Vogelgriep: symptomen bij mensen, oorzaak en behandeling

Vogelgriep: symptomen bij mensen, oorzaak en behandeling Vogelgriep symptomen kunnen bij ieder mens verschillen van zeer mild tot zeer ernstig. Vogelgriep, vogelpest of aviaire influenza wordt veroorzaakt door een cocktail van verschillende griepvirussen die verwant kunnen zijn aan het menselijke griepvirus. De vogelgriep zoals die zich manifesteert in verschillende delen van de wereld wordt voornamelijk veroorzaakt door het virus H5N1. De uitbraak van het vogelgriepvirus in Nederland in 2003, waarbij een dierenarts kwam te overlijden, werd veroorzaakt door de vogelpest van het type H7N7. Mensen die besmet zijn met vogelgriep krijgen antivirale geneesmiddelen voorgeschreven en zo nodig vinden er aanvullende behandelingen plaats.

Wat is vogelgriep?

Vogelgriep wordt ook wel vogelpest of aviaire influenza (van het A-type) genoemd. Het wordt veroorzaakt door een combinatie van verschillende griepvirussen die nauw verwant is aan het menselijke griepvirus - een influenza A - waar jaarlijks 5 tot 10% van de Nederlandse bevolking aan lijdt. De vogelgriep die in 2009 nog slachtoffers heeft gemaakt in China, Vietnam en Egypte, is van het subtype H5N1. In april 2003 werd Nederland getroffen door de vogelpest van het type H7N7, waarbij tientallen mensen werden besmet. Een dierenarts overleed ten gevolge van de besmetting. Er werden toentertijd 30 miljoen kippen preventief geruimd. Slechts in zeer zeldzame gevallen - bij zeer nauw contact met besmette watervogels of pluimvee - kunnen sommige varianten van het virus dat vogelgriep veroorzaakt ook mensen infecteren.

Oorzaak

Hoewel er verschillende soorten vogelgriep zijn, was H5N1 het eerste vogelgriepvirus dat mensen infecteerde. De eerste infectie vond plaats in 1997 in Hong Kong. De uitbraak was gekoppeld aan aan een besmetting met het influenzavirus dat afkomstig was van kippen. H5N1 komt van nature voor in wilde watervogels, maar kan zich gemakkelijk verspreiden naar gedomesticeerd pluimvee. De ziekte wordt overgedragen op mensen door contact met geïnfecteerde vogeluitwerpselen, neusafscheidingen of afscheidingen uit de mond of ogen. Het eten van goed gekookt gevogelte of eieren van besmette vogels geeft de vogelgriep niet door.

Besmetting met vogelgriep

Wilde eenden alsook veel andere trekvogels dragen het virus bij zich zonder er zelf ziek van te worden. Via de ontlasting komt het virus terecht bij pluimvee op een boerderij, die vervolgens besmet raakt. Het virus kan zich vervolgens vermenigvuldigen. Ook kan het virus, al gebeurt dat niet zo vaak, overgedragen worden van dier op mens. Vaak betreffen het mensen die intensief contact hebben met besmet pluimvee, zoals pluimveehouders en dierenartsen. De besmetting vindt vooral plaats via de ontlasting van pluimvee dat besmet is. Voor zover bekend heeft tot dusverre besmetting van mens op mens nog nooit plaatsgevonden. H5N1 is een virus dat niet is aangepast aan mensen.

Symptomen van vogelgriep bij mensen

De symptomen bij de mens kunnen bij ieder mens verschillen van zeer mild tot zeer ernstig. Er zijn vogelgriepvirussen die slechts zeer lichte griepklachten veroorzaken of een lichte oogontsteking, zoals ook het geval was in Nederland bij de uitbraak van de vogelgriep in 2003. Andere klachten, signalen, tekenen, kenmerken of symptomen kunnen zijn:
  • hoesten;
  • keelpijn;
  • hoofdpijn;
  • hoge koorts;
  • longontsteking; en
  • de functie van bepaalde organen kunnen uitvallen.

Hoe gevaarlijk is vogelgriep voor de mens?

De vogelinfluenza is anno 2024 niet zo heel gevaarlijk voor de mens. Doch het is mogelijk dat het vogelvirus erfelijke informatie uitwisselt met een menselijk virus - dat het virus zogezegd muteert - zodat er een nieuwe variant ontstaat die van mens op mens kan worden overgedragen en dodelijk kan zijn voor de mens. Zo'n nieuwe variant kan ontstaan als een mens die griep heeft tegelijkertijd besmet raakt met een vogelgriep-variant.

Afname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/JovanmandicAfname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/Jovanmandic

Onderzoek en diagnose

De arts stelt vragen over je symptomen en je medische voorgeschiedenis. Vervolgens informeert hij of je woont of aanwezig bent geweest in een risicovol gebied, of werkt met risicovolle vogels. Daarna zal bloedonderzoek worden uitgevoerd en zullen er uitstrijkjes van het neusslijmvlies worden genomen. Ook kan beeldvormende onderzoek, zoals een röntgenfoto, nodig zijn om de oorzaak te achterhalen van de klachten.

Vaccin

Er bestaat anno 2024 geen specifiek vaccin voor mensen tegen vogelgriep die is goedgekeurd voor de Europese markt en waarvan bewezen is dat het werkt tegen het huidige vogelgriepvirus.

