Osteomalacie: Verweking van de botten met breuken als gevolg
Osteomalacie is de medische term voor verweking van de botten. Deze aandoening is het gevolg van een gebrek aan vitamine D of een probleem met het vermogen van het lichaam om deze vitamine af te breken en te gebruiken. Het lichaam is door middel van vitamine D in staat om calcium op te nemen. Calcium is nodig om de sterkte en de hardheid van de botten te behouden. Door de verweking van de botten ontstaan bij de patiënt sneller breuken, vooral in de ribben, rug en benen. Het risico op het ontwikkelen van osteomalacie valt te verminderen door voldoende blootstelling aan zonlicht, de inname van voeding met voldoende vitamine D en eventueel een supplement van calcium en/of vitamine D.
Synoniemen osteomalacie
Osteomalacie is ook gekend onder deze synoniemen
- Beenverweking
- Botverweking
- Botverzachting
- Mollities ossium
- Verweking van het beenderstelsel
- Verzwakte botten
Epidemiologie botverzachting
Osteomalacie komt wereldwijd voor, maar vooral mensen uit Azië, met name uit het Indiase subcontinent en de omliggende regio vertonen een hogere prevalentie. Ook patiënten die omwille van religieuze redenen een boerka dragen of andere kledij dragen die de huid bedekt, lopen meer risico op de ziekte. Dit heeft te maken met het feit dat zonlicht nodig is om het lichaam vitamine D te geven.
Oorzaken: Tekort vitamine D en calcium
Probleem fosfor- en calciumstofwisseling
Collageen is een eiwitbestanddeel uit bindweefselvezels en (kraak)been dat structuur geeft aan de botten. De hoeveelheid collageen in de verweekte botten is normaal bij osteomalacie. Het probleem bevindt zich bij de hoeveelheid
calcium die ontoereikend is om de botten hard te houden. Osteomalacie treedt op door onvoldoende verkalking van het bot als gevolg van een probleem in of aandoening van de fosfor- en calciumstofwisseling.
Diverse aandoeningen
Vele problemen in de fosfor- en calciumstofwisseling leiden tot osteomalacie. Bij kinderen ontwikkelt zich soms de Engelse ziekte, ook gekend als
rachitis. Deze infantiele vorm van osteomalacie ontstaat door een
tekort aan vitamine D en een
tekort aan calcium. Voorts veroorzaakt
malabsorptie (problemen met de opname van voedingsstoffen) van vitamine D door de darmen ook osteomalacie. Ook een tekort aan vitamine D in de
voeding en onvoldoende blootstelling aan
zonlicht (die vitamine D produceert voor het lichaam) resulteren in de ziekte. Ouderen en patiënten die geen melk drinken, lopen tevens een hoger risico op het krijgen van osteomalacie. Andere aandoeningen die osteomalacie veroorzaken omvatten aandoeningen van vitamine D-
metabolisme, bijwerkingen van
medicijnen voor de behandeling van
epileptische aanvallen (anti-epileptica), complicaties van een operatie (bijvoorbeeld van een
gastrectomie), een
leveraandoening, een gebrek aan voldoende fosfaat in de voeding,
coeliakie (maag- en darmproblemen na het eten van gluten),
kanker,
nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie) en
acidose (acidose is de
medische term voor (te hoge zuurtegraad van het bloed, zuurvergiftiging).
Symptomen: Verweking van de botten
Bij osteomalacie vertoont de patiënt
spierzwakte, spontaan optredende
botbreuken en en
vermoeidheid. Bovendien treedt zeurende, doffe en wijd verspreide
botpijn op, vooral in de heupen, maar ook in de onderrug (
lage rugpijn), het bekken (
bekkenpijn), de
benen en de ribben. ’s Nachts is de
pijn vaak erger, en dit geldt ook wanneer de patiënt gewicht op de botten zet. De patiënt loopt regelmatig in een waggelende gang door de spierzwakte. Bij een laag calciumniveau heeft de patiënt gevoelloosheid rond de mond, gevoelloosheid van de armen en benen,
spasmen van de
handen (
handkrampen) of
voeten (
voetkrampen) en soms ook hartritmestoornissen.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts bemerkt bij een lichamelijk onderzoek dat een wervel bij een wervelfractuur erg gevoelig is als hij deze aanraakt. Daarnaast treedt
kyfose op (achterwaartse verkromming van de wervelkolom: bolle rug). De arts identificeert tevens evenwichtsproblemen en de waggelende gang van de patiënt.
Diagnostisch onderzoek
De arts voert een uitgebreid
bloedonderzoek uit. De bloedresultaten tonen aan dat de patiënt lijdt aan
hypofosfatemie (verlaagd fosfaatgehalte in het bloed) en
hypocalciëmie (verlaagd calciumgehalte in het bloed). Via een
radiografisch onderzoek van de botten spoort de arts pseudofracturen, botverlies en botverweking op. In sommige gevallen is een botbiopsie nodig waarbij de arts bekijkt of osteomalacie aanwezig is.
Differentiële diagnose
De arts verwart osteomalacie soms met deze ziektes of aandoeningen:
Behandeling ziekte
De behandeling bestaat uit orale supplementen van vitamine D, calcium en fosfor. Patiënten die niet goed in staat zijn om voedingsstoffen door de darmen op te nemen, krijgen grotere doses vitamine D en calcium. Patiënten met bepaalde aandoeningen hebben daarnaast regelmatig een bloedonderzoek nodig. De arts behandelt verder de onderliggende aandoening bij de patiënt.
Prognose botverweking
Bij de meeste patiënten met vitamine deficiëntieaandoeningen verbeteren de symptomen met een behandeling. De verbetering treedt op binnen de paar weken tot zes maanden. Een late diagnose bemoeilijkt het herstel, vooral als botten gebroken zijn.
Complicaties: Breuken
De patiënt ontwikkelt makkelijk breuken indien hij geen behandeling krijgt. Ook keren de symptomen terug. Door osteomalacie treden soms ernstige misvormingen op.
Lees verder