Archipelvlek bij een baby: symptomen, oorzaak en behandeling

Archipelvlek bij een baby: symptomen, oorzaak en behandeling Een archipelvlek bij een baby komt vaak voor. Een archipelvlek is een goedaardige, aangeboren blauw-grijze tot blauw-groene pigmentvlek bij baby's en jonge kinderen. Een archipelvlek zit vaak op de rug en billen van het kind. De medische benaming van een archipelvlek is is 'lumbosacrale dermale melanocytose'. Een verouderde, maar nog altijd veelgebruikte term van archipelvlek is 'mongolenvlek'. De meeste archipelvlekken zijn voor het tiende levensjaar spontaan verdwenen. De grotere vlekken zijn vaak hardnekkiger dan de kleine en kunnen veel langer aanwezig blijven of zelfs nooit meer helemaal verdwijnen. Archipelvlekken worden niet behandeld. Persisterende archipelvlekken kunnen desgewenst behandeld worden met lasertherapie. Er zijn geen manieren bekend om het beloop te beïnvloeden of om archipelvlekken te voorkomen.
Grote archipelvlek bij een baby / Bron: Gzzz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Grote archipelvlek bij een baby / Bron: Gzzz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Wat is een archipelvlek?

Een archipelvlek, voorheen 'mongolenvlek' genoemd, is een blauwgroen-grijze tot blauw-grijze verkleuring van de huid die bij pasgeborenen voorkomt en al tijdens de geboorte of vlak daarna zichtbaar is. Het is een goedaardige pigmentvlek. Voorkeurslocaties zijn de billen en de rug van de baby, maar de vlekken kunnen ook voorkomen op armen, benen of het gelaat. Er is alleen een kleurverandering zichtbaar. De oppervlakte van de huid is normaal, de vlek is niet verheven of verdikt. Archipelvlekken kunnen in grootte variëren van enkele centimeters (of zelfs kleiner) tot wel 20 centimeter. Archipelvlekken zijn goedaardig en volkomen onschuldig.

Synoniemen

De medische benaming voor een archipelvlek is 'lumbosacrale dermale melanocytose'. Vroeger stond archipelvlek bekend als 'mongolenvlek', naar het Engelse Mongolian spot, maar dit is een achterhaalde term.

Oorzaak

Een archipelvlek verschijnt kort na de geboorte op de huid. De oorzaak is onbekend. Deze vlekken zijn niet gerelateerd aan een onderliggende gezondheidstoestand. Vermoedelijk ontstaan de donkere vlekken in de embryonale ontwikkeling. Mogelijk dat de pigmentcellen in hun reis naar de basislaag van de opperhuid blijven steken in de lederhuid. Het pigment is diep in de huid gelegen en door de breking van het licht krijgt het daarom een blauw-groenige kleurzweem.

Archipelvlek bij de billen en op de rug / Bron: Gzzz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Archipelvlek bij de billen en op de rug / Bron: Gzzz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Symptomen archipelvlek

Hoe ziet een archipelvlek eruit? Hoe kun je zo'n vlek herkennen? Een archipelvlek is een goedaardige vorm van hyperpigmentatie, wat inhoudt dat er een abnormale grote hoeveelheid pigment in de huid aanwezig is. De opvallende blauw-grijze tot blauw-groene verkleuring van de huid is het gevolg van de diepe plaatsing van het pigment in de lederhuid. Het gaat om vlakke pigmentvlekken, met golvende, vage grenzen en een onregelmatige vorm. Ze kunnen reeds bij de geboorte verschijnen of in de weken erna. Ze hebben soms wel wat weg van blauwe plekken. Archipelvlekken worden vooral gezien op de onderrug en billen, maar ze kunnen ook voorkomen op de benen, armen, schouders en het gezicht. Zij variëren van grootte van een speldenknop tot wel 20 centimeter. Een kind kan één of meerdere archipelvlekken hebben. Een archipelvlek geeft geen klachten, zoals jeuk of pijn.

Wie krijgen een archipelvlek?

Een archipelvlek komt vaker voor bij donkerder gekleurde baby's. Een archipelvlek wordt vooral gezien bij Indianen, mensen van Afrikaanse afkomst en Aziaten, maar ook baby's met een lichte huidskleur kunnen een archipelvlek hebben. Jongens hebben iets vaker dan meisjes een archipelvlek.

Goedaardig en niet gevaarlijk

Archipelvlekken zijn niets meer dan een goedaardige ophoping van melanocyten, dat zijn pigmentcellen die zorgen voor de pigmentvorming. (Moedervlekken ontstaan ook door een opeenhoping van pigmentcellen.) Wanneer melanocyten dicht aan de oppervlakte liggen, zien ze er diep bruin uit. Hoe dieper ze in de huid liggen, des te blauwachtiger ze eruit zien. Hoe dan ook, ze zijn niet gerelateerd aan blauwe plekken of een medische aandoening zoals kanker.

Complicaties

De enige mogelijke complicatie van deze plekken is psychologisch; dat een persoon zich schaamt voor het cosmetische aspect van de vlek. Dit geldt met name voor blauwe plekken die voor anderen zichtbaar zijn en langer duren dan de kindertijd. De meeste mensen vinden echter een archipelvlek niet cosmetisch storend. Deze vlek bevindt zich vaak op de rug en boven het heiligbeen.

