Littekens: houd ze zelf in de gaten!

Littekens: houd ze zelf in de gaten! Littekens zijn een ondergeschoven kindje in de medische wereld, tenzij ze echt problematisch worden. Maar jij moet ermee leven! Vandaar het advies: wacht niet op anderen, maar houd ze zelf in de gaten. En doe wat je kunt om je huid zo mooi mogelijk te laten genezen of ontstane ontsiering te verminderen. Wees bijtijds! Je moet er nog een leven mee doen. Er zijn veelbelovende ontwikkelingen, die behandeling vaak pijnloos en gemakkelijk mogelijk maken. Bijvoorbeeld siliconenverband en -gel. Littekens. Ze ontstaan door operaties of letsel als verwonding of verbranding. Wanneer een litteken zich problematisch gedraagt, bijvoorbeeld in de vorm van ontsteking of andere medische problemen, is de medische wereld er alert op. Maar als dat niet het geval is, kan dat flink tegenvallen. Niet uit kwade wil, maar omdat de medische wereld nogal verkokerd is: artsen kijken naar hun eigen vakgebied, en is de patient genezen na bijvoorbeeld een operatie, dan kan zij of hij naar huis. Klaar. De nacontroles beperken zich dan ook tot het medische vlak. Gelukkig dringt het besef steeds beter door dat het effect van een litteken op onze geest ook heel belangrijk is. Maar het advies voor iemand die een litteken heeft opgelopen moet desondanks zijn: let op je eigen litteken. Neem de zorg ervoor en het initiatief om eventueel behandeling in te zetten, in eigen hand. Overigens beperkt dit artikel zich tot de behandeling van relatief 'verse' littekens. Over de mogelijkheden van behandeling van een ouder litteken dat zich niet naar je tevredenheid heeft ontwikkeld, kan de huisarts je inlichten; of zij of hij kan je doorverwijzen naar een deskundige. Een andere beperking die we in dit artikel hanteren, simpelweg omdat de materie zo veelomvattend is, is dat we met name ingaan op de behandeling van verkleuring, verdikking en vervorming.

Doe het zelf!

Tenzij je je schouders ophaalt over de precieze cosmetische gevolgen van het litteken dat je hebt opgelopen en tevreden bent met het natuurlijke verloop van de heling, is het belangrijk dat je zelf de vinger aan de pols houdt. Wacht niet op anderen, en al helemaal niet op je arts om je alert te maken op de mogelijkheden. Het is een goed idee om bijtijds een consult te regelen bij een huidtherapeut met specialisatie in littekenbehandeling. Al doe je het één keer, je weet waaraan je toe bent. Wees hier vlot mee. Als je litteken geheeld is, is het al mogelijk om de genezing te beinvloeden. En ook in geval van littekens geldt: voorkomen is beter dan genezen, en vroeg erbij zijn is van vitaal belang.

Keloide of hypertrofisch?

Keloide littekens worden ook wel wild vlees genoemd. Wild vlees wordt veel verward met het zogenaamde hypertrofische litteken. Maar er zijn wezenlijke verschillen. Keloide littekens ofwel wildvlees zijn flinke uitstulpingen, die sterke verkleuringen kunnen ontwikkelen en (ver) buiten en boven de oorspronkelijke verwonding groeien. Hypertrofische littekens zijn ook verdikt en verbreed, maar vormen geen uitstulpingen. Wild vlees is zeldzamer en moeilijker te behandelen. Maar beide types van overmatige littekenvorming zijn wel degelijk te behandelen. Is het litteken nog niet te oud, dan is siliconenbehandeling met bijvoorbeeld Dermatix of Activ'M siliconengel of -verbandmiddelen een goede optie.

Waarop letten?

