Stuwingspapil: Zwelling oogzenuw door verhoogde hersendruk

Stuwingspapil: Zwelling oogzenuw door verhoogde hersendruk Een stuwingspapil is een aandoening waarbij de oogzenuw gezwollen is door een verhoogde druk in of rond de hersenen. Deze verhoogde hersendruk is het gevolg van o.a. een abces, een hoofdwonde of het gebruik van medicijnen. Enkele veel voorkomende symptomen zijn onder andere hoofdpijn, braken en dubbelzien. Typisch aan een stuwingspapil is dat de symptomen slechts kortstondig optreden. Een behandeling is zo snel mogelijk vereist. Deze bestaat veelal uit medicatie en/of chirurgie. De vooruitzichten zijn tot slot verschillend en sterk afhankelijk van de oorzaak van de verhoogde hersendruk.

Epidemiologie stuwingspapil

De oogzenuwaandoening is zeldzaam maar hierover zijn geen incidentie- of prevalentiecijfers bekend. Een stuwingspapil heeft verder geen raciale of seksuele voorliefde. De aandoening presenteert zich tot slot mogelijk op elke leeftijd.

Oorzaken: Zwelling van oogzenuw door verhoogde hersendruk

De aandoening is meestal het gevolg van:

Hoofdpijn is een typisch kenmerk bij een verhoogde hersendruk / Bron: Geralt, PixabayHoofdpijn is een typisch kenmerk bij een verhoogde hersendruk / Bron: Geralt, Pixabay

Symptomen: Kortstondig dubbelzien en hoofdpijn

De meeste symptomen van een stuwingspapil ontstaan als gevolg van de onderliggende oorzaak van de verhoogde hersendruk. In het begin van een stuwingspapil heeft de patiënt veelal geen symptomen. Soms treden kortstondige veranderingen in het gezichtsvermogen op die slechts enkele seconden duren. Hierbij komen volgende ooggerelateerde symptomen voor aan beide ogen (bilateraal): dubbelzien (diplopie), lichtverblinding en halo’s zien, of zelfs een tijdelijk volledig verlies van het gezichtsvermogen. Normaal gezien is de gezichtsscherpte lang onaangetast, behalve in een vergevorderd stadium want dan ziet de patiënt wazig (wazig gezichtsvermogen). Andere symptomen die veroorzaakt zijn door de verhoogde druk in de hersenen zijn hoofdpijn, misselijkheid en/of braken. Een stuwingspapil veroorzaakt meestal geen pijn.

Diagnose en onderzoeken

Oogonderzoek

Een arts maakt tijdens een uitgebreid oogonderzoek gebruik van een oftalmoscoop (een lampje met sterke vergroting) om de achterkant van het oog te bekijken. Via een oftalmoscopie identificeert hij een stuwingspapil.
Ruggenprik / Bron: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Ruggenprik / Bron: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Diagnostisch onderzoek
Een Magnetic Resonance Imaging (MRI-scan) of computertomografie (CT-scan) zijn nodig om de oorzaak van een stuwingspapil te onthullen. Dit is nodig voor het afstemmen van de juiste behandeling. Soms voert de arts nog een echografie van het oog (oogechografie) uit om zeker te weten of de patiënt lijdt aan een stuwingspapil. Mogelijk lijdt hij namelijk aan een andere aandoening die een zichtbare zwelling van de oogzenuw (papiloedeem) veroorzaakt. Een fluoresceïneangiografie (onderzoek van de bloedvaten van het netvlies) is soms handig bij het vaststellen van de diagnose. Ook is een gezichtsveldonderzoek nodig wat vaak een uitbreiding van de dode hoek onthult. Daarnaast voert de arts een lumbale punctie (ruggenprik) uit om de druk van het hersenvocht te meten. Hiervoor is het wel nodig de uitslagen van de MRI-scan en/of CT-scan te kennen, want soms is het niet veilig om een lumbale punctie uit te voeren. De arts laat een monster van het hersenvocht microscopisch onderzoeken om een hersentumor of infectie op te sporen of uit te sluiten.

