Erythroplasie van Queyrat: symptomen, oorzaak en behandeling

Erythroplasie van Queyrat: symptomen, oorzaak en behandeling Erythroplasie van Queyrat, ook wel peniele intra-epidermale neoplasie (PIN) genoemd, is een vroeg stadium van huidkanker en wel van het type plaveiselcelcarcinoom. Deze zeldzame huidaandoening verschijnt als een scherp begrensde felrode plaque met een fluweelachtig oppervlak. Vaak is de plek pijnloos en jeukt het niet. Excisie, cryotherapie en/of het aanbrengen van een bepaalde zalf op het getroffen gebied is meestal curatief. De aandoening is niet besmettelijk.

Wat is erythroplasie van Queyrat?

Erythroplasie van Queyrat (EQ) is een in situ plaveiselcelcarcinoom van de penis, ofwel een voorloper van het plaveiselcelcarcinoom van de penis. Vaak zijn de eikel (glanspenis) en voorhuid (preputium) betrokken. Erythroplasie van Queyrat wordt bijna uitsluitend gezien bij onbesneden mannen. De plek kan zich ontwikkelen tot een invasief carcinoom: een agressief gedragende huidkanker met uitzaaiingen. Spontane regressie is onwaarschijnlijk.

Ferdinand-Jean Darier (1856-1938) / Bron: Unknown author, Wikimedia Commons (Publiek domein)Ferdinand-Jean Darier (1856-1938) / Bron: Unknown author, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Wie beschreven deze aandoening door de eerste keer?

Erythroplasie van Queyrat werd oorspronkelijk beschreven door Tarnovsky in 1891 en later beschouwd als een penisaandoening door Fournier en Darier in 1893. In studies door Queyrat in 1911 werd erytroplasie van Queyrat gezien als een afzonderlijke entiteit. In 1933 werd erythroplasia van Queyrat door Sulzberger en Satenstein erkend als een vorm van carcinoma in situ (een voorstadium van een carcinoom).

Hoe vaak komt het voor en wie krijgen het?

Erythroplasie van Queyrat is een zeldzame aandoening. Het maakt minder dan 1% van alle maligniteiten bij mannen uit. Het komt vooral voor bij mannen van middelbare leeftijd en ouder. Het is beschreven bij mannen variërend in de leeftijd van 20-80 jaar. Het wordt vooral gezien bij onbesneden mannen.

Erytroplasie van Querat: felrode vlek op de penis

Verschijnselen

Patiënten met erythroplasie van Queyrat hebben een solitaire of meerdere, vaak niet helende, laesies op de eikel en/of voorhuid. De symptomen kunnen bestaan uit:
  • roodheid: een felrode vlek op eikel en/of voorhuid;
  • korstvorming;
  • verzwering;
  • bloeden;
  • pijn;
  • jeuk;
  • dysurie (pijn en brandend gevoel bij het plassen);
  • penisafscheiding;
  • moeite om de voorhuid terug te trekken.

Zowel op voorhuid als eikel

De afwijking is meestal aanwezig op zowel de voorhuid als de eikel. De laesie loopt vaak als een baan langs de groeve van de eikel. Het heeft een felrode kleur en het oppervlak kan glad zijn of juist iets fluwelig van structuur.

Oorzaak en risicofactoren

De etiologie van erythroplasie van Queyrat blijft onduidelijk. De volgende factoren dragen mogelijk bij aan de ontwikkeling en progressie van deze huidaandoening:
  • onbesneden zijn;
  • chronische irritatie, ontsteking of infectie: inclusief urine, smegma, trauma, herpes simplex virale infectie, bacteriën, hitte, wrijving;
  • balanitis plasmocellularis, ook wel balanitis circumscripta chronica of de ziekte van Zoon genoemd, een zeldzame, goedaardige penisaandoening, waarbij de eikel en/of de binnenzijde van de voorhuid ontstoken is;
  • humaan papillomavirus (HPV types 8 en 16);
  • immunosuppressie (inclusief hiv-infectie);
  • UV-licht;
  • fimosis (nauwe voorhuid);
  • meerdere seksuele partners;
  • roken;
  • chronische onderliggende aandoeningen (lichen sclerose, lichen planus);
  • sociaal-culturele gewoonten, hygiëne, religieuze praktijken.

Onderzoek en diagnose

Huidbiopsie

De diagnose wordt gesteld op basis van lichamelijk onderzoek en een huidbiopsie. Hierbij wordt een stukje weefsel weggenomen voor microscopisch onderzoek.

