Histoplasmose: Schimmelinfectie met longproblemen

Histoplasmose is een infectieziekte, veroorzaakt door het inademen van de schimmel Histoplasma capsulatum. Deze bevindt zich vooral op de bodem waar uitwerpselen liggen van vleermuizen en vogels. Veelal blijven gezonde patiënten asymptomatisch, maar soms ontstaan wel longgerelateerde symptomen. De patiënt heeft hierdoor onder andere koorts, pijn op de borst en ademhalingsproblemen. Dankzij schimmeldodende medicijnen herstelt een patiënt meestal wel, al is het mogelijk dat de infectie zich naar andere lichaamsdelen verspreidt.

• Synoniemen histoplasmose
• Epidemiologie longinfectie
• Oorzaken aandoening: Schimmel Histoplasma capsulatum
• Symptomen en soorten: Longproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose infectieziekte
• Complicaties van de schimmelinfectie: Verspreiding door lichaam
• Preventie van histoplasmose

Synoniemen histoplasmose

Histoplasmose is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• fibrosing mediastinitis (ontsteking van borstkasruimte tussen longen met pijn op de borst)
• histoplasmosis
• Ohio River Valley-koorts

Epidemiologie longinfectie

De schimmelinfectie komt wereldwijd voor, maar de prevalentie is het hoogst in Noord-Amerika en Midden-Amerika. Mannen en vrouwen zijn in gelijke aantallen getroffen. Verder is mogelijk iedereen aangetast, maar patiënten met een verzwakt immuunsysteem lopen een hoger risico op het krijgen van deze infectie. Zij hebben daarnaast meer ernstige symptomen. Voorts lopen patiënten met een chronische longaandoening zoals emfyseem en bronchiëctasieën eveneens een hoger risico op een ernstige infectie.

Oorzaken aandoening: Schimmel Histoplasma capsulatum

De schimmel Histoplasma capsulatum is de oorzaak van histoplasmose. De schimmel bevindt zich in de bodem waar grote hoeveelheden uitwerpselen van vogels of vleermuizen liggen. Wanneer een patiënt deze schimmelsporen inademt (verspreiding), geraakt hij geïnfecteerd. De infectie valt niet te verspreiden tussen mensen en mensen en dieren.

Symptomen en soorten: Longproblemen

De symptomen van histoplasmose verschijnen tussen de 3 en 17 dagen nadat een patiënt de schimmelsporen heeft ingeademd. De infectie start steeds met longproblemen.

Acute histoplasmose

De meeste patiënten (circa 90%) vertonen geen of slechts milde, griepachtige symptomen. Een acute infectie is gedurende een korte tijd actief waarbij de symptomen na enkele weken verdwijnen. De symptomen die dan vaak voorkomen zijn gewrichtspijn, hoesten (droge hoest), koorts, koude rillingen, pijn op de borst die verergert bij het ademhalen, rode knobbeltjes op de huid (meestal op de onderbenen), spierpijn, vermoeidheid en zweertjes in de mond (mondzweren).

Chronische histoplasmose

Vooral patiënten met een verzwakt immuunsysteem of een onderliggende longaandoening zoals emfyseem zijn vaker getroffen door chronische histoplasmose. Hierbij ontstaat een chronische longinfectie. De symptomen lijken op deze van tuberculose. Symptomen zijn onder meer bloed ophoesten, gewichtsverlies, hoesten, koorts, kortademigheid, pijn op de borst en zweten. Deze vorm van histoplasmose verspreidt zich mogelijk eveneens naar de rest van het lichaam (verspreide histoplasmose)

Verspreide histoplasmose

Verspreide histoplasmose waarbij de infectie zich verspreidt door het lichaam, is eveneens mogelijk. Deze treedt vooral bij kinderen en oudere volwassenen op. Hierbij zijn onder andere de mond, de lever, het centrale zenuwstelsel, de huid, de bijnieren, de ogen (oculaire histoplasmose) mogelijk aangetast. De patiënt vertoont hierbij onder andere een stijve nek, hoge koorts, hoofdpijn, pijn op de borst door zwelling in het pericard (hartzakje) en zwelling in de hersenvliezen en het ruggenmerg.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De patiënt bemerkt gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie) en een gezwollen lever (hepatomegalie) en gezwollen milt (splenomegalie).

