Pijnlijke duim: oorzaken en symptomen van pijn in de duim

Pijnlijke duim is knap lastig. Pijn in de duim kan in één duim of beide duimen gevoeld worden. Trauma of letsel van het zachte weefsel en de botten van de duim, kan leiden tot ernstige pijn in het duimgewricht. Pijn in de duim kan worden veroorzaakt door een aandoening of letsel van de botten, gewrichten, pezen, zenuwen, spieren, bindweefsel, huid, of zelfs de nagels. Een pijnlijke duim kan worden geassocieerd met zwelling en stijfheid. De klachten kunnen steeds aanwezig zijn of intermitterend. Vaak wordt de pijn in de duim erger bij het maken van een beweging van de duim, bij buigen of kracht zetten. De pijn in de duim kan worden omschreven als een scherpe, doffe, brandende of kloppende pijn, die varieert in intensiteit van matig tot zeer ernstig. In enkele gevallen gaat het bij pijn in de duim over afgeleide of uitstralingspijn. De pijn die wordt gevoeld in een duim kan worden veroorzaakt door ziekte of letsel van het ruggenmerg of een beknelde zenuw in schouder, elleboog of pols.

• Symptomen van pijnlijke duim
• Oorzaken van duimpijn
• Pijn in duim bij buigen of kracht zetten door artrose
• Ziekte van Dupuytren
• Pijnlijke duim door gekneusde of verstuikte duim
• Pijn in duim door overbelasting (syndroom van De Quervain)
• Gebroken duim
• Reuma in de duim
• Bowlers-duim
• Triggerfinger
• Mallet duim
• Pijn in de duim en zwelling door skiduim
• Carpaal tunnel syndroom (CTS)
• Huisarts raadplegen
• Alarmsymptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een pijnlijke duim
• Medische behandeling
• Hulpmiddelen
• Prognose
• Mogelijke complicaties van duimpijn

Symptomen van pijnlijke duim

Pijn in de duim kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• blauwe plekken
• een beperkt bewegingsbereik
• functiebeperking
• een bloeding
• een knobbeltje of bultje
• problemen met grijpen of knijpen
• verminderde kracht
• stijfheid
• warmte
• zwelling

Pijn in de duim kan mild tot ernstig zijn en steeds aanwezig zijn of met tussenpozen optreden. De pijn kan ervaren worden bij buigen en strekken of ook in ontspannen toestand van de duim. De pijn kan ervaren worden als scherp, stekend, dof, kloppend of brandend. Duimpijn kan uitstralen naar andere gebieden zoals het polsgewricht. Er kan ook sprake zijn van uitstralingspijn aan de duim, waarbij de pijn afkomstig is van een probleem elders in het lichaam, zoals een beknelde zenuw in de schouder, de elleboog of de pols of een probleem met het ruggenmerg.

Oorzaken van duimpijn

Een pijnlijke duim kan komen door een trauma of problemen aan een of meer van de volgende delen:

• de botten
• de duimbasis
• de huid
• het vlezige gedeelte
• de (twee) duimkootjes
• de ligamenten rond de duim
• de nagel
• de pezen
• de spieren
• de zenuwen
• het bindweefsel
• het kraakbeen
• het duimgewricht
• het gewrichtsbandje

Pijn in duim bij buigen of kracht zetten door artrose

Bij artrose gaat het kraakbeen van de gewrichten in kwaliteit achteruit; het wordt dunner en zachter. De botten wrijven hierdoor tegen elkaar aan, wat schadelijk is voor het gewricht. Dit kan leiden tot klachten als stijfheid en gewrichtspijn. Pijn is het eerste en meest voorkomende symptoom van duimartrose. Pijn kan optreden aan de basis van je duim bij het vastpakken van voorwerpen met de duim en vingers, de zogeheten 'pincetgreep'. Bijvoorbeeld bij het openen van potjes, het autoportier of het omdraaien van sleutels. Andere tekenen en symptomen kunnen bestaan uit:

• Zwelling, stijfheid en gevoeligheid aan de basis van de duim;
• Verminderde kracht als je iets probeert vast te pakken;
• Verminderd bereik van de beweging; en
• De aangedane duim kan opzetten bij gebruikt en het gewricht lijkt daarbij uit de kom te gaan.

