Hydrocèle of waterzakbreuk: symptomen, oorzaak & behandeling

Een hydrocèle of waterzakbreuk is een ophoping van vocht in het scrotum, de balzak; het zakje waar de teelballen of zaadballen in hangen. De term 'hydrocèle' betekent letterlijk een zak van water. De teelballen worden omgeven door een vlies gevuld met vocht, waarin ze kunnen bewegen. Bij een hydrocèle is er sprake van een toename van de hoeveelheid vocht. Een hydrokèle kenmerkt zich vaak als pijnloze, goedaardige, zwelling in het scrotum. In de meeste gevallen is behandeling van een hydrocèle of waterzakbreuk bij een volwassene niet nodig, omdat de zwelling vaak vanzelf verdwijnt. In enkele gevallen kan echter een operatie nodig zijn om de vloeistof af te tappen. De prognose van hydrocèle of waterzakbreuk is over het algemeen zeer goed na adequate behandeling. Bij de meerderheid van de personen ontstaan er op de lange termijn geen complicaties. Preventie van een hydrocèle kan bestaan uit het voorkomen van trauma aan het scrotum en het verminderen van je risico op een soa.

• Wat is een hydrocèle?
• Synoniemen
• Wie krijgt het?
• Oorzaken van een waterzakbreuk
• Hydrocèle bij baby's
• Hydrocèle bij volwassenen
• Risicofactoren
• Symptomen: pijnloze zwelling in de balzak
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling hydrocèle of waterzakbreuk
• Kleine ingreep
• Aspiratie
• Complicaties
• Preventie
• Prognose

Wat is een hydrocèle?

Een hydrocèle of waterzakbreuk is een opeenhoping van een waterige en heldere vloeistof in het scrotum, de balzak. Het komt meestal voor bij mannen ouder dan 40 jaar, meestal oudere mannen. De mogelijke oorzaken van een hydrocèle of waterzakbreuk bij volwassenen mannen zijn trauma aan de teelballen, infectie of ontsteking van de teelballen en scrotum en een tumor in de teelbal. De symptomen van een hydrocèle zijn onder meer zwelling van het scrotum en de lies en een vervelend zwaar gevoel in de balzak.

Synoniemen

Een hydrocèle staat ook bekend als waterzakbreuk of kortweg waterbreuk.

Wie krijgt het?

Hydrocèles bij volwassenen komen voor bij 1 op de 100 mannen. Vaak wordt een hydrocèle waargenomen bij mannen ouder dan 40 jaar. De aandoeningkomt wereldwijd voor.

Oorzaken van een waterzakbreuk

Een hydrocèle komt vooral bij jonge kinderen en volwassenen, vooral oudere mannen.

Hydrocèle bij baby's

Bij baby's en zuigelingen kan de balzak opgezwollen raken doordat het lieskanaal waarlangs de testikels afdalen van de buik in het scrotum tijdens de laatste periode van de ontwikkeling in de baarmoeder, niet goed raakt afgesloten. Er kan dan lichaamsvocht in dit kanaal terechtkomen en dit komt vervolgens in de balzak terecht. Het gevolg is dat de balzak opgezwollen raakt. Een hydrocèle bij een baby verdwijnt normaal gesproken een paar maanden na de geboorte, maar de verschijning van een opgezwollen scrotum van hun pasgeboren kindje kan nieuwbakken ouders danig verontrusten.

Hydrocèle bij volwassenen

Bij volwassenen kan een hydrocèle ontstaan door een van de volgende oorzaken:

• verwonding of trauma aan de teelballen
• infectie en ontsteking van de teelballen en het scrotum
• teelbaltumor
• ischemie, wat een gebrek is aan bloedtoevoer naar de teelballen

Een hydrocèle wordt geassocieerd met letsel of een ontsteking aan de teelbal of bijbal. Ook kan het ontstaan ten gevolge van een ongeval. Voorts kan het voorkomen als reactie op kanker van de testikel. Een hydrocèle kan ook worden veroorzaakt door de buitenmatige productie van vocht in het scrotum, door onvoldoende opname van het vocht of niet goed functionerende afvoer van de scrotuminhoud. Dit type hydrocèle komt vaker voor bij oudere mannen.

