Splenomegalie: Vergrote milt door infecties of ziekte

Splenomegalie is de medische term voor een milt die groter is dan normaal. Splenomegalie is geen ziekte op zich, maar het gevolg van een onderliggende aandoening zoals infecties, bloedarmoede en kanker. De patiënt presenteert zich voornamelijk met een vol gevoel na het eten van kleine hoeveelheden en pijn in de linkerbovenbuik. Vaak is een behandeling mogelijk voor de aandoening die leidt tot splenomegalie, al is een chirurgische verwijdering van de milt eveneens een behandelingsmogelijkheid. De prognose van splenomegalie is uitstekend.

• Synoniemen van splenomegalie
• Epidemiologie splenomegalie
• Functie milt: Bescherming tegen infecties
• Oorzaken vergrote milt: Infecties, ziekte of aandoening
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van splenomegalie
• Complicaties

Synoniemen van splenomegalie

Splenomegalie is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• miltvergroting
• miltzwelling
• vergrote milt

Epidemiologie splenomegalie

Splenomegalie kent geen raciale voorliefde. Bij vrouwen komt malaria (tropische splenomegalie syndroom) dubbel zo vaak voor dan bij mannen. Wat de andere oorzaken van splenomegalie betreft, is er echter geen seksuele voorliefde gemeld in de medische literatuur. Voorts zijn ouderen vaker getroffen door splenomegalie doordat zij een dunner miltkapsel hebben evenals een verhoogd gewicht en grootte van de milt.

Functie milt: Bescherming tegen infecties

De milt, die de grootte heeft van een vuist, zit onder de ribbenkast in het linkerdeel van de buik. Dit orgaan maakt deel uit van het lymfesysteem en werkt als een drainagenetwerk dat het lichaam beschermt tegen infecties. Een vergrote milt tast dan ook vitale functies aan. Bij een vergrote milt filtert de milt zowel de normale als abnormale rode bloedcellen, waardoor het aantal gezonde cellen in het bloed daalt. Ook bevinden zich door splenomegalie te veel bloedplaatjes in de milt. Uiteindelijk ontstaat een verstopping door te veel rode bloedcellen en bloedplaatjes in de milt, wat interfereert met de normale werking van de milt. De bloedtoevoer geraakt mogelijk zelfs beschadigd wat leidt tot de vernietiging van het orgaan.

Oorzaken vergrote milt: Infecties, ziekte of aandoening

Meestal is splenomegalie het gevolg van zwelling van het lymfoïde weefsel in de milt als reactie op infecties (zoals klierkoorts, brucellose, psittacose, tuberculose, syfilis, endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart), malaria, ...). Andere oorzaken van een vergroting van de milt zijn leukemie, een leveraandoening, levercirrose, kanker, verschillende soorten hemolytische anemie (voortijdige afbraak van rode bloedcellen), aandoeningen van het lymfesysteem, een Hodgkin-lymfoom (kanker van lymfesysteem met vergrote lymfeklieren, koorts en vermoeidheid), de ziekte van Niemann-Pick (progressieve stofwisselingsziekte), het Felty-syndroom, de ziekte van Woman en de ziekte van Gaucher (ophoping van vetten in organen).

Symptomen

Soms is de patiënt asymptomatisch; hij heeft dan bijgevolg geen symptomen. De patiënt moet vaker hikken bij splenomegalie. Ook een grotere maaltijd eten, lukt vaak niet omdat hij een vol gevoel heeft nadat hij slechts een kleine hoeveelheid heeft gegeten. Voorts heeft hij pijn aan de linkerkant van de bovenbuik die zich uitbreidt naar de linkerschouder. Leverpijn brengt soms ook een gezwollen milt met zich mee. Voorts komen bloedingen, frequente infecties en vermoeidheid voor bij splenomegalie.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een uitgebreid lichamelijk onderzoek uit waarbij hij de zichtbare symptomen opmerkt. Hij voert namelijk een buikonderzoek uit waarbij hij zachtjes de linkerbovenkant betast (en dan met name onder de ribbenkast). Hij klopt (tikt) tevens op dit buikgebied (percussie).

Diagnostisch onderzoek

De arts voert verder diagnostisch onderzoek uit van de buik. Hij maakt een CT-scan of een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) en tevens voert hij een abdominale echografie (echografie) uit. Een volledig bloedonderzoek is ook noodzakelijk zodat de arts in staat is om de leverfunctie te testen.

Differentiële diagnose

De arts verwart splenomegalie vaak met volgende aandoeningen of syndromen:

• berylliose
• ferriprieve anemie (bloedarmoede door ijzertekort)
• het Budd-Chiari Syndroom
• cirrose (medische term voor verschrompeling van de lever door littekenweefsel)
• histoplasmose
• een Hodgkin lymfoom
• immuun trombocytopenische purpura
• infectieuze endocarditis
• klierkoorts
• virale hepatitis

Behandeling

De behandeling van splenomegalie is afhankelijk van de oorzaak van splenomegalie. Antibiotica genezen bacteriële infecties. Bij sommige patiënten is een splenectomie vereist. Bij deze chirurgische ingreep verwijdert een arts de milt. De patiënt heeft na een splenectomie meer risico op ernstige of levensbedreigende infecties. Daarom is soms radiotherapie en chirurgie nodig, vaak in combinatie met chemotherapie, om de milt te doen krimpen. Wanneer een patiënt tot slot asymptomatisch is, is een halfjaarlijks tot jaarlijks controlebezoek bij de arts gewenst.

Prognose van splenomegalie

De prognose voor patiënten met splenomegalie is afhankelijk van de onderliggende aandoening, en de ernst en uitgebreidheid van de symptomen. Bij de meeste patiënten is de prognose echter zeer goed.

Complicaties

Een infectie komt voor als complicatie van splenomegalie doordat de vergrote milt het aantal gezonde rode bloedcellen, bloedplaatjes en witte bloedcellen in het bloed verlaagt. Bloedarmoede en het sneller ontwikkelen van bloedingen zijn ook mogelijk. Daarnaast is een gescheurde milt mogelijk wat leidt tot levensbedreigende bloedingen in de buikholte. De patiënt vermijdt daarom best contactsporten zodat de vergrote milt niet scheurt.

Lees verder

• Miltinfarct: Belemmerde bloedtoevoer naar milt met buikpijn
• Miltletsel: Oorzaken en behandeling van letsel aan milt
• Miltpijn: Oorzaken en symptomen van pijnlijke milt
• Splenectomie: Chirurgische verwijdering van de milt
• Gescheurde milt (miltruptuur): Oorzaken en behandeling