Medicijnen en drugs en de risico's in het verkeer

Gevaar gebruik medicijnen en drugs in het verkeer. Rijden onder invloed van medicijnen of drugs kunnen de rijvaardigheid en je beoordelingsvermogen beïnvloeden. Deelname aan het verkeer wordt dan een mogelijk gevaar voor jezelf of andere weggebruikers. Bijkomend risico is het gevaar dat je loopt bij het veroorzaken van een verkeersongeval, als je onder invloed bent van bepaalde medicijnen of drugs. Zowel strafrechtelijk als verzekeringstechnisch kan dit bij betrokkenheid bij een ongeval nare gevolgen hebben, ook al ben jezelf niet direct de veroorzaker van het ongeval.

Medicijnen in het verkeer

Sommige medicijnen of geneesmiddelen kunnen de rijvaardigheid beïnvloeden. Het betreft dan met name de benzodiazepines (slaap- en kalmeringsmiddelen, angstremmers) en codeïne. Het gebruik kan onder andere leiden tot verstrooidheid, verminderde coördinatie en een verminderd beoordelingsvermogen. De effecten verschillen echter per soort benzodiazepine. Van onder andere diazepam, flurazepam, flunitrazepam en lorazepam is bekend dat ze de controle over een voertuig doen verminderen.

• Artikel 8 van de Wegenverkeerswet 1994
• Gevolgen medicijngebruik in het verkeer
• Geneesmiddelen categorie I - II - III
• Drugs in het verkeer
• Risico's alcohol-drugs of drugs-drugs
• Speekseltester in het verkeer

Artikel 8 van de Wegenverkeerswet 1994

Artikel 8 stelt onder andere:
Het is een ieder verboden een voertuig te besturen of als bestuurder te doen besturen, terwijl hij verkeert onder zodanige invloed van een stof, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet weten, dat het gebruik daarvan - al dan niet in combinatie met het gebruik van een andere stof, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet weten (de sticker van de apotheker of bijsluiter van het geneesmiddel), de rijvaardigheid kan verminderen, dat hij niet tot behoorlijk besturen in staat moet worden geacht.

Wat is een voertuig

Volgens het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 zijn voertuigen:
Fietsen, bromfietsen, snorfietsen, gehandicaptenvoertuigen, motorvoertuigen, trams en wagens.

Gevolgen medicijngebruik in het verkeer

Dat meer aandacht voor het gebruik van medicijnen/geneesmiddelen in het verkeer noodzakelijk is, mag blijken uit:

• 5 tot 10 procent van de bestuurders die zich dagelijks op de weg begeven, verkeren onder invloed van medicijnen.
• 1600 ziekenhuisgewonden belanden in het ziekenhuis ten gevolge van medicijngebruik en deelname aan het verkeer.
• Uit berekening blijkt dat 70 verkeersdoden per jaar -direct of indirect- te wijten zijn aan het rijden onder invloed van medicijnen.

Een enkel geneesmiddel kan juist weer bijdrage tot de verkeersveiligheid. Denk bijvoorbeeld aan een geneesmiddel tegen epilepsie, dat 'wegrakingen' (insulten) moeten voorkomen. Geneesmiddelen die de verkeersveiligheid bevorderen zijn echter een uitzondering.

Wat is verkeer volgens het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990

Verkeer: alle weggebruikers (dus ook voetgangers)

Geneesmiddelen categorie I - II - III

Geneesmiddelen zijn ingedeeld in categorieën, onder andere naar de invloed die deze middelen op ons rijden kunnen hebben.

Categorie I:

• Geen of weinig negatieve invloed.
• Vergelijkbaar met minder dan 0,5 promille alcohol.
• Advies aan patiënt: géén auto besturen als bijwerkingen optreden die de rijvaardigheid beïnvloeden.

Categorie II:

• Licht tot matig negatieve invloed.
• Vergelijkbaar met 0,5 tot 0,8 promille alcohol.
• Advies aan patiënt: niet rijden gedurende de periode van werkzaamheid van het geneesmiddel. Géén gebruik van een (motor)voertuig bij bijwerkingen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden.

