Obstructief slaapapneusyndroom (OSAS): Slaapstoornis

Obstructief slaapapneusyndroom (OSAS): Slaapstoornis Het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS), ook vaak geschreven als “obstructief slaap apneu syndroom”, is een aandoening waarbij de patiënt vaak tijdelijk stopt met ademen (apneu), meestal als gevolg van vernauwde of geblokkeerde luchtwegen. Heel wat aandoeningen en omgevingsfactoren zijn bekend voor deze luchtwegobstructie. De patiënt krijgt te maken met diverse fysieke en mentale klachten als gevolg van OSAS, zoals overdreven slaperig overdag en concentratieproblemen. Een aanpassing in de levensstijl, een speciaal apparaat dat de luchtwegen openhoudt tijdens het slapen en chirurgie zijn mogelijke behandelingsmogelijkheden voor deze slaapstoornis. Onbehandeld leidt de ziekte tot levensbedreigende complicaties zoals een depressie en hart- en vaatziekten.

Vormen slaapapneu

Obstructief slaapapneu

De meest voorkomende vorm (90%) van slaapapneu resulteert uit een verstopping van de luchtwegen, meestal wanneer het zachte weefsel in de achterkant van de keel inzakt tijdens de slaap.

Centraal slaapapneusyndroom

Bij het centraal slaapapneusyndroom, ook een slaapstoornis, stopt de ademhaling omdat de hersenen geen signalen geven aan de spieren die de ademhaling reguleren.

Oorzaken OSAS: Obstructie luchtwegen

Tijdens het slapen ontspannen de spieren, ook de spieren die de keel openhouden. Op deze manier is lucht in staat om in de longen terecht te komen. De keel blijft in principe lang genoeg om zodat hier lucht door kan tijdens het slapen. Sommige patiënten hebben evenwel een korte smalle keel, wat resulteert in gesloten weefsel en een obstructie van de luchtwegen. De meeste patiënten snurken, wat het gevolg is van de lucht die door de vernauwde luchtwegen probeert te stromen, al heeft niet iedereen die snurkt, last van het syndroom.

Risicofactoren

Slaapapneu treft mogelijk iedereen op elke leeftijd, zelfs kinderen. Risicofactoren voor slaapapneu zijn in te delen in aandoeningen en omgevingsfactoren.

Aandoeningen

Volgende aandoeningen dragen bij aan de totstandkoming van OSAS:

Roken verhoogt het risico op het obstructief slaapapneusyndroom / Bron: Geralt, PixabayRoken verhoogt het risico op het obstructief slaapapneusyndroom / Bron: Geralt, Pixabay

Omgevingsfactoren

Bovendien zijn enkele omgevingsfactoren bekend waardoor het risico op het ontwikkelen van de slaapstoornis toeneemt:
  • geslacht: mannen hebben dit vaker dan vrouwen
  • het gebruik van sedativa (kalmerende geneesmiddelen)
  • leeftijd: veertigplussers zijn meer aangetast
  • overmatig alcoholgebruik
  • roken
  • slapen op de rug
  • zwaarlijvigheid (vaakst voorkomende risicofactor)

Symptomen: Tijdelijk gestopte ademhaling

Meestal begint een patiënt kort na het inslapen erg zwaar en luid te snurken. De patiënt stopt plots met snurken, omdat de ademhaling dan tien tot dertig seconden stopt. Hierop volgt een snuivend en naar adem happend geluid omdat de patiënt tracht te ademen, wat telkens de slaap wat onderbreekt omdat de patiënt bijna ontwaakt. Deze episoden blijven zich herhalen gedurende de nacht waardoor sommige patiënten wel tot vierhonderd keer per nacht stoppen met ademen. De meeste patiënten met obstructief slaapapneusyndroom zijn zich niet bewust van deze symptomen. Veelal bemerkt de partner of een ander familielid dit.