Uiteraard moet je naar een arts als een litteken trekt, ontsteekt of er andere tekenen in de medische hoek zijn dat het litteken zich niet goed ontwikkelt. Als we het hebben over de cosmetische ofwel uiterlijke kant van de zaak, luistert het nauwer. Een litteken van bijvoorbeeld operatie doet er jaren over om te herstellen. Een paarse naar rood en dan roze verlopende kleur is dan nog lange tijd normaal. Een zekere stevigheid van het litteken is ook normaal. Maar iets wat aandacht verdient, is een litteken dat zich lijkt te verdikken en/of te verbreden, niet in kleur verbetert en niet platter en soepeler wordt. Als dat gebeurt, is het tijd om zo snel mogelijk een arts om diens advies te vragen, zodat de schade snel beperkt kan worden, met voorkoming van verdere vergroting c.q. verdikking. Overigens kan het ook tegengesteld verlopen: dan vormt de huid te weinig littekenweefsel. Het litteken kan er dan heel dun en bijna papierachtig uitzien. Ook in dat geval geldt: op naar de huisarts. Een en ander betekent nog geen grootse problemen. De huid heeft een groot zelfherstellend vermogen. Met name hypertrofie kan zichzelf nog tot op grote hoogte herstellen. Maar waarom het onzekere voor het zekere nemen? Het is goed te kijken of je je huid een handje kunt helpen.

Littekencrème en massage

Met name als een litteken zich probleemloos ontwikkelt, geen rare diktes vertoont of de neiging buiten de oorspronkelijke plek van verwonding te groeien, kan het zijn dat je je tevreden stelt met een niet-medische littekenbehandeling. Er zijn 'over de toonbank'-littekenbehandelingen waar de één opgetogen is, en de ander niet of minder. Wees echter niet te snel met het neertellen van fortuinen voor een littekencrème. De simpele waarheid is dat we niet kunnen weten hoe een litteken zich had ontwikkeld zonder behandeling. Maar er is wel een zekere overeenstemming onder littekenkenners: wanneer het litteken goed genezen en dicht is, is het goed om zelf te leren hoe het zachtjes te masseren met een huidvriendelijke crème. Ook psychologisch kan het goed zijn, omdat het je helpt vertrouwd te raken met je litteken en het te gaan accepteren als een 'aanraakbaar' deel van jezelf, een deel dat er ook mag zijn. De één kiest bij het kiezen van een crème voor de massage voor aloe-veragel of een ander natuurmiddel, de ander kiest liever een littekencrème. Door de bloedsomloop te stimuleren, kan de littekenvorming sowieso gunstig beinvloed worden. Maar blijf opletten: als het litteken dikker wordt, zich verbreedt of alsmaar niet van kleur verbetert, is het tijd voor overleg met de arts. Laat je daarbij niet afschepen. Het is jouw litteken, en jij moet er je leven mee door. Je hebt het recht om te zorgen dat het litteken zich zo goed mogelijk ontwikkelt en er cosmetisch zo goed mogelijk uitziet!

Ingrijpende behandelingen

Er zijn ingrijpende en soms ook pijnlijke behandelingen bekend voor littekenbeperking of -correctie. Denk met name aan plastische chirurgie, laserbehandeling en siliconeninjecties in het aangedane weefsel. Helaas heeft dit feit ervoor gezorgd dat mensen huiverig zijn om een littekenbehandeling aan te kaarten. Ze zijn bang voor pijn en ongemak. Dat kan terecht zijn, maar het kan ook enorm meevallen. Dus steek je hoofd niet in het zand als je bang bent voor grote ingrepen. Zorg dat je weet waarover je praat. Na een deskundig advies kun je altijd nog beslissen!

Siliconengel en -pleisters: Dermatix, Scarban of ActivM?