Ziekte van Dupuytren

Bij de ziekte van Dupuytren of fibromatosis facialis palmaris ontstaat er een streng en/of knobbeltje(s) tussen de handpalm en de vingers, wat uiteindelijk kromstand tot gevolg heeft. Dit kan interfereren met het doen van alledaagse activiteiten. Deze verharding manifesteert zich veelal in de ringvinger en pink, maar de duim en andere vingers kunnen ook aangedaan zijn. De ziekte van Dupuytren kan in beide handen voorkomen.

Pijnlijke duim door gekneusde of verstuikte duim

Een verstuikte of gekneusde duim is vaak het gevolg van een botsing of een trauma op de vinger. Je laat een (zwaar) voorwerp op je vinger vallen, of je slaat met een hamer of ander gereedschap op op je duim. Sporters kunnen ook last krijgen van een duimverstuiking, bijvoorbeeld door een bal die verkeerd op de duim terechtkomt.

Pijn in duim door overbelasting (syndroom van De Quervain)

Het syndroom van De Quervain of stenoserende tenosynovitis is een gevolg van een peesontsteking van duim en pols en hangt nauw samen met repeterende bewegingen van de duim en ongewone polsposities. Het wordt vaak gezien bij overbelasting, bijvoorbeeld na langdurig werken in de tuin, klussen of breien. De pezen van duimspieren zijn geïrriteerd, wat klachten geeft. De zijkant van de pols, aan de duimzijde, is gevoelig of pijnlijk en kan dik worden. je kunt moeite hebben om iets vast te pakken en het buigen van de duim, dwars over je handpalm, is pijnlijk.

Gebroken duim

Een gebroken duim(basis) ontstaat vaak door een directe klap in de asrichting van de duim, door een vuistslag of een val op de duim. Symptomen zijn een pijnlijke en gezwollen duimbasis. De duim kan enigszins verplaatst zijn richting de handpalm. De duimbasis is instabiel en er is sprake van verminderde knijpkracht.

Reuma in de duim

Bij reumatoïde artritis ofwel ontstekingsreuma, zijn gewrichten vaak langdurig ontstoken. Reumatoïde artritis van de hand kan onder meer leiden tot instabiele pols-, vinger- en duimgewrichten en misvormingen waarbij een buigstand optreedt in het middelste gewricht van de vinger en overstrekking in het eindgewricht.

Bowlers-duim

Deze ontstaat door compressie van de ulnaire digitale zenuw van de duim als gevolg van druk door de gaten van de bowling-bal. Het wordt vooral gezien bij beginnende bowlers.

Triggerfinger

Een triggerfinger wijst op een ontsteking van de buigpees van je vinger, welke van de handpalm naar je vinger toeloopt. Er ontstaat hierdoor een zwelling van de pees. Een triggerduim begint veelal met pijn of een vervelend gevoel aan de basis van de duim. Bij krachtig buigen kan de pees een stuk doorspringen, vandaar de naam 'triggerfinger'.

Mallet duim

Een mallet duim is een zeldzaam verschijnsel. Het gaat hierbij om letsel van de strekpees ter hoogte van het eindkootje. Het ontstaat vaak doordat je met een gestrekte duim stoot. Pijn en zwelling staan hierbij voorop. Verder hangt het eindkootje af. Deze kan niet meer actief gestrekt worden.

Pijn in de duim en zwelling door skiduim

Een skiduim treedt op wanneer de gewrichtsband die aan de binnenzijde van de duim ligt, scheurt, verrekt of verslapt. Pijn en zwelling van de binnenzijde van het onderste duimgewricht staat hierbij voorop.

