Putjes in de nagels: oorzaak van putjesnagels en groeven

Bij putjes in de nagels of putjesnagels ontwikkelen zich op het oppervlak van de nagel kleine putjes. Er kan sprake zijn van slechts één putje in het nageloppervlak of verschillende kleinere putjes. Putjes in de nagels komen vaak voor bij de huidziekte psoriasis; dit wordt ook wel 'nagelpsoriasis' genoemd. Vaak treden daarbij ook andere symptomen op, zoals een olievlekaspect (geel-bruine verkleuring van de nagelplaat) en verhoorning onder de nagel waardoor de nagel (deels) los kan laten. Putjes in de nagels of deukjes in de nagels kunnen ook bij andere aandoeningen voorkomen, zoals alopecia areata, sarcoïdose, eczeem, schimmelnagel, het syndroom van Reiter en bindweefselaandoeningen. Bij putjesnagels kan de huisarts een diagnose stellen en een behandelplan opstellen. Behandeling van putjes in de nagels kan bestaan uit zalf of medicijnen die je slikt.

• Synoniemen
• Putjes in de nagels door nagelpsoriasis
• Wat is het?
• Wie krijgt nagelpsoriasis?
• Oorzaken van nagelpsoriasis
• Symptomen van nagelpsoriasis
• Behandeling van nagelpsoriasis
• Putjesnagels door alopecia areata
• Putjes in de nagels door sarcoïdose
• Nagelafwijkingen door het Reiter Syndroom
• Overige oorzaken van putjesnagels
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van putjesnagels en groeven
• Putjesnagels genezen
• Nagels gezond houden

Synoniemen

Putjes in de nagels staan ook bekend onder de volgende termen:

• putjesnagels;
• thimble nails; en
• vingerhoednagels.

Putjes in de nagels door nagelpsoriasis

Wat is het?

Psoriasis is een chronische, niet-besmettelijke huidaandoening en veel mensen met psoriasis kunnen soms ook last krijgen van psoriasis aan de nagels, ook wel 'nagelpsoriasis' of 'psoriasis unguium' genoemd.

Wie krijgt nagelpsoriasis?

Bij slechts 5% van de patiënten met nagelpsoriasis is het een geïsoleerde aandoening; de meeste patiënten hebben psoriasis vulgaris, ook wel plaque psoriasis of gewone psoriasis genoemd. Ongeveer 50-80% heeft artritis psoriatica, een vorm van ontstekingsreuma die voorkomt bij mensen met psoriasis

Oorzaken van nagelpsoriasis

Nagelpsoriasis ontstaat binnen de nagelmatrix. De specifieke pathogenese van nagelpsoriasis is onbekend. Psoriasis lijkt voort te komen uit een combinatie van genetische, immunologische en omgevingsfactoren.

Symptomen van nagelpsoriasis

Nagelpsoriasis kan elk deel van één of meer nagels beïnvloeden. Er zijn vaak schilferende plaques op het dorsale gedeelte van de handen en vingers zichtbaar als gevolg van bijbehorende gewone psoriasis. De symptomen variëren en kunnen bestaan uit:

• Putjes in de nagels;
  Loslatende nagels / Bron: CopperKettle, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• Dwarse groeven of lijnen in de nagel, ook wel 'Beau-lijnen' genoemd;
• Geel-bruine verkleuring van de nagelplaat ('olievlekfenomeen');
• leukonychia (witte vlekken in de nagel);
• Verhoorning onder de nagel, wat kan leiden tot het loslaten van de nagel (onycholyse);
• Afbrokkelen van de nagel.

Acrodermatitis continua van Hallopeau is een zeldzame pustuleuze variant van psoriasis die de nagels en het distale kootje van de vingers aantast.

Behandeling van nagelpsoriasis

Er is geen effectieve behandeling voor nagelpsoriasis. Bij ernstige klachten kan een systemische behandeling met pillen of lichttherapie helpen.

Putjesnagels door alopecia areata

Alopecia areata is een aandoening waarbij pleksgewijze haaruitval optreedt in het gebied van de behaarde hoofdhuid. Het kan zich soms ook manifesteren bij de wenkbrauwen, wimpers, baardbeharing en schaambeharing. Alopecia areata is een auto-immuunziekte, wat betekent dat je immuunsysteem onderdelen van je eigen lichaam aanvalt. Het afweersysteem is van slag en valt vaak niet alleen de haren aan, maar ook de nagels. Het gevolg is dat de nagels slecht kunnen gaan groeien, broos en brokkelig worden, putjes kunnen vertonen en kunnen inscheuren.

Putjes in de nagels door sarcoïdose

Sarcoïdose (de ziekte van Besnier-Boeck) is een auto-immuunziekte. Bij deze ziekte ontstaan spontaan ontstekingen in verschillende organen en weefsels van het lichaam. Bijna elk orgaan kan erdoor worden getroffen. Vaak manifesteert het zich eerst in de longen of de lymfeklieren. Sarcoïdose kan ook afwijkingen aan de nagels veroorzaken. Deze afwijkingen kunnen variëren en kunnen heel divers zijn, onder andere putjes in de nagels komen voor.