Behandeling van vogelgriep

Er zijn zogenaamde virusremmende middelen, zoals Tamiflu. Deze middelen helpen om de influenza infectie te beperken en de symptomen en ziekteverschijnselen te verlichten of te voorkomen. Ook zorgen deze middelen ervoor dat er minder complicaties optreden en dat besmette mensen minder besmettelijk zijn voor zijn anderen

Welke dieren kunnen vogelpest krijgen?

Alle vogels kunnen vogelpest krijgen, ofschoon met name kalkoenen, eenden en kippen er vatbaar voor zijn. Het ministerie van Landbouw hanteert daarnaast de volgende lijst met risicodieren:
  • parelhoenders
  • kwartels
  • fazanten
  • patrijzen
  • pauwen
  • ganzen
  • zwanen
  • consumptieduiven (niet postduiven)
  • struisvogels
  • emoes
  • nandoes

De ene soort is gevoeliger voor de ziekte dan de andere. Overigens is nog niet zo lang geleden aangetoond dat ook katten vogelgriep kunnen krijgen.

Wat doet vogelpest met vogels?

Besmet pluimvee wordt normaliter na twee tot zeven dagen ziek, maar soms ook later. De volgende kenmerken en symptomen doen zich dan bij de dieren voor:
  • ze zijn sloom en passief;
  • ze hebben minder eetlust;
  • ze hebben extreem veel dors;
  • ze krijgen diarree;
  • ze leggen minder eieren of eieren zonder schaal;
  • ze krijgen een soort snotneus;
  • in sommige gevallen kunnen dieren zwellingen in hun kop en hals krijgen of een verkleurde of gezwollen kam.

Na een aantal dagen kunnen de dieren sterven ten gevolge van verstikking, aangezien de vogelpest de longen en luchtwegen van het dier aantast.

Bestaat er een vaccin voor pluimvee?

Ja, er bestaat een vaccin voor pluimvee. Volgens het Ministerie van Landbouw kunnen houders van hobbypluimvee en buitenuitloopkippen hun dieren laten vaccineren tegen vogelgriep.

Lees verder

© 2009 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Zijn er risico's en gevaren voor mensen bij vogelgriep H5N8?nieuws uitgelichtZijn er risico's en gevaren voor mensen bij vogelgriep H5N8?Bij een pluimveehouderij in het Zuid-Hollandse Hekendorp is op zaterdag 15 november 2014 vogelgriep geconstateerd. De La…
Feiten over Mexicaanse griep en vogelgriepepidemieFeiten over Mexicaanse griep en vogelgriepepidemieGriep is een infectieziekte die dikwijls seizoensgebonden is en die epidemisch optreedt in de wintermaanden. Dat beteken…
Vogelgriep: Griepachtige en longgerelateerde symptomenVogelgriep: Griepachtige en longgerelateerde symptomenVogelgriep is een zeer zeldzame besmettelijke vogelziekte bij de mens die vooral voorkomt in Aziatische landen. De ziekt…
De vogelgriep (H5N1)De vogelgriep (H5N1)De vogelgriep, ook wel vogelpest of avaire influenza genoemd, is een besmettelijk virus dat voorkomt bij pluimvee en and…

Dengue (knokkelkoorts): symptomen, oorzaak en behandelingDengue (knokkelkoorts): symptomen, oorzaak en behandelingDengue of knokkelkoorts symptomen zijn onder meer koorts, hoofdpijn (achter de ogen) en spier- en gewrichtspijn. Knokkel…
Q-koorts: symptomen, vaccinatie, gevolgen en behandelingQ-koorts: symptomen, vaccinatie, gevolgen en behandelingQ-koorts symptomen kunnen bestaan uit griepachtige verschijnselen, (aanhoudende) koorts en heftige hoofdpijn, evenals ho…
Bronnen en referenties
  • Healthline. Bird flu. https://www.healthline.com/health/avian-influenza (ingezien op 16-2-2020)
  • http://www.minlnv.nl/portal/page?_pageid=116,1640503&_dad=portal&_schema=PORTAL
  • http://www.rivm.nl/cib/infectieziekten-A-Z/infectieziekten/aviaire_influenza/FAQ_vogelgriep.jsp#index_1
  • http://www.degrotegriepmeting.nl/public/?thisarticle=148#wat
  • http://www.who.int/csr/disease/avian_influenza/country/cases_table_2009_05_15/en/index.html
  • http://www.trouw.nl/nieuws/laatstenieuws/article1752082.ece
  • RIVM. Vogelgriep. https://www.rivm.nl/aviare-influenza (ingezien op 15-11-2020)
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/Jovanmandic
Reactie

H. Chervet, 02-12-2014
Ik begrijp dat mensen de vogelgriepvirussen kunnen oplopen maar nergens lees ik dat vogels het virus van de mens kunnen krijgen. Zou dat niet de verklaring kunnen zijn van de uitbraken van de laatste tijd in gesloten stallen? Reactie infoteur, 07-12-2014
Insleep door ongedierte lijkt de meest voor de hand liggende route waarmee het vogelgriepvirus is binnengebracht op de getroffen pluimveebedrijven. Ongediertebestrijder Wilfred Top uit het Gelderse Voorthuizen is zelfs voor 90 procent zeker van dat ratten en/of muizen verantwoordelijk zijn geweest voor het inslepen van het vogelgriepvirus op de getroffen bedrijven. (Bron: ‘Ongedierte brengt vogelgriep in de stal’, www.pluimveeweb.nl, 03-12-2014)

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 08-02-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Ziekten
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.