Hamertenen, kromstand van de tenen: symptomen & behandeling

In de loop van je levensjaren kunnen er heel wat problemen ontstaan met de tenen en de voeten. Hamertenen is zo een van deze problemen. Je kan ze al van je geboorte hebben, maar er zijn ook factoren die ervoor zorgen dat je hamertenen ontwikkelt. Zolang je geen pijn hebt aan je tenen, is dit niet echt een probleem. Wanneer je pijn hebt aan je tenen of je voelt je er ongemakkelijk door wordt het tijd dat de behandelingen bekeken worden.

Wat is een hamerteen?

Een hamerteen is een kromming van de teen. Deze afwijking treedt op bij de middelste tenen. De grootste teen en de kleinste teen zullen deze kromming niet hebben. Deze kromming is te zien aan het onderste gewricht van de teen. Omdat het gewricht gebogen staat, wordt dit de hamerteen genoemd. Het bovenste stukje van de teen raakt de grond net zoals een hamer.

Symptomen van een hamerteen

Een hamerteen kan je herkennen aan een kromming van het onderste gewricht van de teen. Wanneer de hamerteen niet aangeboren is, kan het pijnlijk zijn. Vaak merk je ook dat de tenen met een kromming veel stijver zijn dan je andere tenen. De tenen bewegen gaat moeilijker. Als je een grote kromming hebt, kan het zijn dat je een wond krijgt op het gewricht van de hamerteen. Dit komt omdat het schoeisel tegen de huid van het gewricht wrijft. Na verloop van tijd krijg je een bloedblaar op die plaats. Dit is ook typisch voor hamertenen. In extreme gevallen zijn de tenen zo gekromd dat het voor de patiënt moeilijk is om nog te wandelen.

Hoe ontstaat een hamerteen?

Soms word je geboren met hamertenen. In dat geval komt dit door een genetische afwijking. Vaak heeft je moeder of vader ook hamertenen, maar heb je er niet zoveel last van.

Een andere oorzaak waardoor je hamertenen kan krijgen is doordat je verkeerd schoeisel aan hebt. Vaak gaat het dan om schoenen die een maat te klein zijn, maar die je toch veel draagt. De tenen hebben geen plaats en gaan na verloop van tijd buigen. Ook hoge hakken geven dit probleem. Door de hak glijden je voeten naar voren. Hier zal de teen dus tot tegen de rand van de schoen komen en tijdens het wandelen drukken de tenen tegen de rand van de schoen.

Hamertenen kunnen ook een complicatie zijn van een ziekte en ouderdom. Zo kan je hamertenen krijgen als je diabetes, atherosclerose of reuma hebt.

Als laatste kan een voetafwijking de oorzaak zijn. Denk hierbij aan een holle voet. Door een holle voet zet je automatisch meer druk op de tenen. Dit kan na een lange periode voor hamertenen zorgen.

Behandeling

Niet-operatief

Een manier om de hamertenen te behandelen is door de tenen zelf te beschermen. Als eerste kan je het best schoenen dragen die breed genoeg zijn zodat je tenen ruimte hebben. Vermijd ook hoge hakken. Deze duwen de tenen naar voren en geven meer druk. Je kan ook special plakkers met een zachte bekleding kopen in de apotheek die eeltvorming voorkomen aan de tenen. Een andere mogelijkheid is om een zachte plakker op het gewricht van de hamerteen te plakken. Zorg er wel voor dat de plakker niet oprolt. Anders heb je weer een extra mogelijkheid om een wond te ontwikkelen. Een podoloog of ook wel voettherapeut genaamd, kan je helpen om speciale steunzolen aan te maken. Deze kunnen de druk van je voeten corrigeren, waardoor je tijdens het wandelen minder last hebt van de hamerteen. Vaak zullen de niet-invasieve behandelingen enkel voor pijnvermindering zorgen. Een hamerteen zal niet uit zichzelf genezen.

Operatief

Er zijn verschillende operaties mogelijk voor het behandelen van hamertenen. Soms denken personen dat het beter is om snel een operatie te laten uitvoeren ook al is de hamerteen nog niet zo erg. Dit wordt toch afgeraden omdat op elke leeftijd de hamerteen kan veranderen. Het kan dus zijn dat als je de hamerteen heel vroeg laat opereren deze later in lichte vorm weer terugkomt. Ook wordt er eerst gekeken of je alle niet-operatieve manieren uitgeprobeerd hebt voor men overgaat tot operatie. Welke operatie wordt uitgevoerd hangt af van de ernst van de hamerteen en wordt individueel per patiënt bepaald. Verder is het niet mogelijk om de twee voeten tegelijk te laten opereren. De arts kiest de teen van de voet die het snelst de behandeling nodig heeft en opereert de teen aan de andere voet pas als de wond van de eerste operatie voldoende tijd heeft gehad om te herstellen.

Lichte hamerteen
Bij een lichte hamerteen zal men het uiteinde van het eerste kootje en de basis van het tweede kootje wegnemen. Dit wordt vervangen door metalen pinnen. Hierdoor wordt de teen rechtgezet en recht gehouden. Het metaal steekt uit de teen. Deze ingreep wordt uitgevoerd onder plaatselijke verdoving. De operatie zal zo’n tien minuten in beslag nemen. Na de operatie wordt heel de voet goed verbonden. Dit verband mag pas na veertien dagen vervangen worden. Je mag dezelfde dag nog naar huis. Door het verband goed te dragen blijft de stand van de teen behouden. Je mag op de voet lopen, maar probeer dit niet heel de dag door te doen. Het is belangrijk om voldoende met je voet te rusten en deze omhoog te leggen met een kussen onder de voet. Na veertien dagen moet je opnieuw op consultatie komen.

Eenmaal op consultatie wordt het verband verwijderd en de teen opnieuw bekeken. Ook worden de hechtingen die aangebracht waren verwijderd. Daarna wordt er een nieuw verband aangebracht en mag de patiënt terug naar huis. De metalen pin blijft nog ter plaatse. Na vier extra weken kom je nog eens op consultatie om de pin te laten verwijderen. Dit gebeurt zonder verdoving. Het verwijderen kan je voelen, maar is niet extreem pijnlijk. Na het verwijderen van de pin mag je terug naar huis.

Uitgebreide hamerteen
Bij een uitgebreide hamerteen wordt de operatie van een lichte hamerteen uitgevoerd maar worden er nog extra stukjes weggenomen. Deze extra stukjes zijn het uiteinde van het eerste kootje en de basis van het tweede teenkootje. Verder worden de strekpees en het kapsel aan de bovenkant van het gewricht aan de basis van de teen verlengd. Ook hier wordt een metalen pin geplaatst om de teen recht te zetten en recht te houden. Ook deze operatie is onder plaatselijke verdoving en je mag dezelfde dag nog naar huis. De pin blijft zes weken ter plaatse en wordt daarna verwijderd zonder verdoving.

Wanneer je ook last hebt van een halux valgus kan deze ook meteen behandeld worden. De operatie wordt dan wel te groot om onder plaatselijke verdoving uit te voeren. Hiervoor verkiest men een korte algemene verdoving. Je wordt in het daghospitaal opgenomen en mag nog altijd dezelfde dag naar huis.

In 95 procent van de operaties is de operatie geslaagd. In uitzonderlijke gevallen zijn er complicaties mogelijk.

Lees verder

• Voetschimmel of atleetvoet: beter voorkomen dan genezen
• Overrijdende tenen, een afwijking aan de teen