Neurosyfilis: Vormen & Lichamelijke en mentale symptomen

Neurosyfilis: Vormen & Lichamelijke en mentale symptomen Neurosyfilis is een bacteriële infectie van de hersenen of het ruggenmerg. Deze aandoening komt als complicatie voor bij patiënten die jarenlang onbehandeld rondlopen met syfilis, een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Neurosyfilis bestaat in vijf vormen, elk met eigen symptomen. Zowel mentale (neurologische) en fysieke symptomen treden op bij de ziekte, zoals onder andere een depressie, persoonlijkheidsveranderingen, braken en problemen met het gezichtsvermogen. De ziekte valt te behandelen met antibiotica. Het effect van de behandeling is voor elke patiënt weer anders en varieert van zeer goed tot zeer slecht. De ziekte is in een aantal gevallen echter fataal. De ziekte is goed te voorkomen door het tijdig behandelen van de oorspronkelijke syfilis.

Epidemiologie aandoening

Mensen met een blanke huidskleur zijn twee à drie keer vaker door neurosyfilis getroffen dan mensen met een zwarte huidskleur. Daarnaast zijn mannen dubbel zo vaak dan vrouwen aangetast. Syfilis zelf komt meestal tot stand in de eerste jaren van de seksuele activiteit. Decennia later komt neurosyfilis dan tot uiting. De incidentie is tot slot het hoogst in delen van Afrika waar jaarlijks gemiddeld 2.300 op 100.000 inwoners getroffen zijn door neurosyfilis.

Oorzaken: Complicatie van syfilis

Neurosyfilis treedt op door een besmetting met de bacterie Treponema pallidum die syfilis veroorzaakt. De aantasting van de hersenen en zenuwen is een mogelijke complicatie van syfilis, een seksueel overdraagbare aandoening die vaak vele jaren eerder is opgelopen. Niet elke patiënt met onbehandelde syfilis ontwikkelt evenwel neurosyfilis.

Vormen neurosyfilis

Neurosyfilis bestaat in vijf verschillende vormen, elk met eigen symptomen die op een verschillend tijdstip na de besmetting tot uiting komen.
  1. asymptomatische neurosyfilis
  2. syfilitische meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek)
  3. meningovasculaire syfilis
  4. progressieve verlamming
  5. tabes dorsalis

Asymptomatische neurosyfilis

Dit is de meest voorkomende vorm van neurosyfilis die meestal optreedt voordat de symptomen van syfilis zichtbaar zijn. In deze vorm van neurosyfilis, voelt de patiënt zich niet ziek of ervaart hij geen symptomen van een neurologische ziekte.

Syfilitische meningitis

Deze vorm van de ziekte is eveneens gekend als "meningeale neurosyfilitis". De symptomen verschijnen meestal ergens tussen enkele weken tot enkele jaren nadat een patiënt syfilis heeft opgelopen. De symptomen omvatten:

Meningovasculaire syfilis

Bij deze vorm die optreedt bij ongeveer 10-12% van alle patiënten met neurosyfilis, heeft de patiënt minstens één beroerte gehad in de eerste paar maanden of jaren na de besmetting. Verder zijn de symptomen hetzelfde als de syfilisvorm van “syfilitische meningitis”.

Progressieve verlamming

Deze vorm is vrij zeldzaam. De symptomen komen drie tot dertig jaar na de besmetting met syfilis tot stand. De patiënt presenteert zich hierbij met volgende mogelijk blijvende problemen:

Tabes Dorsalis

Tabes Dorsalis komt zelden voor. De symptomen starten vijf tot vijftig jaar na de syfilisbesmetting. Het ruggenmerg is hierbij getroffen waardoor volgende problemen ontstaan:
  • een veranderde loopgang
  • evenwichts- en coördinatieproblemen (ataxie)
  • incontinentie
  • pijn in de armen (armpijn)
  • pijn in de benen (beenpijn)
  • pijn in de buik
  • problemen met het gezichtsvermogen

Lichamelijke en mentale symptomen

Sommige patiënten hebben helemaal geen symptomen. Veelal ontstaan symptomen bij andere patiënten pas tien tot twintig jaar na de besmetting met syfilis, al is het ook mogelijk dat de symptomen eerder of later tot uiting komen. De symptomen tasten het zenuwstelsel aan. Afhankelijk van de vorm van neurosyfilis, komen mogelijk volgende lichamelijke en mentale symptomen tot stand. Bij patiënten met hiv of AIDS komen de symptomen vaker en eveneens sneller tot stand. De zeer variabele symptomen zijn niet bij elke patiënt aanwezig, en daarenboven varieert eveneens de ernst en uitgebreidheid van de symptomen bij elke patiënt. De symptomen verergeren mogelijk langzaam.

Lichamelijk


Mentaal


Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en bemerkt dan abnormale reflexen, spieratrofie (spierverlies) ) en spiercontracties (spiersamentrekkingen).

