Abcesdrainage: behandeling door drainage van een abces

Een abcesdrainage is een manier waarop een abces in je lichaam behandeld wordt. Een abces is een met pus (etter) gevulde holte, die overal in je lichaam kan voorkomen, bijvoorbeeld mond, lies, kaak of buik. Het is ontstaan door een ontsteking. Pus is een dikke, vloeibare massa, dat bestaat uit weefselresten, bacteriën en witte bloedlichaampjes. Zolang de ettermassa niet afgevloeid is, zal het abces niet genezen. Het kan nodig zijn dat een arts in een abces snijdt om de substantie eruit te laten lopen. Dat wordt een abcesdrainage genoemd. Een abces dat onder spanning staat, veroorzaakt flinke pijn en dit kan worden verlicht door een incisie. Het doel van deze behandeling is de druk van het abces te verminderen en genezing te bevorderen. Na de behandeling verdwijnt langzaamaan de zwelling in een aantal dagen. Er bestaat een kleine kans op complicaties, zoals een nabloeding of een wondinfectie. Bij het genezingsproces vormt zich een klein litteken. Soms keert het abces terug.

• Wat is een abces?
• Symptomen van een huidabces
• Oorzaken abcesvorming
• Abcesdrainage
• Huidabces of intern abces
• Draineren van een intern abces
• Incisie en drainage van een huidabces
• De plaats van het interne abces bepalen
• Echografie of CT-scan
• Bijwerkingen jodiumhoudend contrastmiddel
• Behandeling van een intern abces via drainage
• Vooraf
• Abcesdrainage
• Duur van de behandeling
• Na afloop
• Herstel van de behandeling
• Drain en drainfixatiepleister
• Wondverzorging
• Medicatie
• Complicaties
• Prognose

Wat is een abces?

Een abces is een verzameling pus omgeven door een weefselwand. Een abces treedt op wanneer je lichaam probeert een infectie onder controle te houden. Het veroorzaakt een pijnlijke knobbel en kan ervoor zorgen dat je je onwel voelt. Je kunt overal in je lichaam een abces krijgen, zoals:

• buikabces
• leverabces
• Bartholin-abces (abces bij de ingang van de vagina)
• keelabces
• borstabces
• nierabces
• kaakabces
• maagabces
• perianaal abces
• hersenabces
• longabces
• miltabces
• prostaatabces

Symptomen van een huidabces

Het meest voor de hand liggende symptoom van een abces is een pijnlijke, met pus gevulde zwelling van de huid dat eruit kan zien als een grote puist, bobbel of zelfs als een open zweer. Een abces dat onder spanning staat, veroorzaakt hevige pijn. De huid rond het abces kan er rood uitzien en zacht en warm aanvoelen. Mogelijk zie je ook pus uit de plek sijpelen. Andere symptomen kunnen zijn:

• zwelling rond het besmette gebied
• buitenste laag van de huid voelt hard aan
• koorts of koude rillingen als de infectie ernstig is

Oorzaken abcesvorming

Een abces in het lichaam kan door verschillende oorzaken ontstaan. Een longabces bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie die optreedt in het longweefsel. Buikabcessen ontstaan onder het middenrif, halverwege de onderbuik, in het bekken of achter de buikholte. In of rond een orgaan in de buikholte kan ook een abces ontstaan. Bijvoorbeeld rond de nieren, milt, alvleesklier, lever of prostaat. Abcessen die zich voordoen halverwege de onderbuik, kunnen onder meer het gevolg zijn van:

• een geperforeerde blindedarm;
• een geperforeerde dikke darm;
• een chronische darmontsteking;
• diverticulitis; of
• een buikwond.

Abcesdrainage

Huidabces of intern abces

Kleine huidabcessen gaan soms spontaan over, maar vaak is ene ingreep nodig door een snee in het abces te maken om ervoor te zorgen dat al het pus eruit loopt. Pus moet bij een intern abces (bijvoorbeeld ene buikabces) kan worden verwijderd, hetzij door een operatie of met een naald (percutane abcesdrainage). Met behulp van een holle naald wordt het abces aangeprikt en daarna wordt een slangetje (katheter) ingebracht waardoor de pus naar buiten kan vloeien.

Draineren van een intern abces

De behandelend arts kan je verwijzen naar de afdeling Radiologie van het ziekenhuis voor een abcesdrainage. Dit is een ingreep om abcesvocht uit je lichaam te verwijderen, wat plaatsvindt met het plaatsen van een drain, een dun slangetje, in de geïnfecteerde vochtophoping. Op deze manier kan abcesvocht uit het lichaam worden verwijderd. Zo nodig wordt tevens de abcesholte gespoeld. De radioloog kan middels beeldvormende technieken, te weten echografie of een CT-scan, de exacte plaats bepalen van het abces.

Incisie en drainage van een huidabces

De arts maak een incisie of snee in het abces om ervoor te zorgen dat al het pus eruit loopt. Er kan meteen een monster van dit pus worden genomen voor onderzoek om te bepalen welke bacteriën de infectie hebben veroorzaakt. Nadat alle pus is verwijderd zal de arts de wond met een zoutoplossing schoonmaken. Het abces wordt opengelaten zodat eventueel extra pus gemakkelijk kan worden afgevoerd. Als het abces diep genoeg is dan worden er antiseptische wondbedekkers geplaatst om de wond open te houden.

