Spoelwormen bij mensen: symptomen en behandeling

Spoelwormen zijn wormen die zich in de dunne darm ophouden en vaak verloopt een infectie bij mensen zonder noemenswaardige symptomen. De eitjes van spoelwormen zitten in kattenpoep en hondenpoep en ook in grond in plantsoenen, niet afgedekte zandbakken en rond bomen, en verder op alle plekken waar honden en katten poepen. Vooral kinderen raken gemakkelijk besmet, omdat ze op de grond en in zandbakken spelen. Het kind kan eitjes aan zijn hand krijgen door bijvoorbeeld te spelen in een zandbak en via de handen kunnen die in de mond terechtkomen. Behandeling van spoelwormen vindt plaats middels een wormenkuur, welke te koop is bij apotheek of drogist. Het werkzame bestanddeel is mebendazol.

Spoelwormen bij mensen

• Wat zijn spoelwormen?
• Toxocariasis
• Van dier op mens
• Ascaris lumbricoides
• Hoe raak je besmet met spoelwormen?
• Wat zijn de symptomen?
• Verschijnselen
• Heel zelden ernstige klachten
• Hoe kun je besmetting voorkomen?
• Hoe worden spoelwormen behandeld?

Wat zijn spoelwormen?

Spoelwormen zijn ronde wormen. Ze hebben een lengte van meestal tussen de 5 en 15 cm. Er zijn verschillende soorten spoelwormen. Spoelwormen behoren tot de groep rondwormen (nematoden). Ze komen bij mensen en dieren voor.

Toxocariasis

Van dier op mens

Toxocariasis is een infectie die wordt overgedragen van dieren op mensen (zoönose), welke wordt veroorzaakt door parasitaire rondwormen die vaak gevonden worden aangetroffen in de darmen van honden (Toxocara canis) en katten (T. cati). Hier te lande raken zowel kinderen als volwassenen vooral besmet met de honden- en kattenspoelworm. Bijna één op de vijf Nederlanders is wel eens besmet geraakt met eitjes van deze lastpak, die via de handen in je mond terechtkomen. Daaruit komen larven die zich via de darmwand verspreiden door het lichaam en zich vervolgens in verschillende organen kunnen nestelen. De larven groeien bij mensen niet uit tot wormen.

Ascaris lumbricoides

De spoelworm ascaris lumbricoides houdt zich wel op in de darmen van de mens. De ascaris lumbricoides is een ronde, op een regenworm gelijkende ingewandsworm, en bij de mens heeft deze een lengte van 15 tot 25 cm. Je kunt met deze parasiet besmet raken in warme gebieden met slechte sanitaire voorzieningen. Besmetting met deze worm komt in Nederland niet zo vaak voor. Het kan voorkomen dat je zo'n worm of een kluwentje wormen aantreft bij de ontlasting.

Hoe raak je besmet met spoelwormen?

Honden en katten kunnen via hun ontlasting mensen besmetten met eitjes van spoelwormen. Vooral kinderen zijn de pisang. Zij raken gemakkelijk besmet, bijvoorbeeld via ontlasting van katten of honden in de zandbak of op de grond. De eitjes komen aan hun handen en via hun handen in hun mond. Niet alleen jonge kinderen, maar ook eigenaren van honden of katten hebben een hogere kans op besmetting.

Wat zijn de symptomen?

Verschijnselen

Van een besmetting met spoelwormen merk je vaak niets en de besmetting duurt vaak ook niet lang. In sommige gevallen kan een besmetting met spoelwormen gedurende langere tijd voor griepachtige klachten zorgen, waarbij koorts, algehele malaise, buikpijn en kriebelhoest voorop staan. Het is veelal niet duidelijk waar deze klachten vandaan komen. Deze symptomen kunnen optreden doordat de larven organen als longen of lever zijn binnengedrongen.

Heel zelden ernstige klachten

Wanneer de larven in de hersenen aanwezig zijn, kun je last krijgen van epileptische aanvallen. En slechts zeer zelden kan er een beschadiging aan het netvlies optreden indien de larven in het oog zitten. Bij personen met een aanleg voor allergisch astma, kan een verergering van de klachten optreden.

Hoe kun je besmetting voorkomen?

Neem de volgende (hygiëne)maatregelen in acht om besmetting met spoelwormen te voorkómen:

• Behandel huisdieren (katten en honden) periodiek met een wormenkuur (twee keer per jaar ontwormen is voldoende).
• Was je handen (en die van je kind) met water en zeep na ieder toiletbezoek, voor het (bereiden van) eten, na het tuinieren (of spelen in de zandbak) en na het schoonmaken van de kattenbak of het verwijderen van hondenpoep en/of kattenpoep.
• Verwijder honden- en kattenpoep uit de tuin. Uitwerpselen moeten ofwel worden begraven of verpakt en weggegooid worden in de afvalbak.
• Verschoon ten minste eenmaal per week de mand of ligplaats van hond of kat.
• Bedek de zandbak na het spelen met een deksel of een net, zodat katten er niet in poepen.
• Laat je kind niet eten of drinken als hij of zij in de zandbak speelt.
• Zorg bij het kind voor korte nagels, zodat er minder snel eitjes achter blijven haken.

Hoe worden spoelwormen behandeld?

Microscopisch onderzoek van de ontlasting kan uitwijzen of je besmet bent met deze lastpak. In geval van spoelwormen zal een wormdodend middel worden voorgeschreven door de huisarts. Dit middel moet je vervolgens drie dagen slikken. Je kan mebendazol gebruiken om de spoelwormen te doden. In de weken na de kuur zie je nog regelmatig dode wormen in de ontlasting. Als er na drie tot vier weken nog steeds wormen in je poep aanwezig zijn, moet je de kuur herhalen.

Lees verder

• Wormen bij mensen: oorzaken wormen in darmen en ontlasting
• Aarsmaden: klein witte wormpjes rond aars of anus
• Lintworm bij de mens: symptomen, besmettelijk en behandeling
• Zweepwormen (Trichuris trichiura): symptomen en behandeling
• Jeuk aan de anus: symptomen, oorzaak en behandeling