Blind of slechtziend: Hulpmiddelen bij de mobiliteit

Voor een blinde of slechtziende persoon zijn tal van mobiliteitshulpmiddelen en aanpassingen in de mobiliteit beschikbaar, zodat thuis achter de geraniums blijven zitten echt niet meer nodig is. Daarnaast is er voor iedereen wat wils. Sommige visueel gehandicapte personen lopen erg veel verschillende en onbekende routes, terwijl anderen graag of uit noodzaak in dezelfde omgeving blijven. De blinde of slechtziende persoon is gebaat bij tal van hulpmiddelen, maar ook een gemeente, stad of openbare plaats kan er door middel van enkele aanpassingen voor zorgen dat blinden en slechtzienden zich vlotter en vooral ook veiliger kunnen bewegen.

• Apps voor blinden en slechtzienden
• Blindengeleidehond
• GPS-systeem
• Herkenningstekens
• Kompas
• Rateltikker
• Straatsignalisatie
• Witte stok

Apps voor blinden en slechtzienden

Veel blinden en slechtzienden werken met een iPhone met VoiceOver (spraak). Hierop staan vaak talrijke apps. Zo zijn reeds veel toegankelijke apps beschikbaar die volgende onderwerpen belichten:

• GPS: Zelfstandig de weg vinden
• Hulp vragen: Dit is mogelijk dankzij de app "Be My Eyes". Hiermee contacteert een visueel gehandicapte persoon een goedziende persoon die beschrijft wat hij ziet.
• Kompas
• Openbaar vervoer: Halte-aankondiging, dienstregelingen, omleidingen, …

Blindengeleidehond

Een blindengeleidehond is een levend mobiliteitshulpmiddel dat de visueel gehandicapte gebruiker in staat stelt om heel eenvoudig van punt A naar punt B te lopen zonder ergens tegenaan te lopen. De hond gaat opzij voor obstakels in de breedte maar ook de hoogte. Hij zoekt daarnaast op commando ook dingen op. Vaak gebruikt een blinde of slechtziende persoon een blindengeleidehond in combinatie met een witte stok en/of een GPS-systeem. Dankzij de geleidehond behaalt de persoon een erg grote mate van zelfstandigheid, al blijft hulp vragen nog wel nodig in bepaalde omstandigheden.

GPS-systeem

Een GPS-systeem is vaak ingebouwd in een smartphone en hierdoor vaak bruikbaar voor blinden en slechtzienden. Maar ook losse gps-toestellen zijn te koop bij een hulpmiddelenleverancier. De Trekker Breeze en Kapten Mobility zijn de bekendste GPS-systemen voor de doelgroep blinden en slechtzienden. Zulke toestellen geven veel zekerheid en een grote onafhankelijkheid onderweg. De gebruiker krijgt informatie over alles wat hij wil weten voor een goede oriëntatie. Zo krijgt hij informatie te weten over straatnamen, kruispunten en oriëntatiepunten, legt hij oriëntatiepunten vast en krijgt hij indien nodig ook informatie over de interessante plekken in de omgeving.

Herkenningstekens

Sommige visueel gehandicapten vinden het nuttig om zo herkenbaar mogelijk te zijn. Niet iedereen maakt namelijk gebruik van een witte stok of blindengeleidehond. Daarnaast is het nuttig om het verkeer en de omgeving te informeren over de visuele handicap. Daarom zijn bij hulpmiddelenleveranciers diverse hulpmiddelen te vinden waarop duidelijk de woorden "blind" en/of "slechtziend" staat. De herkenningstekens zijn te vinden op bijvoorbeeld een herkenningsplaatje, een herkenningsarmband of een button.

Kompas

Met een sprekend kompas of een kompas met braille is een blinde of slechtziende persoon in staat om zich te oriënteren. Het apparaat geeft de windrichtingen en de tussenrichtingen aan alsook in welke richting de persoon zich begeeft. Voor het beluisteren van de richting, drukt de visueel gehandicapte persoon op een knop. Voor het aflezen van de wijzerplaat met braille-indicatie, opent de gebruiker het apparaatje en betast hij de wijzers.

Rateltikker

Een rateltikker helpt visueel gehandicapten veilig oversteken. Dit apparaatje bevindt zich aan verkeerslichten. Wanneer een blinde of slechtziende persoon of de blindengeleidehond drukt op een rateltikkerknop, begint het toestel hard te ratelen wanneer het verkeerslicht op groen springt. Op de zijkant van een rateltikker bevinden zich soms reliëftekens waarop de straatsituatie in het kort is afgebeeld. Sommige rateltikkers passen zich ook aan aan het omgevingsgeluid. Ze klinken zacht wanneer zich weinig verkeer in de omgeving bevindt en klinken luid op drukke plaatsen.

Straatsignalisatie

Het aanbrengen van een antislipstrip, contraststrip of kunststoftegels in contrasterende kleuren, verhoogt de zichtbaarheid voor slechtzienden. Dit is bijvoorbeeld nuttig op trappen of pleinen die moeilijk te overzien zijn. Dankzij blindengeleidelijnen (geleidelijnen) krijgt de blinde of slechtziende persoon een boodschap.

• Informatietegels / Rubbertegels duiden op de aanwezigheid van een belangrijk punt. Op de straat moet de chauffeur bijvoorbeeld de bus parkeren met de instapdeur vlak voor de noppentegel.
• Noppentegels waarschuwen de gebruiker dat hij er een verandering plaatsvindt. Wanneer een ribbellijn links en rechts van de noppentegel ligt, volgt een oversteekplaats. Stoppen en voorzichtig zijn is de boodschap van een noppentegel.
• Ribbellijnen geven de richting aan en volgt de gebruiker om bijvoorbeeld van buiten naar de lokettenhal in het station binnen te lopen.
• Natuurlijke gidslijnen: De gebruiker volgt een muur, een grasstrook of een haag met de witte stok en gebruikt dit voor de oriëntatie.

Witte stok

Een herkenningsstok voor slechtzienden en een taststok voor zwaar slechtzienden of blinden, zijn de mobiliteitshulpmiddelen bij uitstek. De gebruiker houdt de witte stok vast in de hand en is zo herkenbaar voor andere verkeersdeelnemers en mensen in de omgeving. Bij een taststok tast de slechtziende of blinde persoon letterlijk de omgeving af. De stok bevindt zich steeds voor hem, en dankzij het tikken of schuin voor zich houden van de stok, leert hij tijdig obstakels te detecteren en hiervoor opzij te gaan. Een witte stok bestaat in diverse lengtes. Voorts is de stok uitschuifbaar of opplooibaar. De punt van de stok is vaak vervangbaar, want sommige personen met een visuele handicap prefereren een goed voelbare en grote ronde bol aan het einde van de witte stok om over te grond te rollen. Ook zijn op de hulpmiddelenmarkt enkele slimme witte stokken te vinden. Deze bevatten obstakelsensortechnologie waardoor de stok waarschuwt voor obstakels op hoofd- en borsthoogte. Enkele voorbeelden van dergelijke slimme witte stokken zijn de I-Cane Mobile en de Ultracane.

Lees verder

• App "Be My Eyes": Help een blinde en speel hun ogen
• Witte stok: Herkenningsstok, taststok, steunstok
• De UltraCane: Een slimme stok voor blinden en slechtzienden
• Reliëftegels en geleidelijnen: Hulp bij visuele handicap