Ruggenprik / Bron: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Ruggenprik / Bron: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Diagnostisch onderzoek
De arts voert een bloedonderzoek uit. De bacteriën maken die syfilis veroorzaken, maken namelijk stoffen aan die terug te vinden zijn in het bloed. Bij neurosyfilis is het belangrijk om het ruggenmergvocht te testen op tekenen van syfilis. Ook enkele onderzoeken zijn nodig om problemen met het zenuwstelsel op te sporen zoals:
  • Een cerebrale angiografie (het in beeld brengen van de bloedvaten van de hersenen)
  • Een CT-scan van het hoofd
  • Een lumbale punctie (ruggenprik en onderzoek van het ruggenmergvocht (cerebrospinale vloeistof)
  • Een MRI-scan van de hersenen, de hersenstam of het ruggenmerg

Behandeling: Antibiotica en opvolging

Antibiotica

De arts zet het antibioticum penicilline in voor de behandeling neurosyfilis. De toedieningswijze is variabel, bijvoorbeeld via een injectie of oraal (medische term: via de mond). Een antibiotische behandeling geneest de syfilisinfectie en stopt de voortgang van neurosyfilis. Maar de schade die al heeft plaatsgevonden, valt in de meeste gevallen niet meer terug te draaien.

Opvolging

De patiënt krijgt verder op zeer regelmatige tijdstippen een bloedonderzoek. De arts wil namelijk zeker zijn dat de infectie verdwenen is. Ook krijgt de patiënt regelmatig een lumbale punctie voor de analyse van het ruggenmergvocht. Sommige patiënten die bijvoorbeeld een bijkomende aandoening zoals HIV of AIDS hebben, krijgen soms meer of nog bijkomende controleonderzoeken.

Prognose is variabel

Neurosyfilis is een levensbedreigende complicatie van syfilis. De vooruitzichten hangen af van de ernst van de neurosyfilis en de snelheid van de diagnose. De levensverwachting is voor elke patiënt weer anders. Patiënten met asymptomatische neurosyfilis of syfilitische meningitis reageren meestal goed op de behandeling. Patiënten met meningovasculaire syfilis, progressieve verlamming, of tabes dorsalis blijven meestal permanent symptomen ervaren, al verbeteren deze wel na de behandeling.

Preventie ziekte

Een snelle diagnose en behandeling van de oorspronkelijke syfilisbesmetting voorkomt neurosyfilis.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Treponema palladium (syfilis)Treponema palladium (syfilis)Syfilis is een Seksueel Overdraagbare Aandoening (SOA) die hevige gevolgen kan hebben en veroorzaakt wordt door de trepo…
Mentale modellenOm problemen op te lossen maakt de mens gebruik van allerlei theorieën. Deze theorieën worden zogenaamde 'naïeve theorie…
Flebitis (aderontsteking):Oorzaak, symptomen en complicatiesFlebitis (aderontsteking):Oorzaak, symptomen en complicatiesEen (oppervlakkige) aderontsteking of flebitis is een ontstekingsreactie van het lichaam waarbij een ader wordt aangetas…
Syfilis, een seksueel overdraagbare aandoening: wat te doen?Syfilis, een seksueel overdraagbare aandoening: wat te doen?Syfilis is een SOA die wordt veroorzaakt door een bacterie. Deze aandoening kent verschillende stadia. Kenmerkend is het…

Facioscapulohumerale dystrofie: Spierzwakte in bovenlichaamFacioscapulohumerale dystrofie: Spierzwakte in bovenlichaamFacioscapulohumerale dystrofie is een progressieve genetische aandoening waarbij het bovenlichaam is aangetast. Hierbij…
Ataxie van Friedreich: beschadiging van het zenuwstelselAtaxie van Friedreich: beschadiging van het zenuwstelselAtaxie van Friedreich of Friedreichse ataxie is een niet vaak voorkomende, erfelijke, langzaam voortschrijdende neurodeg…
Bronnen en referenties
  • Neurosyfilis, http://lodesed.jimdo.com/2015/12/07/neurosyfilis/, geraadpleegd op 22 augustus 2016
  • Neurosyphilis - Topic Overview, http://www.webmd.com/brain/tc/neurosyphilis-topic-overview, geraadpleegd op 22 augustus 2016
  • Neurosyphilis Overview of Syphilis of the CNS, http://emedicine.medscape.com/article/1169231-overview#showall, geraadpleegd op 22 augustus 2016
  • Neurosyphilis, http://www.brainfacts.org/diseases-disorders/diseases-a-to-z-from-ninds/neurosyphilis/, geraadpleegd op 22 augustus 2016
  • Neurosyphilis, http://www.healthline.com/health/neurosyphilis, geraadpleegd op 22 augustus 2016
  • Neurosyphilis, https://medlineplus.gov/ency/article/000703.htm, geraadpleegd op 22 augustus 2016
  • Afbeelding bron 1: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.