Veel geeuwen: oorzaken en veelvuldig gapen behandelen

Moet je veel geeuwen? Wat kan de oorzaak zijn van veel geeuwen of veelvuldig gapen? Vaak gapen kan gewoon te maken hebben met het feit dat je slaperig en moe bent, bijvoorbeeld doordat je tot in de late uurtjes bent wezen stappen en weer vroeg op moest. Of het komt voort uit pure verveling. Overmatig geeuwen kan echter ook wijzen op een onderliggende aandoening; vooral als het geeuwen niet overgaat na een goede nachtrust. Geeuwen is een onvrijwillig proces dat meestal wordt geactiveerd wanneer je moe bent. Sommige gapen zijn kort en snel, maar sommige duren lang. Geeuwen kan gepaard gaan met andere lichamelijke reacties, zoals waterige ogen, een loopneus, de drang om je lichaam te strekken en een hoorbare zucht of andere geluiden. Als je vermoedt dat veelvuldig of vaak geeuwen overdag te maken heeft met een onderliggende aandoening, is het raadzaam om een afspraak te maken met je huisarts.

• Veel geeuwen
• Mogelijke oorzaken veelvuldig gapen en geeuwen
• Lichamelijke factoren
• Psychische factoren
• Ernstige onderliggende aandoening
• Stoornissen die leiden tot een gebrek aan slaap
• Bijwerking van sommige medicijnen: slaperigheid en gapen
• Vasovagale reacties
• Hersentumor of beroerte
• Multiple sclerose
• Veel geeuwen door leverfalen
• Hypoglykemie
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Slaaponderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Veelvuldig gapen behandelen

Veel geeuwen

De hele tijd geeuwen kan knap lastig zijn, vooral als je niet weet wat de oorzaak is. De meeste mensen gapen uitbundig als ze erg moe of vermoeid zijn, of wanneer ze langer opblijven dan gewoonlijk. Maar als geeuwen gebeurt zonder duidelijke reden, kan het aanleiding geven tot bezorgdheid. Je wilt immers weten wat er aan de hand is.

Mogelijke oorzaken veelvuldig gapen en geeuwen

Lichamelijke factoren

Overmatig gapen of geeuwen wat interfereert met het dagelijkse leven omdat het zo vaak en op ongelegen momenten gebeurt, kan worden veroorzaakt door veel factoren. De meest voorkomende reden is dat je zeer vermoeid of slaperig bent. Slaapstoornissen zoals slaapapneu, kunnen leiden tot een ernstig slaaptekort wat zich overdag onder meer uit in concentratieproblemen, slaperigheid en frequent gapen. Er kan ook sprake zijn van narcolepsie, een neurologische afwijking die gekenmerkt wordt door een onbedwingbare en overmatige slaperigheid overdag. Sommige medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van depressie of angst, kunnen bijwerkingen geven zoals slaperigheid en vermoeidheid.

Psychische factoren

Angst, spanning en verveling kunnen aanleiding geven tot overmatig geeuwen. Angst is van invloed op het hart, de luchtwegen en het energieniveau. Deze kunnen allemaal kortademigheid, (veelvuldig) geeuwen en stressgevoelens veroorzaken. Als je veel angst ervaart, kan het zijn dat je vaker gaapt dan andere mensen, of vaker dan wanneer je je niet zo angstig voelt.

Ernstige onderliggende aandoening

Houd er rekening mee dat overmatig gapen een teken kan zijn van een ernstige onderliggende aandoening. Medische aandoeningen die aanleiding kunnen geven tot overmatig of constant geeuwen, zijn multiple sclerose, leverfalen, progressieve supranucleair parese (PSP, een zeldzame hersenziekte), epilepsie, een hersentumor, encefalitis (hersenontsteking) of een bloeding rond de aorta. Een dreigende hartaanval kan ook leiden tot plotseling, overmatige geeuwen. Dit gebeurt omdat deze aandoeningen leiden tot activiteit op de nervus vagus, de tiende hersenzenuw, waarbij de bloeddruk en hartslag flink kan dalen. Gapen is een natuurlijke reactie van het lichaam op deze verandering.

Stoornissen die leiden tot een gebrek aan slaap

Slaapgebrek kan leiden tot overmatig gapen. Dit is het signaal van je hersenen dat je moe bent en moet rusten. Terwijl je levensstijl een oorzaak kan zijn voor het gebrek aan slaap, kan er ook sprake zijn van een slaapstoornis zoals slaapapneu. Bij het slaap-apneusyndroom treden er ademstilstanden op in de slaap. Een slaaptekort heeft allerlei gevolgen. Een tekort aan zuurstof in het bloed gedurende de slaap, zorgt ervoor dat de organen en andere lichamelijke processen een tekort aan zuurstof hebben waardoor ze minder goed functioneren. Mensen met slaapapneu hebben een verhoogde kans op de volgende stoornissen en aandoeningen:

• verkeers- en bedrijfsongevallen als gevolg van vermoeidheid en gebrek aan concentratie;
• depressie;
• problemen op het gebied van werk, relatie en gezin;
• hartritmestoornissen;
• diabetes;
• schildklierproblemen en -afwijkingen;
• hoge bloeddruk (hypertensie);
• hart- en vaatziekten zoals een hartinfarct, herseninfarct en hersenbloeding;
• erectieproblemen en verminderd libido (verminderde sekslust);
• glaucoom (chronische oogaandoening die schade veroorzaakt aan de oogzenuw).

Bijwerking van sommige medicijnen: slaperigheid en gapen

Bepaalde medicijnen kunnen als bijwerking slaperig en sufheid hebben, wat leidt tot overmatig geeuwen. Geneesmiddelen zoals antihistaminica (geneesmiddelen voor de behandeling van allergieën), bepaalde antidepressiva en sommige pijnstillers, kunnen deze bijwerkingen geven.