Een nog niet zo heel bekende, relatief nieuwe methode om een litteken te verminderen of een ongunstige ontwikkeling te voorkomen, is siliconenbehandeling. Er is een siliconenpleister ofwel siliconenverband, en de laatste nieuwkomer is een gel. Deze producten zijn bijvoorbeeld verkrijgbaar van het merk Dermatix, Scarban of Activ'M. Deze producten zijn wel peperduur (een tubetje van 15 mililiter komt bijvoorbeeld rond de 40 euro). Maar niet alleen vergoedt de verzekering deze kosten geheel als de medicijnen door de arts zijn voorgeschreven, de behandeling kan ook erg de moeite waard zijn. Weliswaar zijn de proeven nog niet wijd verbreid en 'keihard' genoeg om zekerheid te hebben, er zijn diverse medische onderzoeken gedaan waarbij verbetering werd geconstateerd. Waarom siliconen een gunstige invloed kunnen uitoefenen op littekens, is overigens nog niet bekend. De meest voorkomende theorie is, simpel uitgedrukt, dat de siliconenlaag op de huid het vocht vasthoudt dat de huid op de plek van littekenweefsels zelf moeilijk kan aanmaken en vasthouden. Hoe maak je nu de keuze uit siliconengel of siliconenpleister c.q. siliconenverband? (Deze laatste twee termen staan beide voor een doorzichtig sheet dat op maat gemaakt kan worden; schrik dus niet van de term 'verband' die naast de term 'pleister'wordt gebruikt). Het verschil tussen gel en siliconenverband ofwel siliconenpleisters is, dat de gel voor relatief geringe huidoppervlakken aangewezen is (operatielittekens bijvoorbeeld) en verband c.q. pleisters voor littekens die een groter oppervlak beslaan. De huidtherapeut kan je helpen beslissen.

Gebruik

Het gebruik van siliconengels en siliconenverband is vrij eenvoudig. De huid goed schoonmaken en droogdeppen, pleister in de juiste grootte aanbrengen c.q. gel zorgvuldig in een dun laagje aanbrengen, en je bent klaar. De gel of pleister is doorzichtig dus onopvallend. Er mag makeup overheen, bijvoorbeeld fijn als je een litteken in het gezicht hebt. Het product moet de hele dag en nacht gebruikt worden, met regelmatige vernieuwing; de gel bijvoorbeeld wordt elke dag tweemaal opgebracht. Overigens zijn er geen bekende bijwerkingen van het product, behalve in bepaalde gevallen huidirritatie. Die is overigens vaak te voorkomen door het product te gebruiken zoals aangewezen: zowel de huid als de (wasbare) pleisters schoonhouden, en het product altijd op een schone, droge huid gebruiken. Als toch huidirriatie optreedt, ga dan in overleg met je huidtherapeut of huisarts.

Heb geduld

Littekenbehandeling vraagt tijd. Heb dus geduld. Een behandeling als met siliconengel of -pleisters vergt bijvoorbeeld minimaal twee maanden, en het advies is om daarna door te gaan zolang het litteken gunstige tekenen van verbetering vertoont: verdere verbleking naar huidkleur, verdergaande afplatting en verzachting van de huid.

'Het grotere plaatje'

Hoe je je litteken ook behandelt, blijf het 'grotere plaatje' zien. Je bent niet je litteken, je bent jezelf mét een litteken. Sommige websites, met name van de aanbieders van de producten, doen het voorkomen alsof een litteken iets vreselijks is. Dat is het niet. Kijk eens om je heen op het strand of in de sportschool en je ziet: we zijn allemaal imperfect, en dat maakt ons mensen. Juist meer gerijpte en oudere mensen tonen lichamelijk meer imperfecties, terwijl ze geestelijk een groeiende schoonheid verspreiden. De kunstenares Ans Markus zei ooit over het ouder worden, dat ze ging inzien dat ze de strijd tegen aftakeling niet kon winnen, maar zichzelf wel innerlijk kon versterken. Op persoonlijke titel kan ik daaraan een waardevolle ervaring toevoegen. Toen ik enkele maanden geleden met een flink litteken van de operatietafel kwam, zei een vriend tegen mij: "Dit litteken is je onafhankelijkheidsvlag ten aanzien van het heersende schoonheidsideaal." Woorden om niet te vergeten. De ervaring die een lichamelijk litteken oplevert, kan, ongelooflijk genoeg, voor je geest juist een nieuwe, verruimende stap betekenen - als je daar zelf maar voor open staat.

