Maagperforatie: Gat in maagwand met buikpijn en braken

Jaarlijks krijgen in Nederland rond de negenhonderd patiënten te maken met een maagperforatie. Bij een maagperforatie ontstaat een gat in de maagwand. Deze doorboring van de wand van de maag gebeurt veelal als gevolg van een maagzweer, al zijn ook andere oorzaken bekend van deze ernstige aandoening. Ernstige buikpijn en braken vormen de belangrijkste symptomen van een perforatie van de maag. Bij een maagdoorboring gebruikt de arts veelal beeldvormende onderzoeken om de locatie en ernst van het gaatje in de maag te identificeren. Bij deze ernstige situatie is wel een spoedoperatie vereist, ook om een buikvliesontsteking te voorkomen. De vooruitzichten van behandelde patiënten is goed maar ondanks een snelle behandeling komen (levensbedreigende) complicaties af en toe voor.

• Synoniemen maagperforatie
• Oorzaken: Gat in maagwand, vaak door maagzweer
• Symptomen: Ernstige buikpijn en braken
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met operatie en antibiotica
• Prognose
• Complicaties: Infecties

Synoniemen maagperforatie

Een maagperforatie is nog gekend in andere bewoordingen namelijk:

• doorboorde maag
• gaatje in de maag
• gat in de maag
• gescheurde maag
• maagdoorboring
• perforatie (van de) maag
• scheur(tje) in de maag

Oorzaken: Gat in maagwand, vaak door maagzweer

Bij ongeveer 5% van alle patiënten met een maagzweer, ontwikkelt zich een gat in de maagwand. Ook maagkanker is soms de oorzaak van een maagperforatie. Het maagprobleem ontstaat eveneens als gevolg van een trauma, zoals bijvoorbeeld een messteek (steekwonde) of schotwonde (uitwendig trauma) of het inslikken van een scherp botje (inwendig trauma). Bij een maagperforatie is het grootste risico dat het maagzuur en de maaginhoud naar buiten lekt. Hierdoor ontstaat schade aan het buikvlies en de organen, wat resulteert in peritonitis, een ontsteking van het buikvlies door een infectie in de buikholte

Symptomen: Ernstige buikpijn en braken

De patiënt ervaart bij een maagperforatie acute dolksteekpijn, die zich situeert in het midden van de bovenbuik. De maagperforatie ontwikkelt zich verder in peritonitis. Hierbij ontwikkelt de patiënt symptomen van regelmatig braken, ernstige buikpijn, misselijkheid, koorts en rillingen. Af en toe moet de patiënt bloed braken en heeft hij een zwarte ontlasting.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Tijdens een lichamelijk onderzoek palpeert (betast) de arts de patiënt. De arts bemerkt dat de patiënt drukpijn heeft in het midden van de bovenbuik. De buik is tevens plankhard wat wijst op spierverzet. Daarnaast onthult een digitaal rectaal onderzoek de aanwezigheid van zwarte ontlasting.

Diagnostisch onderzoek
Uit de resultaten van een bloedonderzoek dat de arts uitvoert, blijkt dat de patiënt een hoger dan normaal aantal witte bloedcellen heeft (leukocytose) hetgeen wijst op een infectie. Een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto) en buik toont vrije abdominale lucht als bewijs van perforatie. Een röntgenfoto van de slokdarm, maag en darmen met gastrografine (contraststof) toont eveneens de maagperforatie. Wanneer de arts voorts een CT-scan van de buik uitvoert, bemerkt hij de locatie van de perforatie. De patiënt krijgt tot slot vaak een gastroscopie (inwendig kijkonderzoek van de maag) waarbij de arts soms ook een stukje weefsel (biopt) wegneemt en dit microscopisch laat onderzoeken om de oorzaak van de perforatie te achterhalen.

Behandeling met operatie en antibiotica

Een spoedoperatie is nodig bij een maagperforatie om het gemaakte gat te dichten. In sommige gevallen is het nodig om (een deel van) de maag te verwijderen ((partiële) gastrectomie). Een antibioticabehandeling is bovendien vereist om een buikvliesontsteking (peritonitis) tegen te gaan. Is de maaginhoud reeds buiten de maag gevloeid, dan spoelt de arts het buikvlies en de buikholte. In zeldzame gevallen behandelt de arts de patiënt uitsluitend met antibiotica wanneer het gat gesloten is. Dit valt enkel te bevestigen met een lichamelijk onderzoek, een bloedonderzoek, een CT-scan en röntgenfoto's. Daarnaast behandelt de arts ook de onderliggende oorzaak van de perforatie: maagkanker, de maagzweer of een trauma.

Prognose

Een operatie is meestal succesvol bij een maagperforatie. De resultaten hangen echter af van de ernst van de perforatie, en hoe lang deze reeds aanwezig was vóór de behandeling. De aanwezigheid van andere ziekten beïnvloedt eveneens de prognose.

Complicaties: Infecties

Zelfs met chirurgie zijn infecties. Een maagdoorboring heeft met andere woorden vaak peritonitis, een buikabces of sepsis (bloedvergiftiging) tot gevolg. Sepsis is potentieel levensbedreigend.