Fanconi-syndroom: Aandoening van nierbuisjes

Fanconi-syndroom: Aandoening van nierbuisjes Het Fanconi-syndroom is een aangeboren of verworven stofwisselingsziekte die ook op latere leeftijd mogelijk is. Normaal gezien absorberen de nieren bepaalde stoffen in de bloedstroom. Deze stoffen komen bij het Franconi-syndroom echter vrij in de urine. De patiënt moet erg vaak en grote hoeveelheden plassen, heeft botafwijkingen en hij is uitgedroogd. Omdat veel aandoeningen mogelijk resulteren in het Fanconi-syndroom, zijn de behandelingsopties en vooruitzichten voor deze ziekte variabel. Het syndroom werd voor het eerst beschreven Guido Fanconi in 1924.

Synoniemen Fanconi-syndroom

Het Fanconi-syndroom is eveneens gekend onder deze synoniemen:
  • De Toni-Fanconi-Debré syndroom
  • De Toni-Fanconi-syndroom
  • Debré syndroom
  • Syndroom van Debré-de Toni-Fanconi

Terminologie

Het Fanconi-syndroom valt niet te verwarren met Fanconi-anemie. Hierbij ontstaat een tekort van alle bloedcellen wat gepaard gaat met diverse afwijkingen.

Epidemiologie aandoening van de nierbuisjes

Cystinose, de meest voorkomende vorm van het Fanconi-syndroom bij kinderen, komt bijna uitsluitend voor bij mensen met een blanke huidskleur. Verder zijn er geen raciale voorkeuren bekend voor andere vormen van het Fanconi-syndroom.

Oorzaken en erfelijkheid stofwisselingsziekte

Aangeboren

Het Fanconi-syndroom ontstaat bij de geboorte door een genmutatie. Het lichaam is hierbij niet in staat om bepaalde verbindingen af te breken waardoor ze met de urine het lichaam verlaten. Dit betreft: aminozuren, glucose, urinezuur, fosfaat en bicarbonaat. Dit is het gevolg van een defect aan de nierbuisjes dat door de genmutatie tot stand is gekomen.

Verworven

Cystinose is de meest voorkomende oorzaak van het Fanconi-syndroom bij kinderen. Bij cystinose hoopt het aminozuur cystine, een bouwsteen van eiwitten, zich op in de cel waardoor vooral de nieren, de ogen en andere organen zijn aangetast. Ook bij fructose-intolerantie, galactosemie (falen van afbraak van galactose) en een glycogeenstapelingsziekte verschijnen symptomen van het Fanconi-syndroom, meestal al vroeg in het leven (juveniele vorm).

Andere oorzaken van het syndroom bij kinderen zijn onder andere blootstelling aan of vergiftiging met zware metalen (kwikvergiftiging, loodvergiftiging of cadmiumvergiftiging), de ziekte van Wilson (koperstapeling in lever en hersenen) en het Lowe-syndroom, een zeldzame genetische aandoening die de ogen, hersenen en nieren aantast.

Soms ontwikkelt het syndroom zich ook later in het leven als gevolg van nierbeschadiging. Enkele voorbeelden waardoor deze nierschade ontstaat zijn het gebruik van bepaalde medicijnen (azathioprine, cidofovir, gentamycine en tetracycline), een niertransplantatie, lichte keten stapelingsziekte, multiple myeloom (ziekte van Kahler: kanker van plasmacellen met botpijn) en primaire amyloïdose (afzettingen van amyloïde in weefsels en organen met symptomen aan hart, huid, maag en darmen, lever, nieren en hersenen)

Bij sommige patiënten blijft de oorzaak van het Fanconi-syndroom onbekend.

