Uitslag op de oksel (huidirritatie): Oorzaken en symptomen

Uitslag op de oksel is lelijk, pijnlijk, jeukend en/of brandend ... Deze huidirritatie geeft velen een vervelend gevoel. De huiduitslag komt bij iedereen voor, maar vooral mensen die sportieve activiteiten uitvoeren, mensen die werken in vochtige of warme omstandigheden of mensen met een gevoelig huidtype zijn getroffen door een huiduitslag op de oksel. De uitslag – die mogelijk diverse milde tot ernstige oorzaken heeft – gaat vaak gepaard met andere symptomen. De behandeling van huidirritatie op de oksel gebeurt met enkele huismiddeltjes en tips, maar in sommige gevallen is medische hulp vereist. Dankzij enkele tips zijn sommige vormen van huidirritatie te voorkomen.

• Deodorant en anti-transpireermiddelen
• Eczeem (contactdermatitis) of andere allergische reacties
• Hidradenitis suppurativa
• HIV
• Lymfoomkanker
• Ringworm of tinea axillaris
• Scheren
• Schimmel, candida of gist
• Warmte-uitslag en zweetuitslag
• Andere oorzaken van huiduitslag in de oksel
• Symptomen
• Behandeling huidirritatie onder de oksel
• Preventie okseluitslag

Deodorant en anti-transpireermiddelen

Deodorant of een anti-transpireermiddel gebruiken is voor de meeste mensen heel normaal, maar heel vaak ontwikkelt iemand hierdoor een huiduitslag. Een patiënt reageert dan allergisch op één van de ingrediënten van deze middelen. Okseluitslag door deodorantgebruik is vaak jeukend, hobbelig, en rood. Betere opties voor de huid zijn:

• een andere deodorant
• een ander anti-transpireermiddel
• een hypoallergeen en niet-geparfumeerd product

Eczeem (contactdermatitis) of andere allergische reacties

Allergische reacties op diverse chemische producten zoals zeep, scheercrème, bodylotions, cosmetica, bepaald synthetisch kledingmateriaal, parfums of wasmiddelen veroorzaken soms huidirritatie onder de oksel. Contactdermatitis presenteert zich als een rode; jeukende huiduitslag.

Hidradenitis suppurativa

Hidradenitis suppurativa of acne inversa verwijst naar een chronische pijnlijke huidziekte waarbij de patiënt abcessen en littekens op de huid heeft. Vaak presenteren de symptomen zich op de anus, de billen, de lies, de borst en de okselgebieden, maar de ziekte verspreidt zich mogelijk naar de nek, de rug, de benen of het gezicht. De oorzaak van hidradenitis suppurativa is niet duidelijk, maar bij de huidinfectie zijn haarzakjes en apocriene zweetklieren verstopt. Deze aandoening is behandel- en geneesbaar met behulp van medicijnen, lasertherapie of chirurgie.

HIV

In zijn initiële of vroege stadia manifesteert het HIV-virus zich met een huiduitslag die verschillende lichaamsdelen aantast, zoals de oksels, de borst, de schouders, enzovoort. Hierbij verschijnt een vlekkerige huidirritatie onder de oksel die lijkt op eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) bij patiënten met een lichte huidskleur. Bij patiënten met een donkere huidskleur ontstaan donkerpaarse tot zwarte vlekken. De huiduitslag jeukt niet en verdwijnt binnen drie weken. Warme douches, direct zonlicht of warme baden zijn hierbij afgeraden.

Lymfoomkanker

Een lymfoom
is een kwaadaardige woekering van cellen in het lymfatisch weefsel van lymfklieren en de milt. Voorbeelden hiervan zijn een non-Hodgkin lymfoom en een Hodgkin-lymfoom. De huidirritatie kenmerkt zich door jeuk in de huidplooien, waaronder de oksels. Een lymfoom gaat mogelijk gepaard met lymfadenopathie (gezwollen lymfeklieren), in het bijzonder van de oksel.

Ringworm of tinea axillaris

Ringworm of tinea axillaris veroorzaakt een schilferige uitslag met korstvorming in combinatie met rode, soms ronde huidvlekken. Daarnaast lijdt de patiënt mogelijk nog aan fragmentarische haaruitval, jeuk en blaarvorming.

