Hypomagnesiëmie: Magnesiumtekort in het bloed
Hypomagnesiëmie is de medische term voor een laag magnesiumgehalte in het bloed. Bij deze elektrolytenonbalans is het magnesiumgehalte lager dan normaal. De normale volwassen waarde voor magnesium 1,5-2,5 mEq/L en wanneer dit lager is, is sprake van hypomagnesiëmie. Magnesium is echter voor slechts ongeveer 1% in het bloed te vinden; de rest is verspreid over de botten en organen. Meestal vertoont de patiënt zich met milde symptomen zoals spierproblemen, zwakte en wiebelogen. Een ernstig gedaald magnesiumgehalte in het lichaam is echter mogelijk levensbedreigend waardoor een snelle behandeling vereist is.
Oorzaken hypomagnesiëmie
Het mineraal magnesium is belangrijk voor elk orgaan in het lichaam, vooral voor het hart, de spieren en de nieren. Daarnaast is magnesium belangrijk voor de samenstelling van botten en tanden. Wanneer het magnesiumgehalte in het lichaam te laag is, ontstaan een aantal symptomen bij de patiënt. De oorzaak van een laag magnesiumgehalte in het bloed ligt bij het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, aandoeningen of andere factoren.
Gebruik van geneesmiddelen
Geneesmiddelen zoals amfotericine,
aminoglycoside antibiotica, cisplatine, cyclosporine,
diuretica (
medische term voor "plaspillen") en
protonpompremmers (medicijnen die het maagzuur verminderen) veroorzaken mogelijk hypomagnesiëmie. In de cellen van de maagwand gebeurt de maagzuurproductie. Via een pomp gaat het maagzuur voor de waterstofionen naar het lumen (binnenkant) van de maag. Protonpompremmers (PPI's) zijn
medicijnen die de protonpomp blokkeren zodat het pompen van waterstof in de maag niet meer mogelijk is. Dit is een erg krachtig medicijn dat de hele maagzuursecretie stopzet.
Aandoeningen
Een aantal aandoeningen resulteren in een verlaagd magnesiumgehalte in het bloed. Deze omvatten brandwonden die een groot deel van het lichaam aantasten, chronische
diarree, overmatige urineproductie (
polyurie), zoals bij ongecontroleerde
diabetes mellitus en tijdens het herstelproces van acuut
nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie),
hypercalciëmie (verhoogd calciumgehalte van het bloed), malabsorptiesyndromen, zoals
coeliakie (maag- en darmproblemen na het eten van gluten) en een
darmaandoening waarbij de darm ontstoken geraakt en
ondervoeding. Daarnaast speelt
hyperaldosteronisme ook een rol bij een magnesiumtekort. Bij deze aandoening, ook gekend als het "syndroom van Conn", gebeurt een te hoge productie van het hormoon aldosteron. Aldosteron zorgt er voor dat natrium wordt geresorbeerd (opgenomen) en kalium wordt uitgescheiden. Aldosteron is een hormoon dat een belangrijke rol speelt bij het in stand houden van de water- en zoutbalans. Het hormoon regelt de hoeveelheid zouten (natrium en kalium) in het bloed en beïnvloedt daarmee de waterbalans in het lichaam via de nieren. Aldosteron heeft daardoor een belangrijke functie in het regelen van het bloedvolume en de bloeddruk.
Andere factoren
Veel voorkomende oorzaken van lage magnesium zijn onder meer een zwangerschap, een opname van te weinig magnesium in de voeding,
alcoholisme, het overmatig gebruik van
laxeermiddelen (geneesmiddelen bij
obstipatie), diarree en overmatig zweten (
hyperhidrose).
Symptomen laag magnesiumgehalte in het bloed
Vaak heeft de patiënt geen symptomen en komt dit enkel tot uiting bij een
bloedonderzoek. Andere symptomen omvatten abnormale oogbewegingen, ook gekend als "wiebelogen" of "
nystagmus". Daarnaast heeft de patiënt last van
krampen,
spierzwakte en
vermoeidheid.
Verwardheid en verminderde reflexen zijn ook mogelijke tekenen. Tot slot komt soms gevoelloosheid tot stand, bijvoorbeeld in de
handen of
voeten.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
Via een lichamelijk onderzoek tracht de arts de oorzaak van de klachten te bepalen. Hij bevraagt de patiënt daarom uitgebreid over de
medische geschiedenis en symptomen. Bijkomende diagnostische onderzoeken zijn vereist omdat de symptomen tijdens een lichamelijk onderzoek niet steeds zichtbaar zijn.
Diagnostisch onderzoek
De arts voert
een elektrocardiografie (ECG: meting van de elektrische activiteit van hart) uit. Ook een bloedonderzoek en
urineonderzoek zijn mogelijke diagnostische onderzoeken.
Behandeling magnesiumdeficiëntie in het bloed
Zelfzorg
Op het Internet zijn enkele voedingssupplementen met magnesium verkrijgbaar die helpen bij milde symptomen. Enkele voedingsproducten zijn bovendien rijk aan magnesium. Deze omvatten:
- artisjokken
- avocado
- banaan
- bruine rijst (en andere volle granen zoals quinoa, millet, bulgur, boekweit, ...)
- donkere chocolade
- gedroogd fruit
- geitenkaas
- koriander
- linzen
- makreel
- noten zoals cashewnoten, paranoten, amandelnoten, ...
- pitten zoals pijnboompitten, pompoenpitten, zonnebloempitten, ...
- snijbiet
- sojabonen
- spinazie
- vijgen
- yoghurt of kefir
- zaden zoals sesamzaad
- zalm
- zeewier
- zwarte bonen
Professionele medische zorg
De arts bekijkt wat de oorzaak is van het probleem en hierop toetst hij dan een behandeling af. Een magnesiumtoediening gebeurt mogelijk via een ader (intraveneus) of via de mond (oraal). Tevens krijgt de patiënt soms intraveneus vocht toegediend.
Calcium- en kaliumsupplementen zijn soms eveneens nodig. Uiteraard behandelt de arts de eventueel onderliggende aandoening.
Prognose magnesiumtekort
De patiënt heeft mogelijk een onderliggende aandoening en hierdoor is de prognose moeilijk weer te geven.
Complicaties te laag magnesiumgehalte in het bloed
Het
benigne fasciculatiesyndroom (onvrijwillige
spiertrekkingen) komt mogelijk tot stand als complicatie van een magnesiumtekort.
Nefrocalcinose komt mogelijk ook als complicatie tot uiting. Een ademstilstand, een
hartstilstand en tot slot de dood treedt op wanneer de patiënt geen behandeling krijgt.
Preventie magnesiumtekort
Het is belangrijk om bij sporten en andere fysiek belastende activiteiten voldoende vocht in te nemen. Sportdranken bevatten elektrolyten waardoor het magnesiumgehalte in een goede balans blijft. Verder is een inname van twee tot drie liter vocht per dag ook aanbevolen, tenzij de arts iets anders adviseert.