Vasovagale reacties

Hierbij is er een probleem met de werking van de nervus vagus, de tiende hersenzenuw. Dit gebeurt als gevolg van bloedingen rondom je hart of aorta (de belangrijkste slagader die bloed naar het hart vervoert). Het kan ook wijzen op een hartaanval of een gescheurde aorta. Hoewel dit een vrij ongebruikelijk symptoom is, kan overmatig geeuwen zonder vermoeidheid of gebrek aan slaap wijzen op hartproblemen, zoals een hartaanval.

Hersentumor of beroerte

Een hersentumor en een beroerte zijn aandoeningen waarbij de hersenen de neiging hebben om abnormale signalen uit te zenden, waar overmatig geeuwen onderdeel van kan uitmaken.

Multiple sclerose

Volgens een studie gepubliceerd in het Journal of Sleep Medicine and Disorders hebben patiënten met multiple sclerose (MS) vaak te kampen met lange periodes van geeuwen en slaapproblemen. De studie stelde ook dat mensen die lijden aan multiple sclerose lijden aan een stoornis van de thermoregulatie (onvermogen om de temperatuur van het lichaam adequaat te regelen) die tot gaapaanvallen aanleiding geeft. De studie wees uit dat, hoewel het een vervelend symptoom van MS is, geeuwen vaak leidt tot symptomatische verlichting van de klachten.

Veel geeuwen door leverfalen

Frequent geeuwen is een onschuldig symptoom van het eindstadium van leverfalen. Hoewel het exacte mechanisme van waarom dit gebeurt niet opgehelderd is, vermoeden sommige deskundigen dat het waarschijnlijk te wijten is aan vermoeidheid als gevolg van het niet functioneren van de lever.

Hypoglykemie

Hypoglykemie duidt op een te lage bloedglucosespiegel, dat wil zeggen onder 3,5 millimol per liter (mmol/l). Alle organen van het lichaam, waaronder de hersenen, hebben suiker nodig om te kunnen functioneren. Een te lage bloedglucosespiegel leidt tot allerlei symptomen of kenmerken, zoals onder meer:

• een onbestemd ziektegevoel;
• vermoeidheid (met veel of continu gapen);
• nervositeit;
  Wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)
• honger;
• beven/trillen;
• agitatie of rusteloosheid;
• duizeligheid (neiging tot flauwvallen);
• hartkloppingen;
• tintelingen in vingertoppen en voeten;
• wazig zien;
• slechte concentratie;
• het snel koud hebben;
• lage bloeddruk;
• overmatig transpireren of zweten;
• oorsuizen;
• angst;
• plotse woede-uitbarstingen.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Om de oorzaak van overmatig gapen vast te stellen, zal de arts vragen stellen over je klachten en slaapgewoonten. Dit kan helpen om te bepalen of het vele geeuwen optreedt als gevolg van vermoeidheid of een slaapstoornis. Ook zal de arts je lichamelijk onderzoeken.

Slaaponderzoek

Soms is een slaaponderzoek (polysomnografie) nodig, waarbij een meting gebeurt van het zuurstofgehalte in je bloed, de hartslag, de rapid eye movements (REM-slaap, deze volgt na de diepe slaap en wordt ook de droomslaap genoemd), de spieractiviteit en de hersengolven om mogelijke slaapproblemen te achterhalen.

Beeldvormend onderzoek

Na het uitsluiten van slaapproblemen, zal de arts diagnostische tests uitvoeren om een ​​andere mogelijke oorzaak voor overmatig gapen te vinden. Een elektro-encefalogram (EEG) is een van de tests die kunnen worden gebruikt. Een EEG meet de elektrische activiteit in de hersenen. Het kan helpen bij het diagnosticeren van epilepsie en andere aandoeningen die de hersenen beïnvloeden. Ander beeldvormend onderzoek is ook mogelijk. De arts kan bijvoorbeeld een MRI-scan indiceren. Met behulp van een sterk magnetisch veld worden honderden beelden van je lichaam gemaakt. Deze beelden worden vaak gebruikt om aandoeningen van het ruggenmerg en de hersenen te diagnosticeren, zoals tumoren en multiple sclerose. Een MRI-scan van het hart is ook mogelijk. Hiermee kan de arts ene beeld krijgen van de pompfunctie van het hart en de werking van de hartkleppen.

Veelvuldig gapen behandelen

Als medicijnen overmatig gapen veroorzaken, kan de arts een lagere dosering aanbevelen. Zorg ervoor dat je dit met je arts bespreekt en dat je niet op eigen houtje de dosering aanpast of stopt met het gebruik van medicijnen. Als veel geeuwen optreedt als gevolg van een slaapstoornis, kan de arts (tijdelijk) slaapmedicatie of slaaptechnieken aanbevelen om beter te slapen. Ook kan het helpen om ontspanningsoefeningen te doen bij stress en bij angst of depressie, is psychotherapeutische behandeling zinvol. Als veel geeuwen een symptoom is van een ernstige medische aandoening, zoals epilepsie of leverfalen, dan moet het onderliggende probleem onmiddellijk worden behandeld.

Lees verder

• Kaakpijn: symptomen en oorzaken van pijn tussen kaak en oor
• Hypoglykemie: duizelig, moe, trillen, zweten en hoofdpijn
• Pijn aan de kaak (kaakpijn): oorzaken van een pijnlijke kaak
• Migraineaanval met aura en migraineaanval zonder aura
• Lage bloeddruk en shock: symptomen, oorzaak en behandeling