Beloop en prognose

In het eerste levensjaar kunnen archipelvlekken donkerder van kleur worden. En in het tweede jaar bereiken ze de maximale grootte. Daarna worden ze geleidelijk aan lichter van kleur en verdwijnen ze niet zelden spontaan. Archipelvlekken zijn aanwezig bij de geboorte, en de meeste verdwijnen op de kleuterleeftijd. De meeste zijn volledig verdwenen voor de leeftijd van vijf jaar. Als de vlekken nog aanwezig zijn in de puberteit, zijn ze waarschijnlijk blijvend. Minder dan vijf procent van de kinderen met een archipelvlek heeft deze nog als volwassene. Het zijn de relatief kleine archipelvlekken welke een grote kans hebben om spontaan te verdwijnen. Des te groter de vlek, des te hardnekkiger deze vaak is.

Huisarts onderzoekt baby / Bron: Istock.com/Zdenka DarulaHuisarts onderzoekt baby / Bron: Istock.com/Zdenka Darula

Diagnose en onderzoek

Diagnostische overwegingen
De arts zal kindermishandeling overwegen. Vanwege hun kleur kunnen archipelvlekken worden verward met kneuzingen, vooral wanneer ze zich bevinden op atypische plaatsen. Een belangrijk verschil tussen deze geboortevlek en kneuzingen, is dat blauwe plekken geleidelijk veranderen in kleur, vorm en grootte.

Differentiële diagnose
Een archipelvlek kan gelijkenis vertonen met de volgende huidafwijkingen:

Archipelvlek behandeling

Geen behandeling

Archipelvlekken zijn goedaardig en behandeling is daarom niet nodig. Bovendien verdwijnen de vlekken vaak in een paar jaar spontaan en in de overgrote meerderheid van de gevallen zijn ze opgelost vóórdat de puberteit intreedt. Bij slechts 3 tot 4 procent verdwijnen de vlekken niet. Het is niet duidelijk wat daar de oorzaak van is.

Laserbehandeling

Soms wordt ervoor gekozen om deze vlekken te laten verwijderen, wat meestal gebeurt door middel van lasertherapie. Behandeling met de alexandrietlaser is volgens de literatuur een geschikte laser voor het verwijderen van archipelvlekken, wat dan bij voorkeur gebeurt bij personen die jonger zijn dan twintig jaar. Er ontstaan zelden bijwerkingen zoals hyperpigmentatie, een donkerverkleuring van de huid.

Zelfzorgmaatregelen

Er bestaan geen maatregelen, zoals het smeren van crèmes of zalven, om het natuurlijk beloop van een archipelvlek te beïnvloeden.

Lees verder

© 2016 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Naevus van Ito: symptomen, oorzaak, behandeling en prognoseNaevus van Ito: symptomen, oorzaak, behandeling en prognoseEen naevus van Ito, ook bekend als naevus fuscoceruleus acromiodeltoideus, is een verworven pigmentafwijking met soortge…
Archipelvlekken: Onschuldige blauwe geboortevlekken bij babyArchipelvlekken: Onschuldige blauwe geboortevlekken bij babyArchipelvlekken zijn een soort blauw-grijze geboortevlekken die bij baby’s bij of kort na de geboorte aanwezig zijn op d…
Ooievaarsbeet: symptomen, oorzaken, behandeling en prognoseOoievaarsbeet: symptomen, oorzaken, behandeling en prognoseWat is een ooievaarsbeet, hoe ziet een ooievaarsbeet eruit en wat kun je eraan doen? Een ooievaarsbeet is een klein blee…
De motorische ontwikkeling van de babyBenieuwd wat een baby per maand leert? In dit artikel een kort en bondig schema over de motorische ontwikkelingsfase van…

Mesothelioom: Kanker in longen door blootstelling aan asbestMesothelioom: Kanker in longen door blootstelling aan asbestHet weefsel dat de longen, de maag, het hart en andere organen bekleedt, is gekend als het mesothelium. Mesothelioom is…
Parapemphigus: Huidziekte met blaren, vooral bij ouderenParapemphigus: Huidziekte met blaren, vooral bij ouderenParapemphigus (bulleus pemfigoïd) is een chronische huidziekte die zich vooral bij oudere patiënten presenteert. Hierbij…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Abby Lu, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
  • Healthline. Mongolian Blue Spots. http://www.healthline.com/health/mongolian-blue-spots#overview1 (ingezien op 14-8-2017)
  • http://www.huidarts.com/huidaandoeningen/mongolenvlek/
  • http://www.huidinfo.nl/archipelvlek.html
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Archipelvlek
  • http://www.drgreene.com/qa-articles/what-are-mongolian-spots/
  • https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001472.htm
  • Kagami S, Asahina A, Uwajima Y, Miyamoto A, Yamada D, Shibata S, Yamamoto M, Masui Y, Sato S. Treatment of persistent Mongolian spots with Q-switched alexandrite laser. Lasers Med Sci. 2012 Nov;27(6):1229-32. doi: 10.1007/s10103-012-1113-4. Epub 2012 May 8.
  • Medscape. Congenital Dermal Melanocytosis (Mongolian Spot) Differential Diagnoses. http://emedicine.medscape.com/article/1068732 (ingezien op 14-8-2017)
  • Afbeelding bron 1: Gzzz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 2: Gzzz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/Zdenka Darula
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 18-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.