Cholangitis: Ontsteking van galwegen met koorts en buikpijn
Bij cholangitis ontstaat een ontsteking van de galwegen. Dit zijn de buizen die gal van de lever naar de galblaas en darmen dragen. Gal is een door de lever geproduceerde vloeistof die helpt bij de vertering van voedsel. Een galwegontsteking komt tot stand door een obstructie (verstopping) van de galwegen (meestal door een galsteen) wat gepaard gaat met bacteriegroei in de gal. De meest voorkomende symptomen zijn ernstige buikpijn (galkoliekne), koorts en geelzucht. Deze situatie vereist onmiddellijk een medische behandeling met antibiotica waarna de arts tracht om de obstructie op te heffen.
Epidemiologie zeldzame aandoening
Cholangitis is relatief zeldzaam. De ziekte gaat vaak gepaard met andere ziekten die een obstructie van en bacteriën in de galwegen veroorzaken. 1-3% van de patiënten ontwikkelen bijvoorbeeld cholangitis na een
endoscopische retrograde cholangiopancreatografie. Het risico is bovendien hoger wanneer de arts de kleurstof retrograde injecteert. De prevalentie van
galstenen (die meestal de oorzaak zijn van cholangitis) is het hoogst bij blanke mensen van Noord-Europese afkomst, evenals bij mensen die in Latijns-Amerika wonen. Bovendien hebben bepaalde Aziatische bevolkingsgroepen en inwoners van landen waar darmparasieten voorkomen ook een verhoogd risico op cholangitis. Mannen en vrouwen zijn tot slot in gelijke aantallen getroffen bij een galwegontsteking.
Oorzaken: Verstopping (obstructie) in galwegen
Bij acute cholangitis ontstaat een snel optredende bacteriële infectie van de galgang, omdat zich hierin bacteriën bevinden. Dit komt omdat de galgang (gedeeltelijk) afgesloten is, waardoor bacteriën de galgang infecteren. Deze (gedeeltelijke) verstopping gebeurt bij bijvoorbeeld de aanwezigheid van galstenen (choledocholithiasis) of een tumor zoals
alvleesklierkanker, ampullaire
kanker, een
cholangiocarcinoom (galwegkanker), porta hepatis tumoren of metastasen (
uitzaaiingen van kanker).
Bijkomende oorzaken van cholangitis zijn:
- aangeboren nauwe galwegen
- AIDS cholangiopathie
- choledochocoele
- erfelijke galwegaandoening
- levercyste (buikpijn, schouderpijn en vol gevoel)
- levertumor
- scleroserende cholangitis (door galsclerose)
- spoelworminfecties
- vernauwingen in de galwegen
Risicofactoren cholangitis
Risicofactoren zijn onder andere een voorgeschiedenis van galstenen, scleroserende cholangitis,
hiv, een vernauwing van de galwegen en zelden, reizen naar landen waar de patiënt een worminfectie of een parasitaire infectie oploopt.
Symptomen: Koorts, buikpijn en geelzucht
De patiënt ervaart
een acute buik (plots ernstige buikpijn) in het rechterbovenkwadrant of het bovenste middelste deel van de buik. De
pijn is tevens voelbaar in de rug of onder het rechterschouderblad. De pijn, gekend als “galkolieken”, komt en gaat en voelt scherp, krampachtig of saai aan. Daarnaast heeft de patiënt
donkergekleurde urine en een
kleigekleurde ontlasting. Een geelverkleuring van de huid (icterus) die komt en gaat, is ook kenmerkend. Daarnaast treden algemene symptomen op zoals
koorts (komt vaak voor) en
rillingen en
misselijkheid en
braken.
Diagnose en onderzoeken galwegontsteking
Diagnostisch onderzoek
De patiënt krijgt een
abdominale echografie (echografie van de buik), een endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie (ERCP), een magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP) en/of een percutane transhepatische cholangiografie (PTCA). Daarnaast voert de arts een
bloedonderzoek uit want de arts bemerkt hierin ontstekingswaarden die wijzen in de richting van cholangitis.
Differentiële diagnose
Met de beeldvormende onderzoeken wil de arts onderstaande aandoeningen uitsluiten omdat het klinisch beeld hiervan sterk lijkt op dit van cholangitis:
Behandeling via antibiotica en opheffen obstructie
Een snelle diagnose en behandeling zijn van groot belang bij de
ontsteking van de galwegen. Meestal krijgt de patiënt eerst
antibiotica om de infectie te genezen. Een ERCP of andere chirurgische behandeling is nodig wanneer de patiënt stabiel is. De arts moet namelijk de obstructie opheffen wat leidt tot cholangitis. Patiënten die erg ziek zijn of waarbij de symptomen snel verergeren, krijgen meteen een operatie. Ook krijgt de patiënt via een infuus vocht toegediend zodat hij niet uitdroogt (
dehydratie).
Prognose
De prognose is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder
- de effectiviteit van de behandeling
- de onderliggende medische aandoening(en) van de patiënt
- de vroege herkenning en behandeling van cholangitis
Het resultaat is vaak goed als de behandeling van cholangitis snel gebeurt. Indien dit niet het geval is, zijn de vooruitzichten voor de patiënt minder goed. Het sterftecijfer varieert van 5-10%, met een hoger sterftecijfer bij patiënten waarbij een operatie nodig is.
Bij volgende patiënten komt een hogere morbiditeit en mortaliteit voor:
- acuut nierfalen
- cirrose
- een inflammatoire darmaandoening (ontstekingsaandoening van de darm)
- een leverabces
- hypotensie (een verlaagde bloeddruk)
- niet reageren op antibiotica en conservatieve therapie
- ouder dan vijftig jaar
- vrouwelijk geslacht
- zeer kwaadaardige vernauwingen
Complicaties
Soms treedt als complicatie een bloedvergiftiging (
sepsis) op. De infectie verspreidt zich mogelijk eveneens naar de lever, wat resulteert in een leverabces, een microabces en
leverfalen. Acuut nierfalen is een ander mogelijke complicatie. Heel af en toe komt ook een
oogkasontsteking tot stand bij deze ziekte.
Preventie obstructie in galwegen
De behandeling van galstenen, tumoren en infecties veroorzaakt door parasieten vermindert het risico op het ontwikkelen van cholangitis bij sommige patiënten. Soms plaatst de arts een metalen of kunststof
stent in het galsysteem voor de preventie van een herinfectie. Soms is cholangitis niet te voorkomen, bijvoorbeeld als gevolg van structurele afwijkingen.
Lees verder