Nagelafwijkingen door het Reiter Syndroom

De ziekte van Reiter is een auto-immuunreactie op een infectie. De aandoening wordt gekenmerkt door de volgende klassieke trias:

• urethritis, een plasbuisontsteking;
• artritis, een ontsteking van de gewrichten; en
• conjunctivitis, een ontsteking van het bindvlies van het oog.

Reiter behoort tot de groep reumatische ziekten en het kan organen en gewrichten aantasten. Het kan ook leiden tot nagelafwijkingen.

Overige oorzaken van putjesnagels

Andere mogelijke oorzaken van putjes in de nagels zijn:

• Chronische nierziekte (bij chronische nierinsufficiëntie zie je vaker dat de lunula ontbreken of dat je last krijgt van half and half nails, bekend als azotemic onychopathy);
• Incontinentia pigmenti ofwel het syndroom van Bloch-Sulzberger (een genetische ziekte die de groei van nagels, haar, huid en tanden verstoort);
• Chronisch eczeem (kan lijnen van Beau veroorzaken: overdwarse groeven of deuken in de nagel);
• Pemphigus (blarenvormende auto-immuunziekte);
• Lichen planus (een aandoening die een jeukende uitslag veroorzaakt en soms ook de nagels treft; er ontstaan dan afwijkingen in de uitgroei van de nagel, die bestaan uit in de lengterichting verlopende ribbeltjes, gleufjes en spleten);
• Schimmelnagel (kan soms leiden tot putjes in de nagel);
• Dermatomyositis (een auto-immuun aandoening die gekenmerkt wordt door ontsteking van de huid en spieren);
• Parakeratosis pustulosa;
• Trauma aan vingernagel(s): kleine kuiltjes en deukjes in de nagel kunnen het gevolg zijn van beschadiging van de nagel.

Onderzoek en diagnose

Als je putjes in je nagels opmerkt, is het een goed idee om een afspraak te maken met je huisarts. De arts zal vragen stellen over je klachten, je medische voorgeschiedenis beoordelen en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Zorg ervoor dat je alle symptomen deelt waar je last van hebt, aangezien dit de arts kan helpen bij het stellen van een diagnose, bijvoorbeeld van nagelspsoriasis of een andere ziekte of huidaandoening. De arts kan ook een monster van de nagels nemen en voor microscopisch onderzoek naar een laboratorium sturen.

Behandeling van putjesnagels en groeven

De behandeling van putjesnagels is vaak geen sinecure. De putjes worden gevormd als je nagels zich vormen. Zalven kunnen niet gemakkelijk door het nagelbed komen. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak. De volgende behandelopties zijn mogelijk bij putjesnagels:

• Middelen tegen schimmelinfecties (antimycotica).
• Corticosteroïden (medicijnen die lijken op de hormonen die de bijnierschors maakt), hetzij in zalfvorm, nagellak of via injecties.
• Lichttherapie. Meest toegepast bij nagelpsoriasis is de behandeling met topicale PUVA.
• Systemische therapie in de vorm van tabletten of biologicals (gemodificeerde lichaamseigen eiwitten).

In zeldzame gevallen kun je ervoor kiezen om de aangedane nagels door te verwijderen. Het behandelen van putjesnagels is vaak een langdurig proces dat niet altijd goede resultaten heeft. Je kan cosmetische interventies overwegen door de putjesnagels te (laten) polijsten.

Putjesnagels genezen

Als er nagelspsoriasis bij je is vastgesteld, dan variëren de vooruitzichten. Psoriasis is een chronische aandoening die om verschillende redenen op verschillende momenten van je leven opvlamt. Mensen die nagelspsoriasis hebben, kunnen er zich voor schamen en er emotioneel flink onder lijden. Je kan desgewenst steun zoeken bij lotgenoten. De Psoriasis Vereniging Nederland (PVN) geeft voorlichting over psoriasis en bevordert lotgenotencontact. Een schimmelinfectie van de nagel is moeilijk te behandelen
met zalven en andere smeersels en als de schimmelnagel wel geneest, is de kans groot dat deze weer terugkomt.

Nagels gezond houden

Houd je nagels gezond door onder ander de volgende maatregelen:

• Gehydrateerd te blijven en dus voldoende te drinken;
• Gezond en gevarieerd te eten; en
• Extra vitamine B en zink te nemen;
• Houd je nagels kort en knip ze recht af.

Lees verder

• Nagelpsoriasis: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Gezonde nagels krijgen: vitamine C, B8, ijzer en zink
• Dikke nagels of verdikte nagels: symptomen en behandelen
• Groeven of ribbels in nagels: oorzaken van geribbelde nagels
• Gele nagels: oorzaken van gele nagels op vingers en/of tenen