Chalazion: Onschuldig hard bultje in de ooglidrand
Een chalazion is een klein knobbeltje of bultje in de ooglidrand veroorzaakt door een verstopping van een kleine talgklier. Deze goedaardige ooglidaandoening ziet er vreemd uit maar de olie en het pus die in het bultje zitten, verdwijnen in de meeste gevallen na enkele weken spontaan. Het bultje zelf verwijderen is in elk geval geen goed idee, maar een warmtebehandeling en goede ooglidhygiëne in combinatie met medicatie en/of eventueel chirurgie zijn mogelijke behandelingsmethoden.
Synoniemen chalazion
Een chalazion is ook gekend onder deze synoniemen:
- hagelkorreltje
- Meibom klier lipogranuloom
- porose
Epidemiologie bultje op één van de oogleden
Een chalazion komt voor op elke leeftijd, al zijn patiënten tussen de dertig en vijftig jaar vaker getroffen, waarschijnlijk door
hormonale veranderingen. Mannen en vrouwen zijn verder in gelijke aantallen getroffen. Over chalazion zijn geen incidentie- en prevalentiegegevens bekend.
Risicofactoren ooglidaandoening
Een slechte ooglidhygiëne door veel met vuile
handen aan de ogen te komen en reeds chalazia (meervoud van chalazion) gehad te hebben, verhogen de kans op het ontwikkelen van een chalazion. Voorts komt de
ooglidaandoening vaker voor bij patiënten met
rosacea. Dit is een
huidaandoening waarbij de patiënt rood in het
gezicht is en verder gezwollen bulten heeft onder de huid. De huidaandoening tast ook de ogen aan en dan is sprake van
oculaire rosacea. Ook bij patiënten met (chronische) blefaritis (een
ontsteking van de ooglidranden) komt een chalazion sneller voor. Verder zijn seborree, leishmaniasis en tuberculose een verhogende risicofactor voor het ontwikkelen van chalazion.
Oorzaken: Eerst strontje, daarna chalazion
Vaak ontstaat eerst een
hordeolum, een zogenaamd “strontje” in het oog. Het ooglid voelt hierbij mals, gezwollen en warm aan en bovendien ziet het er rood uit. Wanneer hierdoor de afvoergangen in één van de klieren van Meibom verstopt geraken, ontstaat een chalazion. Deze klieren bevinden zich in het ooglid, direct achter de
wimpers. Ze hebben een belangrijke functie want ze produceren een dunne, olieachtige vloeistof die het oog smeert.
Symptomen: Hard en onschuldig knobbeltje in de ooglidrand
Bij een chalazion heeft de patiënt een stevig
knobbeltje in de ooglidrand ter grootte van een erwt. Dit is meestal
wit bultje op het ooglid ontstaat op het onderste of bovenste ooglid. In de meeste gevallen is een chalazion niet
pijnlijk maar wel gevoelig. Soms krijgt de patiënt last van
tranende ogen. Verder heeft hij soms een verminderde
gezichtsscherpte wanneer een chalazion groot is en het gezichtsvermogen bedreigt. Dit komt omdat het bultje druk legt op het hoornvlies waardoor
astigmatisme, een
hoornvliesaandoening, ontstaat. Ook
fotofobie, de
medische term voor “overgevoeligheid voor licht”, is mogelijk. Tot slot presenteert de patiënt zich met
gezwollen oogleden en
rode oogleden.
Diagnose en onderzoeken
Oogheelkundig onderzoek
De oogarts onderzoekt de structuur van de oogleden, de huidtextuur van de oogleden, de basis van de wimpers, en de talgklieropeningen met behulp van lichtvergroting bij een
oogonderzoek. Aan de hand van de zichtbare symptomen bevestigt hij de diagnose van een chalazion.
Diagnostisch onderzoek
In zeldzame gevallen heeft de patiënt geen chalazion maar wel
huidkanker. Hiervoor voert de arts een huidbiopsie uit om de diagnose te bevestigen.
Differentiële diagnose
Soms verwart de oogarts een chalazion met een hordelium of strontje (= een ontstoken ooglid). Een strontje is meestal pijnlijk en daarnaast bevindt het strontje zich vaak dichter bij de oppervlakte van het ooglid dan een chalazion. Ook lijkt een chalazion op volgende lange lijst van (oog)aandoeningen:
Behandeling ooglidrandontsteking
Zelfzorg
Veelal behoeft een chalazion geen behandeling en verdwijnt deze spontaan binnen de maand. Het is niet aangeraden om een chalazion uit te knijpen of er op te duwen. De patiënt plaatst ter verlichting van de symptomen warme kompressen op het ooglid. Hij doet dit ten minste vier tot zes keer per dag gedurende tien tot vijftien minuten. Lauw water is hiervoor het meest comfortabel voor de patiënt. Vaak komen hierdoor de geharde oliën vrij waardoor de patiënt sneller geneest.
Professionele medische zorg
Antibiotische zalf of
steroïde oogdruppels verhelpen de klachten van een chalazion. Het is belangrijk dat de patiënt hierbij correcte
oogdruppelrichtlijnen hanteert. Een chalazion die in omvang toeneemt of het gezichtsvermogen bedreigt, verwijdert een oogarts operatief. De patiënt houdt hierbij normaalgezien geen
litteken op de huid over omdat de oogarts opereert vanaf de binnenkant van het ooglid. Daarnaast is een behandeling via een steroïde
ooginjectie een andere behandelingsoptie.
Prognose ontsteking van de ooglidranden
De prognose van een chalazion is uitstekend en in de meeste gevallen herstelt de patiënt volledig na een behandeling.
Complicaties aandoening
Soms geneest een chalazion spontaan, maar laat dit wel een litteken achter op het ooglid. Dit zeldzaam probleem komt vaker voor na een operatie om de chalazion te verwijderen. Soms verliest de patiënt een aantal wimpers of heeft hij een kleine inkeping in de rand van het ooglid. Een chalazion heeft tot slot de neiging om terug te keren.
Preventie: Vroege opsporing en behandeling
De ooglidrand dagelijks reinigen voorkomt een chalazion of strontjes. Hiervoor gebruikt de patiënt speciale oogreinigingsproducten of verdunde babyshampoo. Ook preventieve antibiotische zalf of orale medicatie (medicatie die de patiënt via de mond inneemt) zijn preventief zeer nuttig.
Lees verder