Risicofactoren

Risicofactoren van een hydrocèle of waterzakbreuk bij volwassenen zijn onder meer:

• een seksueel overdraagbare aandoening (soa) hebben
• schade aan het scrotum
• infectie van het scrotum en de testikels

Symptomen: pijnloze zwelling in de balzak

Bij volwassenen zijn de meest voorkomende symptomen van een hydrocèle:

• zwelling van het scrotum en de lies
• ongemakkelijk zwaar gevoel in de balzak
• zeurderig gevoel in het scrotum
• vaak is de zwelling klein en zacht, maar soms ook tot wel 15 cm in doorsnede
• schommeling van de grootte van de balzak

Een hydrocèle doet zich in veel gevallen voor als een pijnloze zwelling in het scrotum. De zwelling gaat dikwijls gepaard met een zwaar, zeurderig gevoel in het scrotum ten gevolge van de zwelling. Een hydrocèle voelt vaak klein en zacht aan, maar soms kunnen zij groot worden, tot wel 15 centimeter in doorsnede.

Onderzoek en diagnose

Ga naar het spreekuur van de huisarts als je verschijnselen hebt die een hydrocèle doen vermoeden. De huisarts zal onderzoeken of er sprak is van een hydrocèle door een lampje tegen het scrotum te houden. Als vocht de zwelling veroorzaakt, dan zal het licht van het lampje erdoorheen schijnen. Eventueel kan er ook een echo plaatsvinden. Zo nodig kan bloedonderzoek en/of urineonderzoek plaatsvinden om te controleren op een infectie.

Behandeling hydrocèle of waterzakbreuk

Hydrocèles zijn meestal onschuldig. Bij kinderen gaat het vaak zonder behandeling weer over. Het overgrote deel van de waterbreuken verdwijnt spontaan voor het eerste jaar.

Kleine ingreep

Bij hinder of pijn, kan een kleine ingreep verlichting bieden. De operatieve ingreep kan vaak in dagbehandeling of tijdens een korte opname, onder algehele narcose of via regionale anesthesie, waarbij een deel van het lichaam wordt verdoofd, verricht worden. De uroloog maakt een snede in de balzak, waarna de hydrocele wordt verwijderd. Daarna wordt met oplosbare hechtingen de huidwond gesloten. De ingreep duurt circa 30 minuten.

Aspiratie

Indien een operatie niet gewenst of mogelijk is, kan een hydrocèle worden behandeld door middel van aspiratie. Hierbij wordt een naald in de vochtholte gebracht, waarna het vocht wordt opgezogen. De kans op terugkeer van de hydrocèle is groter bij toepassing van deze techniek.

Complicaties

De complicaties van een hydrocèle of waterzakbreuk bij volwassenen zijn:

• ongemak tijdens seksuele activiteiten
• pijn en ongemak tijdens het lopen

Preventie

Een hydrocèle of waterzakbreuk bij een volwassene kan worden voorkomen door de volgende maatregelen te treffen:

• vermijden of minimaliseren van de kansen op een trauma aan het scrotum
• het verminderen van je risico om een ​​seksueel overdraagbare aandoening op te lopen door seksuele onthouding, een levenslange wederzijds monogame relatie of veilig vrijen

Prognose

De prognose van een hydrocèle bij een volwassene is over het algemeen zeer goed; complicaties op de lange termijn worden meestal niet waargenomen.

Lees verder

• Niet ingedaalde teelballen: operatie en vruchtbaarheid
• Teelbaltorsie: symptomen en oorzaken van gedraaide teelbal
• Hydrocèle bij een baby: symptomen, oorzaak en behandeling
• Prostatitis: symptomen en behandeling prostaatontsteking
• Bijbalontsteking en teelbalontsteking: symptomen en oorzaak