Fysieke symptomen

De patiënt met het slaapapneusyndroom ontwaakt ’s morgens niet fris. Hij is hierdoor overdreven slaperig of suf overdag, moet overmatig geeuwen en valt gemakkelijk in slaap tijdens het werken, lezen, tv kijken en zelfs autorijden. Tijdens de episodes lijdt de patiënt mogelijk aan bruxisme (onbewust tandenknarsen met pijn aan tanden (tandpijn) en kaak (kaakpijn), vaak bij kinderen bij OSAS) en/of aan nachtelijk zweten. Een droge mond (xerostomie), keelpijn, een droge keel, pijnlijke oogbewegingen, een verminderde zin in seks, erectiestoornissen, een gezwollen been (bij ernstige apneu), een hoge bloeddruk (moeilijk te behandelen, nachtelijk plassen (nycturie) en hoofdpijn (moeilijk te behandelen) zijn andere fysieke tekenen van het obstructief slaapapneusyndroom.

Mentale symptomen

Mentale tekenen als gevolg van het obstructief slaapapneusyndroom omvatten een chagrijnig, ongeduldig of prikkelbaar gedrag, concentratieproblemen, een depressie, hyperactief gedrag (vooral bij kinderen), rusteloosheid (tijdens het slapen) en vergeetachtigheid.

Elektrocardiografie (hartfilmpje) / Bron: CardioNetworks, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Elektrocardiografie (hartfilmpje) / Bron: CardioNetworks, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts bekijkt tijdens een lichamelijk onderzoek de mond, de nek en de keel van de patiënt. Daarnaast bevraagt hij de patiënt over de slaapgewoonten en het soort slaperigheid dat hij ervaart. Een slaaponderzoek (polysomnografie) bevestigt het obstructief slaapapneusyndroom. De patiënt heeft meer dan vijf episodes per uur met ademstilstand die langer dan tien seconden aanhouden. Hypopneu (langzame ademhaling) gaat teven vaak hand in hand bij apneu en is eveneens via de slaaptest op te sporen. De meeste patiënten komen niet toe aan een diep slaapstadium, wat de overmatige slaperigheid overdag verklaart. Andere testen omvatten arteriële bloedgassen, een echocardiografie, een elektrocardiografie (meting van de elektrische spieractiviteit van het hart), een pulsoximetrie (meting van het zuurstofgehalte in het bloed) en een schildklierfunctie-onderzoek

Indeling ernst van slaapapneu

Artsen hanteren volgende criteria voor het bepalen van de ernst van slaapapneu:
  • Normaal: 0-5 apneu-episodes per uur
  • Milde slaapapneu: 5-15 apneu-episodes per uur
  • Matige slaapapneu: 16-30 apneu-episodes per uur
  • Ernstige slaapapneu: 31+ episodes per uur

Differentiële diagnose

Het slaaponderzoek is nodig om de diagnose van het obstructief slaapapneusyndroom te bevestigen en volgende aandoeningen uit te sluiten met een gelijkaardige symptomenreeks:

Gewicht verliezen is nodig bij obesitas / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Gewicht verliezen is nodig bij obesitas / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)

Behandeling

Levensstijl

Levensstijlveranderingen zijn nodig om patiënten met milde symptomen te helpen, zoals gewicht verliezen bij obesitas, niet slapen op de rug en geen alcohol of medicijnen nemen vlak voor het slapengaan omdat deze de patiënt slaperig maken wat de symptomen verergert. Stoppen met roken is bovendien wenselijk.

CPAP-apparaat

De meeste patiënten zijn gebaat bij een continuous positive airway pressure (CPAP)-apparaat. Hierbij draagt de patiënt een masker over de neus bij het slapen. Dit masker is verbonden via een slang met een klein apparaat aan de zijkant van het bed. Het apparaat pompt lucht onder druk door de slang en het masker zodat dit in de luchtwegen terechtkomt bij het slapen, zodat de luchtwegen open blijven. Soms duurt het een tijd vooraleer patiënten gewend zijn aan dit apparaat.