Categorie III:

• Ernstige of potentiële gevaarlijke invloed.
• Vergelijkbaar met meer dan 0,8 promille alcohol.
• Advies aan patiënt: nadrukkelijk afraden van het besturen van een (motor)voertuig.

Drugs in het verkeer

Drugsgebruik is geen uitzondering meer in het verkeer. Er komt een "zero tolerance" beleid bij gebruik van drugs en alcohol (en geneesmiddelen) in het verkeer. Afhankelijk van de regio wordt -met name in de weekenden- bij tot 45 procent van de opgenomen gewonden in ziekenhuizen gebruik van drugs, alcohol of geneesmiddelen geconstateerd. Om het ongevalsrisico te verminderen en de verkeersveiligheid te verhogen wordt er streng opgetreden.

Effecten van drugs op de beleving en rijvaardigheid

Anders dan voor alcohol, gelden in Nederland (nog) geen wettelijke limieten voor drugs en geneesmiddelen. Het effect van drugs, alcohol en geneesmiddelen op de rijvaardigheid verschillen per type drug en per mens. Zelf binnen één type drug kunnen er verschillen in de effecten zijn. Cannabis b.v zorgt voor gevoelens van ontspannenheid en loomheid. De reactietijd neemt toe, de coördinatie vermindert en het geheugen werkt slechter. Door deze invloeden kunnen complexe rijtaken, waarbij de aandacht over verscheidene verkeerstaken verdeeld moeten worden, minder goed uitgevoerd worden. In combinatie met alcohol leidt cannabisgebruik tot een extra verslechtering van de prestaties in het verkeer.

Stimulerende drugs

Stimulerende drugs, zoals amfetamine, extasy en cocaïne zorgen voor een energieker en alerter gevoel. Dit gevoel kan leiden tot een overmoediger rijgedrag, dat agressiever en harder rijden bevordert. Bestuurders die onder invloed van deze stimulerende middelen verkeren, nemen meer risico's, terwijl de controle over het voertuig merkbaar minder wordt.

Risico's alcohol-drugs of drugs-drugs

De grootste risico's ontstaan bij een gecombineerd gebruik van alcohol en drugs, of de combinatie van verschillende drugs. De combinatie alcohol-drugs en drugs-drugs worden het vaakst aangetroffen bij jonge mannen in de leeftijdsgroep van 18 tot en met 24 jaar.

Restalcohol

Een niet te onderschatten gevaar vormt de restalcohol, de dag ná een avondje stappen. Tot vele uren na inname van de alcohol kan dit nog van invloed zijn op de rijvaardigheid.

Speekseltester in het verkeer

Er is besloten tot een wetsvoorstel om de speekseltester in te voeren als voorselectiemiddel voor het opsporen van gebruik drugs in het verkeer. De bloedtest blijft echter het wettig bewijsmiddel voor het aantonen van drugsgebruik.

Speekseltesten hebben de laatste jaren een snelle ontwikkeling doorgemaakt. Ze tasten, in tegenstelling tot bloed- en urinetesten, de lichamelijke integriteit nauwelijks aan en kunnen vrij gemakkelijk langs de weg worden uitgevoerd. De test is minder fraudegevoelig dan urinetesten en geven minder vaak ten onrechte een positief resultaat. Speekselmonsters zijn dus in principe geschikt om recent drugsgebruik vast te stellen. Sommige drugs, zoals cannabis en extasy, zorgen echter voor een vermindering van speeksel, zodat het moeilijk kan zijn om voldoende monster af te nemen.

Behalve op de aanwezigheid van stoffen in het lichaam, kunnen bestuurders ook gecontroleerd worden op basis van uiterlijke kenmerken en een aantal coördinatieoefeningen, die het vermoeden van drugs kunnen bevestigen.

Nullimiet voor gebruik van drugs

Verschillende drugs veroorzaken bij verschillende concentraties en in verschillende combinaties een verschillend risico. Dit betekent dat er verschillende limieten moeten komen. Het is vooralsnog lastig de verschillende combinaties en concentraties bij de gebruiker in kaart te brengen, daarom wordt er overwogen een "zero tolerance" oftewel nul-limiet te hanteren. Dit wil zeggen dat elke geconstateerde hoeveelheid strafbaar is. De controle zal zich vooral gaan richten op de groepen met het hoogste risico.