Erythema toxicum: Goedaardige huidaandoening bij baby’s

Erythema toxicum is een veel voorkomende huidaandoening die bij pasgeborenen in de eerste levensuren of na één tot drie dagen optreedt. Hierbij verschijnen witte tot gele puskopjes omringd door een rode huidskleur. De milde huidaandoening houdt gewoonlijk slechts enkele dagen aan. Hoewel erythema toxicum onschadelijk is, zorgt dit soms voor grote zorgen voor de nieuwe ouders. Een behandeling is niet nodig en ook complicaties treden bij deze goedaardige huidziekte vrijwel niet op.

• Synoniemen erythema toxicum
• Epidemiologie huidafwijking
• Oorzaken huidaandoening bij baby’s
• Symptomen: Witte papels, omringd door rode huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling goedaardige huidziekte is onnodig
• Prognose is uitstekend
• Complicaties: Terugkerende huiduitslag

Synoniemen erythema toxicum

“Eosinophilicum” en “erythema toxicum neonatorum” zijn de twee synoniemen voor de huidaandoening erythema toxicum.

Epidemiologie huidafwijking

De huidaandoening treft 30-70% van de pasgeborenen. Duidelijk zichtbare raciale verschillen zijn niet aanwezig, al komt de ziekte wel minder vaak voor bij pasgeborenen met een zwarte huidskleur. Dit is vaak wel het gevolg van de moeilijke identificatie van de symptomen omwille van de donkere huidskleur. De huidziekte komt iets vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Erythema toxcium is tot slot enkel een huidaandoening die voorkomt bij baby’s.

Oorzaken huidaandoening bij baby’s

Erythema toxicum verschijnt bij ongeveer de helft van alle normale pasgeboren baby's. De aandoening treedt op in de eerste uren van het leven, of pas tussen de eerste tot derde dag. In zeldzame gevallen treedt de aandoening pas op rond de veertiende levensdag. De oorzaak is onbekend. Premature baby’s zijn minder vaak getroffen. De huidaandoening presenteert zich vaker bij baby’s die ter wereld komen na een lange zwangerschapsduur en baby’s die een hoger gewicht hebben. Hoewel de oorzaak van erythema toxicum onbekend is anno oktober 2020, is de aandoening mogelijk een reactie op bacteriën die in de haarzakjes van de baby zijn geïnfiltreerd, en een teken van het zich ontwikkelende immuunsysteem. Pasgeborenen hebben meestal meer haarzakjes dan volwassenen en de uitslag verschijnt niet op de handpalmen of voetzolen, die geen haarzakjes hebben.

Symptomen: Witte papels, omringd door rode huid

Het belangrijkste symptoom is een huiduitslag van één of meer kleine, gele tot witte gekleurde papels (puskopjes), blaasjes en soms puistjes van één tot twee millimeter groot, omringd door een rode huid. Ze bevinden zich meestal op het gezicht en in het midden van het lichaam (romp), de bovenarmen en de billen. Ook zijn de papels soms te zien op de bovenarmen en dijen. De voetzolen en handpalmen zijn niet getroffen door de huiduitslag. De uitslag verandert mogelijk snel, en verschijnt en verdwijnt op enkele uren tot dagen in verschillende gebieden. De huiduitslag geeft geen pijn of leidt niet tot andere gezondheidsproblemen bij het kind.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Het testen van de baby is niet strikt noodzakelijk bij erythema toxicum; de arts stelt de diagnose namelijk meestal op basis van de uiterlijke symptomen.

Differentiële diagnose

De arts maakt soms een huiduitstrijkje van een papel indien hij twijfelt over de juiste diagnose bij een atypisch beeld van de huidziekte. Volgende differentiële diagnoses zijn mogelijk voor erythema toxicum:

• acropustulosis of infancy acne neonatorum
• candida
• eosinophilic pustulaire folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk aan de huid)
• Haemophilus influenzae
• herpes simplex-virus
• impetigo (bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen)
• Klebsiella pneumoniae (ziekenhuisinfectie door bacteriën)
• Listeria monocytogenes
• milia (huidaandoening met kleine bultjes op het gezicht)
• miliara
• neonatale sepsis (bloedvergiftiging bij baby's)
• Pseudomonas aeruginosa (bacteriële infectie bij zwakke mensen)
• pustuleuze neonatale dermatosen (transient neonatal pustular melanosis)
• schurft (scabiës)
• waterpokken (infectie met algemene symptomen en huiduitslag)

Behandeling goedaardige huidziekte is onnodig

De grote rode vlekken verdwijnen meestal zonder enige behandeling of veranderingen in de huidverzorging. Wel stelt de arts de ouders gerust en vertelt hij dat de uitslag snel verdwijnt. De ouders mogen verder de baby niet overmatig wassen want de huid is zeer gevoelig, en ook het openkrabben van een puistje is afgeraden omdat dit de kans op een huidinfectie vergroot.

Prognose is uitstekend

De uitslag verdwijnt meestal binnen zeven dagen tot twee weken en is meestal volledig verdwenen voor de leeftijd van vier maanden. De huidaandoening laat geen littekens na. De huiduitslag brengt evenmin complicaties met zich mee.

Complicaties: Terugkerende huiduitslag

Zeer sporadisch komt de huiduitslag terug; meestal wanneer de baby rond de zes weken oud is. De symptomen zijn dan veelal milder dan de eerste uitbarsting van erythema toxicum.