Diagnostisch onderzoek

De arts voert mogelijk een aantal biopsies uit van de long (long naaldbiopsie), de huid, de lever of het beenmerg. Daarnaast is een sputumcultuur en een bloedonderzoek of urineonderzoek nodig om de diagnose te bevestigen. Andere mogelijke onderzoeken zijn een bronchoscopie, CT-scan van de borstkas, een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto) en een lumbale punctie (ruggengprik). De onderzoeken van de longen onthullen mogelijk de aanwezigheid van longknobbeltjes.

Differentiële diagnose

Volgende aandoeningen of syndromen lijken op histoplasmose maar zijn het niet:

• aspergillose, aspiratiepneumonie
• blastomycose
• carcinoïde longtumoren het carcinoïd syndroom: afscheiding van serotonine in het lichaam)
• chlamydia pneumonieën
• coccidioidomycose (milde infectie met symptomen aan huid en longen)
• een bacteriële, fungale of virale longontsteking (= pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen)
• een legionella longontsteking (veteranenziekte: ernstige longaandoening door bacteriën in water)
• het Pancoast-syndroom (vorm van longkanker met longtoptumor)
• kleincellige longkanker
• mediastinaal lymfoom
• mediastinale cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam)
• Mycoplasma-infecties
• pneumocystis jiroveci-pneumonie (longontsteking veroorzaakt door een schimmel)
• pneumokokkeninfecties (infecties veroorzaakt door pneumokokkenbacterie)
• sarcoïdose
• tuberculose

Behandeling

Bij de meeste patiënten verdwijnt de longinfectie binnen de maand zonder behandeling. Bij langdurige ziekte of bij kortademigheid, schrijft de arts medicatie voor. Antimycotica (schimmel dodende medicijnen) zijn de belangrijkste behandeling voor de patiënt. Deze krijgt hij mogelijk via een ader (medische term is "intraveneus"), afhankelijk van de vorm of het stadium van de ziekte. Sommige geneesmiddelen hebben soms bijwerkingen. De behandelduur met antimycotica varieert tussen de drie maanden tot maximaal één tot twee jaar.

Prognose infectieziekte

De prognose van de schimmelinfectie hangt af van de ernst van de infectie, en de algemene gezondheidstoestand. De meeste gezonde patiënten herstellen zonder behandeling. Een actieve infectie verdwijnt meestal met een antischimmelmiddelen, maar de infectie laat soms littekens achter in de longen. Af en toe komt de infectie ook terug. Het sterftecijfer is wel hoger voor patiënten met onbehandelde verspreide histoplasmose die een verzwakt immuunsysteem hebben.

Complicaties van de schimmelinfectie: Verspreiding door lichaam

De schimmel verspreidt zich soms verder door het lichaam. Ademhalingsproblemen, hartproblemen (pericarditis (ontsteking van vlies rond het hart (hartzakje)), bijnierinsufficiëntie (ziekte van Addison (onvoldoende productie van hormonen door bijnieren)) en meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek) zijn bijgevolg mogelijke complicaties van histoplasmose.

Preventie van histoplasmose

Bij enkele activiteiten is de patiënt best voorzichtig. Zo probeert hij de bodem waar zich vogel- en vleermuisuitwerpselen bevinden, niet te verstoren. Enkele voorbeelden zijn graafwerkzaamheden bijvoorbeeld bij het slopen van een oud gebouw of een oude schuur, hout hakken, … Ook kippen- en duivenhokken reinigen of grotten verkennen levert soms risico’s op. Een gezichtsmasker dragen is daarom aanbevolen. Het is tot slot belangrijk om grote hoeveelheden uitwerpselen van vogels en vleermuizen op te laten ruimen door een speciale firma die gespecialiseerd zijn in de verwijdering van gevaarlijk afval.

Lees verder

• Oculaire histoplasmose (vogelpoepziekte): Ooginfectie