaal leven in de mond of keel (zogenaamde commensalen) ontstaat een infectie. Het lichaam heeft een eigen afweersysteem (zoals
hoesten) om te voorkomen dat bacteriën in de longen terechtkomen. Infectie treedt daarom vooral op wanneer een patiënt
bewusteloos of erg suf is door sedatie, anesthesie,
alcoholgebruik of
drugsgebruik, een
beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de
hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) of een andere aandoening van het zenuwstelsel. Hij is dan minder goed in staat om te hoesten om de bacteriën weg te krijgen. Bij patiënten bij wie het immuunsysteem slecht functioneert, ontstaat een longabces door organismen die normaal gesproken te vinden zijn in de mond of keel, zoals schimmels of
Mycobacterium tuberculosis (het organisme dat
tuberculose veroorzaakt). Andere bacteriën die longabcessen veroorzaken zijn
streptokokken en
stafylokokken, waaronder methicilline-resistente
Staphylococcus aureus (
MRSA: bacteriële infectie met resistentie tegen antibiotica).
Obstructie van de luchtwegen
Obstructie van de luchtwegen leidt ook tot abcesvorming. Als de luchtpijptakken (bronchiën) geblokkeerd zijn door een tumor of een vreemd voorwerp, vormt zich een abces omdat pus (slijm) zich ophoopt achter de obstructie. De obstructie voorkomt dat de pus met bacteriën terug in de luchtwegen terechtkomt.
Septische longembolieën
Minder vaak ontstaan abcessen wanneer bacteriën of geïnfecteerde
bloedstolsels door de bloedbaan in de longen terechtkomen vanuit een andere geïnfecteerde plaats in het lichaam (septische longembolieën).
Symptomen van een longabces, infectie door bacteriën
Abces in één long of in beide longen
Meestal ontwikkelen patiënten slechts één longabces als gevolg van aspiratie of luchtwegobstructie (
medische term voor "verstopping van de luchtwegen"). Indien meerdere abcessen ontstaan, is dat meestal in dezelfde long. Wanneer een infectie de longen via de bloedbaan bereikt, ontstaan echter vele verspreide abcessen in beide longen. Dit probleem doet zich het meest voor bij patiënten die drugs via vuile naalden of via niet-steriele methoden injecteren.
Symptomen van pneumonie
Symptomen presenteren zich meestal langzaam. Afhankelijk van de oorzaak van het abces, treden de symptomen plotseling op. De eerste symptomen lijken op die van pneumonie en omvatten een hoest die veel
sputum (slijm) met zich meebrengt,
koorts met
rillingen,
verlies van eetlust,
vermoeidheid en
nachtzweten.
Clubbing ontwikkelt zich mogelijk snel. Het sputum is stinkend (omdat de bacteriën uit de mond of keel stank produceren) of bevat bloed. Patiënten voelen soms borstpijn als ze inademen, vooral wanneer de bekleding aan de buitenkant van de longen en de binnenkant van de borstwand (pleura) ontstoken is (
pleuritis). Veel patiënten hebben deze symptomen weken of maanden voordat ze op zoek gaan naar medische hulp. Deze patiënten hebben chronische abcessen en, naast andere symptomen, hebben ze aanzienlijk veel
gewichtsverlies, hebben ze dagelijks koorts en zweten ze ‘s nachts. Daarentegen zijn longabcessen veroorzaakt door
Staphylococcus aureus of MRSA fataal binnen dagen, soms zelfs uren.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De patiënt krijgt een uitgebreid lichamelijk onderzoek waardoor de arts alle symptomen bemerkt.
Diagnostische onderzoeken
De volgende diagnostische onderzoeken zijn mogelijk bij patiënten:
Differentiële diagnose
De differentiële diagnoses omvatten:
Behandeling
De patiënt krijgt een behandeling met antibiotica (intraveneus en later oraal) gedurende drie à zes weken tot zelfs zes maanden. Een thoraxfoto (
radiografisch onderzoek) bewijst dat het abces verdwenen is. Een bronchoscopie is nodig voor het verwijderen van een vreemd voorwerp. Een arts draineert verder zelden een empyeem via een buisje ingebracht via de borstwand. Ook zelden verwijdert een chirurg het of geïnfecteerde longweefsel. Soms is een chirurgische verwijdering van een totaal kwab van een long of een gehele long vereist. Voorts stopt de patiënt best met
roken en het drinken van alcohol.
Complicaties
Een chronisch abces of een onbehandeld abces leidt tot een chronische longaandoening, gewichtsverlies, anemie of andere longproblemen.
Prognose aandoening
De meeste patiënten (90 tot 95%) met een longabces herstellen volledig. De behandeling is vaak minder succesvol wanneer de patiënt verzwakt is, een
verzwakt immuunsysteem heeft, wanneer een bronchus geblokkeerd is door een tumor, bij
ondervoeding, bij een virusinfectie en bij oudere patiënten. Ook bij
ziekenhuisinfecties zijn de resultaten vaak minder goed.
Lees verder