Differentiaaldiagnose

De volgende aandoeningen kunnen (aanvankelijk) een soortgelijk beeld geven:
  • allergische contactdermatitis (allergisch contacteczeem);
  • balanitis plasmocellularis (zeker in een vroeg stadium van de aandoening, kan erythroplasie van Queyrat worden aangezien voor een ontsteking van de glanspenis en indien ook het preputium is aangedaan spreekt men van balanoposthitis);
  • lichen sclerosus van de glanspenis en het preputium (voorhuid), ook wel balanitis xerotica obliterans genoemd;
  • basaalcelcarcinoom;
  • parapemphigus cicatricialis;
  • melanoom;
  • plaveiselcelcarcinoom van de huid;
  • irriterende contact dermatitis;
  • lichen planus;
  • fixed drug eruption (een begrensde laesie die steeds weer op dezelfde plaats verschijnt na geneesmiddelgebruik), onder meer:
    • tetracyclinen (tetracycline, doxycycline, minocycline);
    • paracetamol;
    • acetylsalicicylzuur (aspirine);
    • NSAID's (ibuprofen en andere);
    • sedativa (benzodiazepinen, barbituraten, chloordiazepoxide);
    • sulfonamiden (Bactrimel, cotrimoxazol, trimethoprim, sulfasalazine);
    • dapson; en
    • quinine fluconazol.
  • mucosale candidiasis (schimmelinfectie); en
  • psoriasis vulgaris, ook wel psoriasis en plaque genoemd (de 'gewone' psoriasis).

Erythroplasie van Queyrat behandeling

Onbehandelde erythroplasie van Queyrat kan ontaarden in plaveiselcelcarcinoom van de penis (peniscarcinoom) en dit kan zich zeer agressief gedragen en uitzaaien naar de lymfeklieren. Daarom is behandeling van de erythroplasie altijd geïndiceerd. Indien vooral de voorhuid is aangedaan, wordt besnijdenis aanbevolen. Hierbij wordt de voorhuid operatief verwijderd. Restplekken kunnen behandeld worden met bijvoorbeeld 5-fluorouracilcrème, een cytostaticum (celgroeiremmende stof).

Nazorg

Na een geslaagde behandeling van de huidafwijking is regelmatige controle door de huisarts, dermatoloog of uroloog belangrijk.

Lees verder

© 2016 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bowenoïde papulose: SOA met vlekken op geslachtsdelenBowenoïde papulose: SOA met vlekken op geslachtsdelenBowenoid papulosis (Bowenoïde papulose) is een aandoening waarbij gekleurde vlekken of bultjes op de geslachtsdelen van…
Erytroplakie: Rode vlekken in mond met risico op kankerErytroplakie: Rode vlekken in mond met risico op kankerErytroplakie (erytroplasie) is een zeldzame aandoening waarbij platte rode letsels op slijmvliesgebieden ontstaan. De mo…
Jeuk aan de penis: oorzaken en symptomen van jeukende penisJeuk aan de penis: oorzaken en symptomen van jeukende penisJeuk aan de penis of jeukende penis kan verschillende oorzaken hebben, van relatief onschuldig tot ernstig. Een jeukende…
Bultjes op de penis: symptomen, oorzaak en behandelingBultjes op de penis: symptomen, oorzaak en behandelingBultjes op de penis kan voor een jongen of man verontrustend zijn. Er zijn heel veel mogelijke oorzaken van bultjes op d…

Benigne lichenoide keratose: symptomen en behandelingBenigne lichenoide keratose: symptomen en behandelingEen klein rood plat wratje op de romp of ledematen? Mogelijk heb je last van benigne lichenoide keratose. Benigne lichen…
Acidose: Te hoge zuurgraad van het bloedAcidose: Te hoge zuurgraad van het bloedAcidose is een aandoening waarbij te veel zuur in de lichaamsvloeistoffen aanwezig is. Normaal gesproken hebben mensen m…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Istock.com/AW
  • http://emedicine.medscape.com/article/1100317-overview
  • http://emedicine.medscape.com/article/1100317-overview#a6
  • http://emedicine.medscape.com/article/1100317-clinical
  • http://emedicine.medscape.com/article/1100317-clinical#b5
  • http://www.huidinfo.nl/queyrat.html
  • https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/erytroplasie-van-queyrat-queyrats-ziekte/
  • http://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/etxt/ErythroplasieQueyrat.htm
  • Afbeelding bron 1: Unknown author, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 28-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.