Endometriose en retrograde menstruatie

Endometriose is een chronische ziekte waarbij het baarmoederweefsel (endometrium) dat normaal de binnenkant van de baarmoeder bekleedt, groeit op plaatsen buiten de baarmoeder. Endometriose kan uiteindelijk leiden tot verminderde vruchtbaarheid of zelfs onvruchtbaarheid.

Mogelijke oorzaken

Endometriose kan veroorzaakt worden door menstruatiebloed dat vanuit de baarmoeder terug vloeit naar de eileiders en zo in de bekken- en buikholte terecht komt. Dit proces wordt ook wel retrograde menstruatie. Deze terugvloeiing van menstruatievocht komt bij alle vrouwen voor, maar leidt niet altijd tot endometriose. Het hebben van een orgasme tijdens de menstruatie, waarbij de baarmoeder samentrekt, kan deze terugvloeiing mogelijk voorkomen. Verder is er overigens geen wetenschappelijk bewijs voor een verband tussen het krijgen van endometriose en het het hebben van orgasmen tijdens de ongesteldheid.

Daarnaast zouden verstoring van het immuunsysteem of van de hormoonhuishouding kunnen leiden tot endometriose.

Endometriosehaarden

Het menstruatiebloed dat terugstroomt bevat ook 'levende' stukjes baarmoederslijmvlies. Deze stukjes slijmvlies kunnen tegen organen in de buik aanplakken en gaan groeien. Deze plekjes van geïmplanteerd baarmoederslijmvlies worden endometriosehaarden genoemd. Lang niet elke vrouw met retrograde menstruatie krijgt endometriose.

Wie krijgt endometriose?

Alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd van puberteit tot overgang kunnen endometriose ontwikkelen. Endometriose komt vaker voor bij vrouwen in de 'Westerse' wereld. Onduidelijk is waarom dat zo is, verbanden worden daarom gezocht in de richting van voedsel, stress en andere omgevingsfactoren. Vrouwen die mager zijn hebben een iets kleinere kans. Te mager kan overigens ook de menstruatiecyclus weer verstoren. Al met al geen reden om extreem af te vallen. Openvallend genoeg zijn er ook bewijzen dat endometriose minder voorkomt bij vrouwen die roken. Duidelijk zal zijn dat roken weer andere risico's heeft.

Grotere kans op eierstokkanker

Verschillende kleine studies toonden hebben in de afgelopen jaren al een verband tussen endometriose en epitheliale eierstokkanker. Dit is de meest voorkomende vorm van eierstokkanker. Recent onderzoek heeft ook een verband aangetoond tussen endometriose en andere vormen van eierstokkanker. Op basis van de resultaten schatten de onderzoekers dat endometriose het risico op het zogenaamde clear-cell carcinoom verdrievoudigd en het risico op een endometriode tumor verdubbeld. Daarnaast vonden de onderzoekers voor het eerst dat ook het risico op een laag sereuze tumor twee keer zo hoog is bij vrouwen met een geschiedenis van endometriose.
Overigens moeten deze resultaten met grote voorzichtigheid gelezen worden. Hoewel onderzoeker dus een verband kunnen vinden, zullen de meeste vrouwen met endometriose geen eierstokkanker ontwikkelen.

Vruchtbaarheidsproblemen door endometriose

Zelden leidt endometriose tot volledige onvruchtbaarheid. Vrouwen met endometriose worden wel moeilijker zwanger. De mate van endometriose bepaalt ook hoe groot de kans is op een succesvolle conceptie. Veel vrouwen met endometriose hebben kinderen gekregen. Wie endometriose heeft en ook een kinderwens, doet er om die reden goed aan de kinderwens niet te lang uit te stellen.

Andere mogelijke gevolgen:

• Pijnlijke menstruatie (dysmenorroe)
• Pijn bij de geslachtsgemeenschap (dyspareunie)
• Klachten bij de ontlasting
• Plasklachten