Atheroomcyste: Goedaardige cyste door schade aan huid

Een atheroomcyste komt vaak voor en is een goedaardige cyste onder de huid gevuld met een kaasachtig stinkende en vette substantie. De cyste bevindt zich meestal op het gezicht, de nek of de romp, al is deze overal op het lichaam mogelijk waar haar groeit. Deze cysten groeien langzaam en zijn in normale omstandigheden niet levensbedreigend, al is bij sommige patiënten wel verder onderzoek nodig wanneer ze bepaalde symptomen vertonen. Een behandeling is in de meeste gevallen niet nodig bij kleine cysten, maar bij pijnlijke, erg gevoelige of grotere cysten is soms chirurgie vereist. Een atheroomcyste valt in de meeste gevallen niet te voorkomen daar dit meestal “toevallig” voorkomt bij een patiënt, maar een goede hygiëne is wel wenselijk.

• Synoniemen van een atheroomcyste
• Epidemiologie aandoening
• Oorzaken: Schade aan huid
• Symptomen: Bultje onder de huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van een goedaardige cyste onder de huid
• Complicaties cysten

Synoniemen van een atheroomcyste

Een atheroomcyste is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• epidermale cyste
• epidermale inclusie cyste
• epidermoïd cyste
• keratine cyste
• talgkliercyste

Epidemiologie aandoening

Mannen zijn dubbel zo vaak getroffen dan vrouwen. Verder komt een atheroomcyste meer voor bij patiënten tussen de dertig en veertig jaar.

Oorzaken: Schade aan huid

Een atheroomcyste ontstaat meestal door verstopte talgklieren, gezwollen haarzakjes, een hoog testosterongehalte en het gebruik van androgene anabole steroïden. Door schade aan de huid als gevolg van een letsel vormt zich een cyste waar vooral verweekte hoornschilfers zijn opgehoopt. Dit letsel is een kras, een chirurgische wonde of een huidaandoening, zoals acne. Andere oorzaken van een atheroomcyste omvatten een ontwikkelingsstoornisdefect, huidbeschadigingen door een operatie en genetische aandoeningen, zoals het Gardner-syndroom (gezwellen op huid en in bot & poliepen in darm) of het basale cel nevus syndroom.

Symptomen: Bultje onder de huid

De patiënt heeft meestal een kleine, niet-pijnlijke langzaam groeiende ronde bult onder de huid. Dit huidgezwelletje, dat een halve tot meestal drie centimeter groot is, bevindt zich veelal op het gezicht (meest voorkomend), de hoofdhuid, de nek, de rug, de romp en soms de ledematen, maar is overal op het lichaam mogelijk waar haar groeit (bijvoorbeeld ook op de balzak bij mannen). Wanneer deze knobbel geïnfecteerd raakt of ontsteekt, heeft de patiënt een gevoelige of pijnlijke huid die rood en warm aanvoelt. De substantie die afvloeit uit de cyste is vettig, ziet er grijs-wit uit en stinkt naar kaas. Deze stinkende substantie is gekend als keratine, wat ook een belangrijk onderdeel is van de huid en nagels. De meeste cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam) voelen zacht aan. Kleine cysten zijn meestal niet-pijnlijk maar grotere cysten zijn dat soms wel en daarnaast voelen ze drukkend aan.

Diagnose en onderzoeken

In de meeste gevallen stelt de arts aan de hand van een grondig klinisch onderzoek de diagnose, maar soms is een biopsie nodig andere aandoeningen of kanker uit te sluiten, vooral als de cyste groter is dan een diameter van vijf centimeter, snel weer terugkomt of geïnfecteerd is. Mogelijk heeft de arts ook een huidcultuur nodig indien hij vermoedt dat de patiënt aan een infectie lijdt.

Behandeling

Een atheroomcyste is niet gevaarlijk. De patiënt mag evenwel de cyste niet zelf gaan uitknijpen daar dit de kans op een ontsteking verhoogt. Een warmtekompres helpt om de vettige substantie uit de cyste af te laten vloeien zodat het herstel sneller verloopt. Bij een ontstoken en gezwollen cyste injecteert de arts steroïde medicijnen in de cyste. Wanneer de cyste groot of gevoelig is, is soms chirurgie (onder plaatselijke verdoving) nodig om het vocht uit de cyste te verwijderen. Orale antibiotica is nodig bij een besmette cyste en meestal ook na chirurgie.

Prognose van een goedaardige cyste onder de huid

Een atheroomcyste is over het algemeen een goedaardig huidgezwel, maar soms zijn ze wel onaantrekkelijk omdat de atheroomcyste veelal optreedt op zichtbare plaatsen. Onbehandelde cysten blijven vaak vergroten waardoor een chirurgische verwijdering veelal nodig is. Normaalgezien keert een atheroomcyste niet terug wanneer de arts deze volledig verwijdert, maar de patiënt houdt mogelijk wel een litteken over van de operatie. Soms ontstaat een infectie aan de operatiewonde die de arts behandelt met antibiotica. Wanneer de patiënt hiervoor geen geschikte behandeling krijgt, volgt zeer zelden de dood.

Complicaties cysten

Mogelijk geraakt de cyste besmet en krijgt de patiënt pijnlijke abcessen. Ook keren cysten soms terug als ze niet volledig verwijderd zijn door een operatie. Een genitale atheroomcyste leidt tot plasproblemen en een pijnlijke geslachtsgemeenschap. Tot slot leidt een atheroomcyste in zeer zeldzame gevallen tot huidkanker.