Differentiële diagnose

Verwarring van de diagnose treedt mogelijk op bij volgende aandoeningen die een sterk gelijkaardige symptomenreeks hebben als een stuwingspapil. Dit vindt plaats bij volgende aandoeningen en syndromen:

Behandeling via medicatie en chirurgie

Het is belangrijk om de verhoogde hersendruk zo snel mogelijk te behandelen. Daarvoor is het nodig om de exacte oorzaak te kennen. Corticosteroïden zijn medicijnen die nuttig zijn wanneer de patiënt lijdt aan een hersentumor bijvoorbeeld, al is mogelijk een chirurgische ingreep of een behandeling via bestraling (radiotherapie) nodig om de tumor te verwijderen of te laten krimpen. Een stuwingspapil die optreedt als gevolg van idiopathische intracraniale hypertensie valt te behandelen door middel van gewichtsverlies en een diureticum (plastablet). Als dit niet lukt, is een chirurgische ingreep noodzakelijk. Antibiotica bestrijden vervolgens een bacteriële infectie (infectie veroorzaakt door bacteriën). Wanneer de patiënt tot slot lijdt aan een hersenabces, draineert de arts dit (hij voert het vocht af) en daarbij is nog een antibioticakuur nodig.

Prognose is variabel

De vooruitzichten zijn variabel, afhankelijk van de oorzaak. Een vroege opsporing en behandeling is echter mogelijk wel levensreddend. Chronische een stuwingspapil leidt tot een vernauwing van het gezichtsveld en een verlies van de gezichtsscherpte.
© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Pseudotumor cerebri: een verhoogde druk in het hoofdPseudotumor cerebri: een verhoogde druk in het hoofdEen pseudotumor cerebri is een aandoening waarbij er een verhoogde druk in het hoofd aanwezig is. Het is geen tumor, maa…
Foster Kennedy-syndroom: Tumor in frontale kwab van hersenenFoster Kennedy-syndroom: Tumor in frontale kwab van hersenenHet Foster Kennedy-syndroom is een zeldzame aandoening waarbij een tumor in de frontale kwab van de hersenen symptomen v…
Oogzenuw: Aandoeningen en problemen met de nervus opticusOogzenuw: Aandoeningen en problemen met de nervus opticusDe oogzenuw (nervus opticus) bevat een bundel van meer dan 1,2 miljoen zenuwvezels die visuele boodschappen overbrengen…
Oogproblemen & hoofdpijn: Oorzaken, symptomen en behandelingOogproblemen & hoofdpijn: Oorzaken, symptomen en behandelingMensen staan er vaak niet bij stil dat dagelijkse activiteiten vermoeide ogen in combinatie met hoofdpijn met zich meebr…

Dacryostenose: Traanbuisverstopping (geblokkeerde traanbuis)Dacryostenose: Traanbuisverstopping (geblokkeerde traanbuis)Dacryostenose is een aandoening waarbij één of beide traanbuisjes van een patiënt vernauwd of geblokkeerd zijn. De traan…
Hypertensieve retinopathie: Oogziekte door te hoge bloeddrukHypertensieve retinopathie: Oogziekte door te hoge bloeddrukHypertensie, de medische term voor een te hoge bloeddruk, leidt mogelijk tot meerdere schadelijke oogaandoeningen, zoals…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Giuliamar, Pixabay
  • Afwijkingen van de oogzenuw (oogzenuwkop of papil), http://www.oogartsen.nl/oogartsen/zenuwen_oogkas/afwijkingen_oogzenuw/, geraadpleegd op 4 september 2016
  • Background, http://emedicine.medscape.com/article/1217204-overview#showall , geraadpleegd op 4 september 2016
  • Clinical Presentation, http://emedicine.medscape.com/article/1217204-clinical-presentation#showall, geraadpleegd op 4 september 2016
  • Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/1217204-differential-diagnoses#showall, geraadpleegd op 4 september 2016
  • Papilledema, http://eyewiki.aao.org/Papilledema, geraadpleegd op 4 september 2016
  • Papilledema, http://www.msdmanuals.com/home/eye-disorders/optic-nerve-disorders/papilledema, geraadpleegd op 4 september 2016
  • Papiloedeem, http://www.merckmanual.nl/mmhenl/sec20/ch235/ch235b.html, geraadpleegd op 4 september 2016
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 16-02-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.