Meer over huidproblemen, huidverzorging en cosmetica op de Mariawrites Infoteurpagina
© 2009 - 2024 Mariawrites, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Littekens verminderen met Scarban siliconenverbandScarban siliconenverband zorgt er voor dat littekens worden verminderd. Vaak denken mensen dat ze littekens het beste in…
Littekens: crème, gel en olie voor behandelingIemand zoeken die nergens een litteken heeft zal geen makkelijke klus zijn. Wie heeft zich als kind niet ergens ernstig…
Littekens verminderen: veelgestelde vragenLittekens verminderen: veelgestelde vragenEen litteken is vaak een bewijs dat je geleefd én overleefd hebt. Dan nog heb je vermoedelijk liefst een zo min mogelijk…
Hypertrofisch litteken: Behandeling van verheven littekensHypertrofisch litteken: Behandeling van verheven littekensWanneer een wonde geneest, ontstaat een litteken. Hypertrofische (verheven) littekens treden op als er veel spanning is…

Vergrote prostaat of BPH (Benigne Prostaat Hyperplasie)Vergrote prostaat of BPH (Benigne Prostaat Hyperplasie)Vergrote prostaat wordt ook wel Benigne Prostaat Hyperplasie (BHP) of Benigne Prostaat Hypertrofie genoemd. Veel mannen…
Uitdroging (dehydratie): symptomen, oorzaak en behandelingUitdroging (dehydratie): symptomen, oorzaak en behandelingUitdroging symptomen en uitdrogingsverschijnselen, hoe herken je uitdroging? Dehydratie of uitdroging kan optreden na he…
Bronnen en referenties
  • www.webmd.com
  • Michele Blacksberg op www.empowher.com
Reacties

R. Bijnens, 28-06-2011
Geven de siliconenpleisters ook bescherming tegen de zon, of mag er sunblock onder? Zijn de pleisters in België vergoed dr de mutualiteit? Is er prijs/kwaliteitsverschil? Reactie infoteur, 29-06-2011
Beste lezer,
Siliconenpleisters geven géén bescherming tegen de zon, en littekens zijn bovendien gedurende enige tijd extra zongevoelig. Eigenlijk zou je zolang je littekenpleisters draagt, en het litteken nog vers is, zon beter kunnen vermijden en de huid moeten bedekken. Een sunblock is daarna nog enige tijd aan te raden; een vuistregel is dat zo lang er nog verbetering in het littekenweefsel komt - ook geleidelijk - het litteken 'werkt' en extra behoedzaamheid vraagt. Overigens is het de bedoeling om niets onder de pleister aan te brengen, zelfs vochtinbrengende creme wordt niet aangeraden. Zelf heb ik niet gehoord over kwaliteitsverschillen tussen de diverse pleisters, maar wanneer de pleister door jouw verzekeraar vergoed wordt - wat per verzekeraar verschilt, informeer je dus vooraf - gaat het om de medische kwaliteit (die overigens duur is). Een goed herstel gewenst!

Harry V. D. Heijden, 26-06-2010
Na een bijpas operatie vorming van wild vlees op het lidteken op de borst. Via professor Boexs bestraald met irildium.(AZM) ( professor Boexs werkt niet meer in het AZM. De kennis moet wel aanwezig zijn) Prima resultaat. Reactie infoteur, 27-06-2010
Beste Harry,
Dankjewel dat je deze kennis deelt, ik hoop dat veel lezers er nut van zullen hebben!

Mariawrites (540 artikelen)
Laatste update: 02-07-2016
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.