Scheren

Okselhaar scheren met een scheermes, vooral met een oud of bot scheermes, doet de okselhuid irriteren of afbreken. Dit veroorzaakt naast een huiduitslag bovendien een verhoogd aantal rode bultjes, ingegroeide haren of zelfs infecties aan de gevoelige okselhuid. Sommige patiënten ervaren eveneens huidirritatie na het epileren of plukken van haren. Waxen, laserontharing en scheercrème gebruiken zijn andere scheermogelijkheden. Verder is het aangewezen om steeds langzame en korte scheerbewegingen te maken om beschadiging aan de huid te minimaliseren.

Schimmel, candida of gist

Candidiasis is een schimmelinfectie die tot stand komt door de schimmel "Candida albicans". De symptomen van deze infectie manifesteren zich soms op de oksel in de vorm van een okseluitslag. De jeukende en pijnlijke huiduitslag met rode tot paarse cirkelvormige ringen is overal op het lichaam mogelijk, maar vooral waar twee huiddelen elkaar aanraken of tegen elkaar wrijven, zoals de oksels, de lies, huidplooien, en het gebied tussen de vingers en tenen. De schimmel Candida albicans gedijt voorts goed in een bezwete, warme en vochtige omgeving, dus een oksel vormt voor de schimmel een ideale bodem. Bovendien doet warm weer, een slechte hygiëne en het dragen van strakke kleding de candida-infectie vermenigvuldigen en verspreiden. De behandeling van een candida-infectie gebeurt door het toepassen van antischimmelmiddelen.

Warmte-uitslag en zweetuitslag

Een andere veel voorkomende okselhuiduitslag is hitte-uitslag die vooral het gevolg is van verstopte zweetklieren. De symptomen die vooral optreden tijdens de zomer, variëren van oppervlakkige blaren tot diepe, rode bulten op de okselhuid. Warmte, vocht, wrijving en schuren leiden ook tot ongemak en huidirritatie die vooral bestaat uit kleine bultjes. Een behandeling van miliaria rubra (zweetuitslag) is niet nodig voor warmte-uitslag. Koele kledij en sommige lotions of crèmes kalmeren de huid.

Andere oorzaken van huiduitslag in de oksel

Andere oorzaken van okselhuiduitslag omvatten:

• acanthosis nigricans (verdikte en verkleurde huid)
• acne (huidaandoening met ontsteking van de talgklieren)
• beten en steken (insectenbeten)
• cellulitis (huidinfectie met rode en gezwollen huid)
• contactdermatitis
• de ziekte van Kawasaki (ontstoken bloedvaten in de slagaders)
• de ziekte van Lyme (bacteriële infectie door tekenbeet)
• dermatitis (huidontsteking)
• diabetes mellitus (suikerziekte maakt patiënten gevoelig voor schimmelinfectie)
• eczeem (jeukende, rode en droge huid wat vaak voorkomt bij kinderen
• een slechte persoonlijke hygiëne
• een zwangerschap (de meeste vrouwen tijdens de zwangerschap zijn kwetsbaar voor schimmelinfecties)
• erythrasma (huidinfectie met roodbruine plekken in huidplooi)
• folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk aan de huid)
• gordelroos (gekenmerkt door fragmentarisch rode blaasjes gevuld met vloeistof, breekt gemakkelijk en is jeukend)
• ichthyosis
• impetigo (bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen)
• netelroos (huidziekte met jeukende bultjes op het huidoppervlak)
• overmatig transpireren (axillaire hyperhidrosis)
• pityriasis rosea (moedervlek en vurige huiduitslag op de romp)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• ringwormen
• rubella (rodehond: huiduitslag op gezicht, romp, armen en benen)
• schimmels of schimmelinfecties
• seborreïsche dermatitis (huidziekte met hoofdroos en een rode huid)
• verspreide granuloma annulare (huidaandoening met knobbels in ringvorm)

Symptomen

Oksel

Bij okselhuiduitslag is de okselhuid rood of wit, gezwollen, brandend, gebarsten (gebarsten huid), schilferig, vlekkerig, met pus of met een (stinkende) afscheiding gevuld, warm, pijnlijk (okselpijn) of juist pijnloos. Puistjes, kloven, blaren en cirkelvormige ringen bevinden zich mogelijk ook op de okselhuid. Soms blijft de huidirritatie aanwezig, bij andere patiënten komt en gaat de uitslag, en bij anderen verdwijnt deze al dan niet na een behandeling. Één of beide oksels zijn getroffen en de uitslag is mild tot ernstig. Ook verspreidt de huiduitslag zich naar andere lichaamsdelen, of is deze huiduitslag al verspreid naar de oksels.