De plaats van het interne abces bepalen

Echografie of CT-scan

De radioloog bepaalt de precieze plaats van het abces meestal middels echografie. Dit is geheel pijnloos en de geluidsgolven zijn niet hoorbaar of zichtbaar. De exacte locatie om te prikken kan zo vaak goed bepaald worden. Een enkele keer is het echter niet mogelijk om de plaats met een echografie te bepalen. In dat geval wordt een CT-scan ingezet om de precieze ligging van het abces vast te stellen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een kleine hoeveelheid röntgenstraling en er wordt gewerkt met een jodiumhoudend contrastmiddel. Dit krijg je ingespoten via een bloedvat in je arm. Dit middel zorgt ervoor dat het abces zichtbaar gemaakt wordt voor de röntgenapparatuur.

Bijwerkingen jodiumhoudend contrastmiddel

Het kan soms wat bijwerkingen geven. Je krijgt dan last van lichte overgevoeligheidsreacties die zich overal op het lichaam kunnen voordoen, zoals roodheid, jeuk of blaasjes. Dit kan optreden direct na het toedienen van het contrastmiddel, maar het kan zich ook de volgende dag manifesteren. Na een paar dagen zijn deze bijwerkingen vaak wel weer weggetrokken.

Behandeling van een intern abces via drainage

Vooraf

Voor de behandeling moet je melden indien je bloedverdunnende middelen gebruikt, overgevoelig bent voor (contrast)vloeistoffen, een nierziekte of hartziekte hebt, lijdt aan diabetes of een te snel werkende schildklier hebt. Meld ook als je zwanger bent of denkt zwanger te kunnen zijn.

Het is belangrijk dat je nuchter bent. Vier uur voor het onderzoek mag je niets meer eten en drinken. Roken mag ook niet. Voorgeschreven medicijnen mag je wel voorafgaand aan het onderzoek innemen met een beetje water. Als je diabetes hebt en ter behandeling daarvan een dieet volgt en/of insuline gebruikt, is het verstandig contact op te nemen met de behandelend arts. Vier uur lang niet eten kan namelijk invloed hebben op je bloedsuikerspiegel.

Abcesdrainage

De behandeling vangt aan met het bepalen van de exacte locatie van het abces. Dit gebeurt middels echografie. Er wordt een gel op je huid gesmeerd wat het geluid van het echoapparaat goed kan geleiden. De radioloog zoekt vervolgens de juiste plaats voor de punctie. Dit doet de radioloog door met het echoapparaat langzaam over het betreffende lichaamsgebied te strijken. Soms is het nodig om de plaats van het abces met een CT-scan te bepalen, bijvoorbeeld als het abces met echografie niet goed kan worden gezien.

Nadat de precieze ligging van het abces in beeld is gebracht, zal de radioloog de plek desinfecteren en verdoven. Op de plek waar de radioloog de katheter zal inbrengen, maakt hij een incisie, een klein sneetje. Daarna wordt de katheter ingebracht via dat sneetje. Dit kan onaangenaam of zelfs pijnlijk zijn, aangezien alleen de huid verdoofd wordt. Na plaatsing van het katheter, kan de pus erdoor afvloeien.

Duur van de behandeling

De behandeling duurt zo'n 30 tot 45 minuten. Soms een uurtje.

Na afloop

Een buisje pus zal voor nader onderzoek naar het laboratorium worden gebracht.

Herstel van de behandeling

Drain en drainfixatiepleister

Je kunt met een drain naar huis gaan, bijvoorbeeld bij een buikabces. De drain is verbonden aan een opvangzak waarin het lichaamsvocht loopt. Deze moet op gezette tijden worden leeggemaakt en vervangen. Vervang de pleister éénmaal per week of eerder indien de pleister vies is of los gaat. Controleer de huid rondom de drain iedere dag op tekenen van ontsteking (roodheid en zwelling), lekkage of het losraken van de drain. Je krijgt hiervoor een informatieboekje waarin het duidelijk wordt uitgelegd.

Wondverzorging

De hersteltijd van de abcesdrainage hangt af van de locatie van de infectie en de ernst ervan. Het aangebrachte gaasverband op de huid op de wondincisie moet regelmatig gewisseld worden. Hiervoor krijg je instructies mee. Na ongeveer een week volgt een vervolgafspraak waarbij de arts de wond bekijkt en het herstel evalueert. Genezing kan meerdere weken duren, afhankelijk van de grootte van het abces.

Medicatie

De behandelend arts schrijft antibiotica voor om de primaire infectie te bestrijden en een nieuwe infectie te voorkomen. Pijnstillers kunnen ook worden voorgeschreven.

Complicaties

De procedure brengt normaal gesproken weinig risico's met zich mee. Mogelijke complicaties zijn echter:

• bloeding
• infectie
• verwonding aan aangrenzende organen, met name de dikke darm / darmen of blaas (als het abces zich in de buik bevindt

Prognose

Na incisie en drainage van een abces, is een recidief niet altijd uit te sluiten.

Lees verder

• Abces in huid of lichaam: met pus gevulde zwelling in holte
• Peritonsillair abces of keelabces: symptomen en behandeling
• Kaakabces: symptomen, oorzaak en behandeling kaakabces
• Hersenabces: symptomen en behandeling abces in de hersenen
• Perianaal abces (bij anus): symptomen, oorzaak & behandeling