Vermoeide ogen (oogvermoeidheid): Symptomen en behandeling

Vermoeide ogen zijn voor iedereen wel bekend. De ogen branden, jeuken, voelen droog aan en zijn gewoon moe. Dit vervelend maar meestal niet ernstig symptoom is meestal het gevolg van het langdurig computergebruik of soms ook een oogaandoening. Dankzij enkele tips zijn vermoeide ogen te voorkomen. Werken deze echter niet of gaan hierbij nog andere tekenen gepaard, dan is het raadzaam een oogarts te raadplegen omdat de patiënt dan mogelijk lijdt aan een onderliggende oogziekte. Een preventief jaarlijks oogonderzoek is bij mensen die langdurig werken met een computer tot slot aangewezen.

• Oorzaken: Langdurig computergebruik of oogziekten
• Symptomen
• Behandeling en preventie vermoeide ogen
• Oogarts raadplegen bij oogvermoeidheid

Oorzaken: Langdurig computergebruik of oogziekten

Heel wat mogelijke oorzaken leiden tot vermoeide ogen, en dan vooral wanneer mensen de ogen intensief gebruiken, bijvoorbeeld bij het schrijven, lezen of autorijden. Maar ook het kijken naar fel licht of veel tijd doorbrengen in een zwak verlichte plaats, is vermoeiend voor de ogen.

Computergebruik

Langdurig werken met een (spel)computer of smartphone is nefast voor de ooggezondheid en zorgt voor het Computer Vision Syndrome. Dit fenomeen neemt toe naarmate mensen meer gebruik maken van smartphones, tablets, e-readers en soortgelijke digitale apparaten. Mensen houden deze apparaten namelijk dichter bij de ogen dan een boek of krant. Dat dwingt de ogen om harder dan normaal te werken. Bij het werken met deze digitale apparaten knipperen mensen bovendien minder dan normaal. Normaal knipperen mensen ongeveer achttien keer per minuut met de ogen, wat de ogen doet verfrissen, maar bij het kijken naar een computer of een ander digitaal apparaat, is dit slechts de helft. Dit veroorzaakt droge ogen, vermoeide ogen, jeukende ogen en brandende ogen. Ook een digitaal schoolbord leidt soms tot vermoeide ogen. Hoewel de meeste mensen door oogvermoeidheid minder knipperen, komt bij kinderen soms overmatig knipperen tot stand door langdurig computergebruik.

Oogziekten

Enkele oogziekten veroorzaken tevens vermoeide ogen, zoals verziendheid (hypermetropie) waarbij een patiënt objecten vlakbij wazig ziet en de tegenovergestelde oogaandoening bijziendheid (myopie) waarbij een patiënt objecten wazig ziet op afstand. Ouderdomsverziendheid (presbyopie) draagt bij aan vermoeide ogen, want hierbij houdt de patiënt de objecten op armlengte om goed te zien. Astigmatisme is een andere oogafwijking waarbij oogvermoeidheid verschijnt. Hierbij ziet een patiënt wazig, onscherp en vervormd als gevolg van een brekingsfout in het oog. Tot slot zorgen tal van andere oogziekten mogelijk tot oogvermoeidheid, vooral wanneer ook sprake is van tunnelzicht (kokerzicht) bij de patiënt.

Symptomen

Ooggerelateerde symptomen

Bij vermoeide ogen komen typische oogproblemen tot stand, zoals droge ogen of waterige ogen, een verhoogde gevoeligheid voor licht (fotofobie), pijnlijke ogen (oogpijn) of geïrriteerde ogen, wazig zien of dubbelzien (diplopie), oogspiertrekkingen (trillende oogleden) en onvrijwillige spiertrekkingen aan de wenkbrauw. Een aantal patiënten met vermoeide ogen hebben het gevoel dat ze de ogen niet open kunnen houden. Verder ervaren heel wat patiënten wallen onder de ogen.

Algemene symptomen

Concentratieproblemen en pijn in de nek, de schouders of de rug zijn andere kenmerken van de ziekte. Bovendien treedt regelmatig frontale hoofdpijn (pijn aan het voorhoofdsgebied) op. Deze symptomen verlagen de productiviteit en vermeerderen werkgerelateerde fouten. Langer wakker blijven en verder blijven werken, verergert de symptomen, want slaap verfrist de ogen en voorziet de ogen van essentiële voedingsstoffen. Een slaapgebrek leidt mogelijk tot herhaalde irritatie aan de ogen.