Bijkomende symptomen
Algemene symptomen
Soms gaat huiduitslag onder gepaard met symptomen zoals een zwelling van de oksel, een loopneus, zweten, keelpijn, hoofdpijn, koude rillingen en koorts, hoesten of gewrichtspijn en gewrichtsstijfheid.

Ernstige symptomen
Dringende hulp is nodig bij volgende symptomen:

• ademhalingsproblemen (verstikking, piepende ademhaling, moeizame ademhaling)
• een paarse huidirritatie
• een verandering in de alertheid en het bewustzijn
• een vernauwde of beklemde keel
• een zwelling van het gezicht, de lip (gezwollen lip) of de tong (gezwollen tong)
• gewrichtsstijfheid en gewrichtspijn
• koude rillingen en koorts

Behandeling huidirritatie onder de oksel

Zelfzorg

Sommige natuurlijke producten of huismiddeltjes genezen de okseluitslag of verlichten een aantal symptomen zoals een ontsteking, jeuk, roodheid, gevoeligheid of pijn:

• appelciderazijn
• baksoda (een halve theelepel in het badwater of een beetje bakpoeder op de onderarm om de huid droger te maken)
• citroen (niet direct na het scheren toepassen)
• crèmes, lotions, gels of zalven
• essentiële olie, aloë vera en tea tree olie (verminderen ontstekingen)
• geplette verse aardbeien en slagroom (kalmeert irritaties en verbetert het uiterlijk)
• havermout
• klei
• koude: koude kompressen (ijs verpakt in een schone doek) en/of een koud bad (helpt tegen jeuk)
• laag maïszetmeel (droogt huiduitslag uit)
• mengsel van lavendel en kokosolie (verwijdert irritatie door huiduitslag)
• pasta's (mengsels) van fruitschillen
• verdunde tea tree olie (vermindert jeuk en schimmeldodend)
• verse basilicum- of pepermuntbladeren
• vitamine C: een verhoogde inname van vitamine C vermindert huidinfecties

Krabben is niet aanbevolen want hierdoor ontstaat mogelijk een secundaire infectie. Naast de tips en huismiddeltjes zijn vrij verkrijgbare medicijnen zoals anti-inflammatoire geneesmiddelen (ontstekingsremmers), antihistaminica (geneesmiddelen tegen allergische reacties), verzachtende crèmes enzovoort beschikbaar.

Professionele medische zorg

De arts moet eerst de onderliggende oorzaak van de huiduitslag behandelen. Daarnaast zijn enkele tips en huismiddeltjes beschikbaar om de huidirritatie onder de oksels te minderen. Antibiotica helpen bij bacteriële huidinfecties, antivirale geneesmiddelen bij okseluitslag veroorzaakt door virussen, en antimycotica zijn inzetbaar bij de behandeling van een huiduitslag onder de oksels veroorzaakt door schimmels of gisten. Verder schrijft de arts mogelijk ontstekingsremmers, corticosteroïden (sterke ontstekingsremmende medicijnen) en antihistaminica (voor de behandeling van allergische reacties) voor.

Preventie okseluitslag

Niet altijd valt huiduitslag aan de oksel te voorkomen, maar enkele tips zijn wel een goede leidraad in de preventie tegen okseluitslag.

• Een goed verluchte kamer voorkomt hitte-uitslag.
• Een goede persoonlijke hygiëne en het reinigen van het okselgebied is nodig. Dit gebeurt met het minimaal twee keer per dag toepassen van een milde zeep in het okselgebied.
• Het gebruik van anti-wrijvingspoeders is voor een aantal mensen zeer nuttig.
• Het gebruik van sterke deodoranten, antitranspiratiemiddelen, parfums, bodycrèmes of lotions vermijden
• Losse kleding gemaakt van natuurlijke vezels voorkomt huidirritatie.

Lees verder

• Tinea axillaris: Ringworm (schimmelinfectie) in oksels
• Okselpijn: Oorzaken en symptomen van pijn aan oksel(gebied)
• Okselgezwellen: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Puistjes onder oksels: Oorzaken van bultjes onder onderarmen
• Jeuk onder de oksels: Oorzaken, symptomen en behandeling