Carpaal tunnel syndroom (CTS)

Bij het carpaal tunnel syndroom heb je last van pijn en een doof en tintelend gevoel in duim en wijsvinger, middelvinger en/of (een deel van de) ringvinger, door beknelling van een zenuw in de pols, in de zogenaamde carpale tunnel. Vooral 's nachts heb je last van de klachten.

Huisarts raadplegen

Raadpleeg bij aanhoudende of verergerende klachten je huisarts. Maak ook een afspraak met je huisarts als er sprake is van verstoring van de dagelijkse activiteiten als gevolg van de pijn of de functiebeperking.

Alarmsymptomen

Schakel bij de volgende symptomen direct medische hulp in:

• een kromme of misvormde duim
• een gebroken duim
• het niet kunnen bewegen van de duim of beperkt bewegingsbereik
• moeite met het vastpakken van voorwerpen
• forse pijn
• toenemende pijn in de loop van de dag

Onderzoek en diagnose

De huisarts vraagt naar je klachten teneinde de oorzaak van pijn aan of in de duim te achterhalen. Daarnaast neemt de arts notie van je medische geschiedenis en zal hij lichamelijk onderzoek verrichten. Soms is vervolgonderzoek nodig:

• met een echo kan de radioloog of laborant je pezen en gewrichten met geluidsgolven (echo) onderzoeken
• een MRI-scan is een foto van doorsneden van het lichaam en kan de pols- en gewrichtsanatomie in beeld brengen
• een röntgenfoto om breuken in kaart te brengen of bij artrose (op een röntgenfoto is kraakbeen niet te zien, maar een foto toont wel hoe groot de afstand is tussen de botdelen)
• een zenuwtest (met behulp van een elektrische prikkels krijg je zeer kleine schokjes waarbij er wordt gemeten hoe de zenuw hierop reageert) of zenuwgeleidingsonderzoek (waarbij de werking van de (dikke) zenuwvezels onderzocht wordt door verschillende zenuwen op meerdere plaatsen elektrisch te prikkelen) om het carpaletunnelsyndroom op te sporen

Behandeling van een pijnlijke duim

Medische behandeling

Behandeling van een pijnlijke duim bestaat uit:

Hulpmiddelen

Als je artrose of reuma hebt, kun je pijn proberen te verminderen en de beweeglijkheid van de gewrichten te verbeteren door de volgende maatregelen:

• Handgereedschap wijzigen. Overweeg aankoop van adaptieve apparatuur, zoals potopeners, tubeknijper, sleuteldraaiers en grote ritssluitingen, die zijn ontworpen voor mensen met beperkte handkracht.
• Vervang traditionele deurknoppen, die je met de duim moet vastpakken, door hendels.
• Een aankleedstok vergemakkelijkt het aan- en uittrekken van jassen en broeken.
• Een aantrekhulp voor sokken kunnen helpen en ook zijn er speciale handige schoenuittrekkers op de markt.

Prognose

De prognose hangt af van de onderliggende oorzaak. Het herstel van een gebroken duim is afhankelijk van de complexiteit van de breuk; complicaties en restverschijnselen komen niet vaak voor na goede behandeling. Artrose is niet te genezen en kan langzaam erger worden, maar met de juiste behandeling en leefwijze kan de progressie worden vertraagd.

Mogelijke complicaties van duimpijn

Duimpijn kan ernstiger zijn dan alleen een beschadigd ligament of een kleine breuk, en als zodanig zijn er tal van complicaties die kunnen optreden:

• abces
• amputatie
• misvorming
• spierzwakte
• verlamming
• bloedvergiftiging

Lees verder

• Pijn in de handen of pijnlijke hand: oorzaken van handpijn
• Pijn in vinger of pijnlijke vingers: oorzaken van vingerpijn
• Pijn in de pols: oorzaken en symptomen van pijnlijke pols
• Gekneusde duim: symptomen, oorzaken, behandeling & preventie