Symptomen: Veel plassen en dorst en botproblemen

De klinische kenmerken zijn onder andere vaak plassen (pollakisurie), grote hoeveelheden plassen (polyurie), polydipsie (veel dorst), aanvallen van uitdroging (soms gepaard gaand met koorts), botmisvormingen en een verminderde groei. De patiënt voelt zich bovendien verzwakt.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts onderwerpt de patiënt aan een grondig lichamelijk onderzoek. Hieruit blijkt dat de patiënt volgende symptomen vertoont: een groeistoornis, osteomalacie(verweking van het bot/beenderstelsel), rachitis (botaandoening door een tekort aan vitamine D, calcium of fosfaat), type 2 renale tubulaire acidose en uitdroging als gevolg van te veel plassen.

Bij het Fanconi-syndroom is een urineonderzoek noodzakelijk / Bron: Frolicsomepl, PixabayBij het Fanconi-syndroom is een urineonderzoek noodzakelijk / Bron: Frolicsomepl, Pixabay
Diagnostisch onderzoek
De arts voert enkele laboratoriumonderzoeken uit. De resultaten van een urineonderzoek tonen aan dat veel van de volgende stoffen verloren gaan in de urine: aminozuren, bicarbonaat, fosfaat, glucose, kalium, magnesium, natrium en urinezuur. Hierdoor bemerkt hij bijvoorbeeld acidose (te hoge zuurgraad van het bloed), hypokaliëmie (tekort aan kalium in het bloed), hyperfosfatemie (overmatig veel fosfaat in het bloed) en proteïnurie (verlies van eiwit in de urine door nierschade) op.

Behandeling

Veel verschillende ziekten veroorzaken mogelijk het Fanconi-syndroom. De arts behandelt de onderliggende oorzaak en de bijhorende symptomen.

Prognose

De prognose van het Fanconi-syndroom is afhankelijk van de onderliggende aandoening.
© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Syndroom van (De Toni-)FanconiSyndroom van (De Toni-)FanconiHet syndroom van Fanconi wordt gekenmerkt door een aantal stoffen zoals Kalium, fosfaat, en Magnesium, die door de niere…
GRACILE-syndroom: Dodelijke aandoening met groeiachterstandGRACILE-syndroom: Dodelijke aandoening met groeiachterstandHet GRACILE-syndroom is een ernstige genetische aandoening die vóór de geboorte begint. GRACILE staat voor de karakteris…
Lowe-syndroom: Afwijkingen aan ogen, nieren en hersenenLowe-syndroom: Afwijkingen aan ogen, nieren en hersenenHet Lowe-syndroom is een erfelijke multisystemische aandoening waarbij een patiënt vooral afwijkingen heeft aan de herse…
Fanconi anemie: aangeboren afwijkingen en beenmergfalenFanconi anemie: aangeboren afwijkingen en beenmergfalenFanconi anemie of FA is een erfelijke ziekte die zeer zeldzaam is. Dit, tezamen met de verschijnselen die zeer kunnen ve…

Fecale impactie: Vastzittende droge en harde brok ontlastingFecale impactie: Vastzittende droge en harde brok ontlastingEen fecale impactie is een grote brok droge, harde ontlasting die vast blijft zitten in de endeldarm. Meestal krijgen pa…
Aangezichtsverlamming: Schade gezichtszenuw of hersengebiedAangezichtsverlamming: Schade gezichtszenuw of hersengebiedEen aangezichtsverlamming (gezichtsverlamming, faciale parese) treedt op wanneer een patiënt niet meer in staat is om en…
Bronnen en referenties
  • Clinical Presentation, http://emedicine.medscape.com/article/981774-clinical-presentation#showall
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 2 mei 2016
  • Fanconi Syndrome, boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 1069, geraadpleegd op 12 februari 2017
  • Fanconi Syndrome, https://medlineplus.gov/ency/article/000333.htm, geraadpleegd op 2 mei 2016
  • Overview, http://emedicine.medscape.com/article/981774-overview#showall
  • Syndroom van Fanconi, https://nl.wikipedia.org/wiki/Syndroom_van_Fanconi
  • The renal Fanconi syndrome in cystinosis: pathogenic insights and therapeutic perspectives, http://www.nature.com/nrneph/journal/v13/n2/full/nrneph.2016.182.html
  • Afbeelding bron 1: Frolicsomepl, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 14-02-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.