Tandheelkundige apparaten

Sommige patiënten zijn gebaat bij tandheelkundige apparaten (onderkaakherpositioneringsapparaat) zodat de kaak naar voren komt en de luchtwegen open blijven.

Chirurgie

Werken deze tips niet of heeft de patiënt ernstige symptomen, dan is voor sommige patiënten chirurgie een laatste redmiddel. Wel genezen patiënten niet helemaal door een operatieve ingreep en zijn soms bijwerkingen mogelijk op lange termijn.

Chronische vermoeidheid treedt op bij patiënten met OSAS / Bron: Unsplash, PixabayChronische vermoeidheid treedt op bij patiënten met OSAS / Bron: Unsplash, Pixabay

Complicaties obstructief slaapapneusyndroom

Indien onbehandeld veroorzaakt OSAS de volgende complicaties:

Prognose slaapstoornis

Bij de meeste patiënten verlicht de behandeling de symptomen als gevolg van de slaapstoornis.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Obstructieve slaapapneu: oorzaak en symptomenObstructieve slaapapneu: oorzaak en symptomenWat is het obstructief slaapapneusyndroom? Wat is de oorzaak van de aandoening en wat zijn de symptomen? Kan het behande…
Slaapapneu: oorzaken, symptomen, diagnose, behandelingSlaapapneu: oorzaken, symptomen, diagnose, behandelingApneu betekent ademstop, bij slaapapneu is er sprake van een tijdelijke onderbreking van de ademhaling in de slaap die z…
Slaapapneu (syndroom): oorzaken, symptomen en behandelingSlaapapneu (syndroom): oorzaken, symptomen en behandelingEen slaapapneu wordt gekenmerkt door een ademstilstand bij het slapen. Men spreekt van een apneu als de ademhaling minst…
Slaapapneu - slaapapneusyndroomApneu is een slaapziekte waarbij men s’nachts meerdere ademstilstanden krijgt. Deze slaapziekte kan ernstige gevolgen he…

Mondkanker: Kanker in mond met slikproblemen en gezwelMondkanker: Kanker in mond met slikproblemen en gezwelMondkanker is een vorm van hoofd- en halskanker waarbij de kanker start in het slijmvlies van de mond. Vooral roken en a…
Narcolepsie: Overmatig slaperig & verlies controle ledematenNarcolepsie: Overmatig slaperig & verlies controle ledematenNarcolepsie is een neurologische aandoening waarbij de patiënt extreem slaperig is en overdag slaapaanvallen krijgt. Dit…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 10 maart 2017:
  • Causes of Obstructive Sleep Apnea, http://www.webmd.com/sleep-disorders/sleep-apnea/obstructive-sleep-apnea-causes#1, http://www.webmd.com/sleep-disorders/sleep-apnea/obstructive-sleep-apnea-causes#2 en http://www.webmd.com/sleep-disorders/sleep-apnea/obstructive-sleep-apnea-causes#3
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/295807-differential-diagnoses
  • Myths and Facts About Obstructive Sleep Apnea, http://www.webmd.com/sleep-disorders/sleep-apnea/treating-sleep-apnea-15/slideshow-sleep-apnea-myth-fact
  • Obstructive sleep apnea – adults, https://medlineplus.gov/ency/article/000811.htm
  • Obstructive Sleep Apnea Explained, http://www.webmd.com/sleep-disorders/guide/understanding-obstructive-sleep-apnea-syndrome#1, http://www.webmd.com/sleep-disorders/guide/understanding-obstructive-sleep-apnea-syndrome#2 en http://www.webmd.com/sleep-disorders/guide/understanding-obstructive-sleep-apnea-syndrome#3
  • Sleep apnea, http://www.webmd.com/sleep-disorders/sleep-apnea/sleep-apnea
  • Sleep apnea: Causes, Symptoms and Treatments, http://www.medicalnewstoday.com/articles/178633.php en http://www.medicalnewstoday.com/articles/178633.php?page=2
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: CardioNetworks, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 3: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 4: Unsplash, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 07-09-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.