Behandeling en preventie vermoeide ogen

Computerscherm

De afstand van de ogen tot de computer moet tussen de vijftig en zeventig centimeter bedragen. Wanneer mensen recht vooruit kijken, moeten ze in staat zijn om de tekst op het scherm te lezen zonder de oog- of hoofdpositie sterk te wijzigen. Een draaiend en kantelend beeldscherm dat mensen regelmatig reinigen en dat verder geen lijnen of flikkeringen bevat, is noodzakelijk. Indien mogelijk plaatst de patiënt het beeldscherm op een positie waarbij de ramen zich aan de zijkant in plaats van voor of achter het computerscherm bevinden. Tot slot zijn enkele computerinstellingen nuttig, zoals het wijzigen van de kleurintensiteit, de helderheid, de tekstgrootte en het contrast.

Werkomgeving

Een aangename werktemperatuur werkt een goede gezondheid in de hand; dit is meestal rond de 21 graden. Lichtverblinding en reflecties voorkomen is belangrijk dus het aanpassen van de verlichting is nodig. Agressieve interieurverlichting of verlichting van buitenaf is bovendien nefast voor de ogen. Sfeerverlichting past beter bij computerwerk, waarbij de verlichting doorgaans de helft minder helder is dan in de meeste andere kantoren. Licht van buitenaf vermijdt de patiënt zoveel mogelijk door het sluiten van gordijnen of lamellen. Werkt een persoon veel met documenten die hij moet lezen, dan plaatst hij best een documenthouder naast het computerscherm. Een verstelbare bureaustoel is ook nuttig want een goede houding verbetert de ooggezondheid.

Werkgewoonten

Rust voor de ogen is essentieel, dus elke twintig minuten kijkt de patiënt vijftien à twintig seconden naar buiten of een andere rustgevende plaats. Ook het nemen van een langere pauze is belangrijk voor de gezondheid van de ogen.

Oogzorg
Een andere tip is om een washandje te drenken in warm water, de ogen vervolgens te sluiten en vervolgens het washandje aan te brengen op vermoeide, droge ogen. Kunsttranen zijn nuttig bij droog aanvoelende ogen. Luchtbevochtiging is binnenshuis tevens nodig om stof te voorkomen en voldoende verse lucht met vocht te voorzien.

Alternatieve therapieën

Het is steeds verstandig om steeds eerst een oogarts te raadplegen alvorens deze alternatieve therapieën in te zetten.

Oogyoga
Oogyoga is voor sommige patiënten met vermoeide ogen zeer effectief omdat de oogvermoeidheid dankzij enkele wellnessogen voor het oog verdwijnt. Speciale oogoefeningen voor ouderdomsverziendheid zijn tevens beschikbaar.

Voeding
Bij sommige patiënten met vermoeide ogen verminderen de symptomen door gebruik te maken van natuurlijke producten, zoals visolie (omega-3-vetzuren) en bosbessen.

Oogarts raadplegen bij oogvermoeidheid

Soms zijn de zelfzorgmaatregelen voor het voorkomen van vermoeiende ogen niet effectief; het is dan aanbevolen om een oogarts te consulteren die dan een volledig oogonderzoek uitvoert. Hij bekijkt dan of de symptomen niet gekoppeld zijn aan een probleem met de oogspieren. Ook is hij in staat om het bril- of contactlensrecept te vernieuwen of een bril voor te schrijven voor het computergebruik (computerbril). Een oogarts raadplegen is vooral belangrijk bij de aanwezigheid van hoofdpijn of andere problemen zoals oogirritatie, dubbelzien en/of een grote wijziging in het gezichtsvermogen. De oogarts verwijst de patiënt mogelijk door naar een orthoptist, die naast het opsporen van oogproblemen tevens de oogfunctie verbetert via training.

Lees verder

• Computer Vision Syndrome: Vermoeide ogen door gebruik scherm
• Oogproblemen bij stress (oogstress): Oorzaken van symptomen
• Vermoeidheid: Oorzaken van uitputting en vermoeide gevoelens
• Asthenopie: Vermoeide oogspieren met pijn en oogproblemen