Tandplak verwijderen op een efficiënte manier

U poetst uw tanden minimaal tweemaal per dag, maar heeft toch last van irritatie aan tandvlees. De boosdoener is vaak, niet verwijderde tandplak, of tandsteen. Men heeft niet door, dat men méér moet doen dan alleen tandenpoetsen om tandplak so efficiënt mogelijk te verwijderen.

Wat is de oorzaak van irritatie van mijn tandvlees?

Tandplak is de grootste boosdoener van irritatie. Tandplak zit bomvol bacteriën en voedselresten, en bevindt zich op ál uw tanden na een maaltijd. Met een plakverklikker/disclosing liquid (paars/roze) is dit makkelijk aan te tonen. Na 24 uur begint het tandplak langzamerhand onder de invloed van de bacterién te veranderen in tandsteen. Tandsteen is permanent en kan alleen verwijderd worden door een mondhygiënist of parodontoloog. Het is daarom zaak minimaal twee maal per dag tanden te poetsen op een goede manier. De goede manier betekent dat wanneer uw het gebied tussen de rand van het tandvlees en de tand poetst, een heel klein gedeelte van de borstel op het tandvlees ligt. Dit zorgt voor een massage van het tandvlees en verwijdert de moeilijk verwijderbare tandplak. Men moet natuurlijk niet te hard poetsen, het tandvlees hoeft niet te worden kapotgemaakt. Ook dient men de tandenborstel in een hoek van 45 graden te houden, en systematisch te poetsen (Bass-methode). Wanneer tandplak onder tandvlees ligt en niet meer kan worden verwijderd, is de kans haast 100% dat deze in tandsteen verandert.

Zowel tandsteen als tandplak zitten bomvol met bacteriën, en bacteriën zorgen voor ontstekingsreacties in uw lichaam. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een gebit met veel tandsteen vaak bloedt. Het immuunsysteem stuurt namelijk meer witte bloedcellen naar de bloedvaten dichtbij het tandsteen. Er moet dus meer bloed naar het tandsteen worden geleid. Dit leidt tot de bekende roodachtige verdikkingen rond de basis van uw tanden. Ook gaat het tandvlees makkelijk bloeden en wordt gevoelig. Geschat wordt dat meer dan de helft van alle Nederlanders een vorm heeft van lichte tandvleesontsteking (gingivitis), veroorzaakt door tandsteen onder tandvlees. Minder dan 10% van de Nederlanders heeft last van zware tandvleesontsteking (parodontitis). Tandvlees kan los gaan zitten (flap) en hechting verliezen met een tand. Het tandsteen groeit gestaag door tot het kaakbot wordt bereikt, en met aangevreten kaakbot kunnen tanden zelfs los gaan zitten!

Hoe komt het dat ik hier nog nooit over heb gehoord?

Dit komt voornamelijk door gebrekkige voorlichting op basisscholen. Het aantal kinderen met tandvleesproblemen groeit in Nederland sinds de jaren "90 gestaag, doordat op de basisschool de meeste aandacht uitgaat naar gaatjes en niet naar ongezond tandvlees (het aantal gaatjes daalt juist). Dit terwijl er steeds meer aanwijzingen zijn dat een gezond tandvlees leidt tot een langer leven, tot wel maximaal 5 jaar. Ontstekingen, zelfs tandvleesontstekingen, zijn namelijk een risicofactor op latere leeftijd, bij bijvoorbeeld hartaandoeningen. Ontstekingen zorgen er namelijk voor dat er druk wordt uitgeoefend op uw immuunsysteem, en wanneer uw een ziekte krijgt zijn er minder witte bloedcellen beschikbaar.

Hoe verwijder ik mijn tandplak nog beter? Ik poets al tweemaal per dag!

Poetsen is helaas niet genoeg om tandplak tussen uw tanden te verwijderen. De enige manier om deze tandplak te verwijderen is door te flossen, te stokeren, te rageren of een gaasverband te gebruiken. Ik zal hiervoor in het vervolg de term FSRG gebruiken in dit artikel. FSRG moet 1 maal per dag gebeuren, omdat tandplak na 24 uur kan worden omgezet in tandsteen. Wanneer men door tijdsgebrek moet kiezen tussen poetsen of FSRG wordt het aangeraden FSRG te kiezen. In de hedendaagse snelle samenleving is er helaas niet veel tijd om elke dag een kwartier na het tandenpoetsen tijd te besteden aan FSRG. Dit is mogelijk ook een reden dat FSRG geen populaire bezigheid is. Het tijdstip waarop dit gebeurt maakt niet uit. Voor of na het tandenpoetsen, 's ochtends of 's avonds kan allemaal. FSRG verwijdert bestaande tandsteen niet, daarvoor moet men echt naar een mondhygiënist of parodontoloog. Vraag uw tandarts voor een doorverwijzing of maak zelf een afspraak. Als u nu last heeft van bloedend tandvlees, zal FSRG zeker niet helpen tegen tandvleesontsteking, zonder dat de al bestaande tandsteen is verwijderd! Het is zaak zo vroeg mogelijk te beginnen met FSRG, wanneer men naar van basis- naar middelbare school gaat is het devies. Op die manier wordt er routine ingebouwd vanaf een vroege leeftijd.

Dagelijks advies

Het advies is dagelijks 2 maal te poetsen en 1 maal FSRG. De keuze tussen flossen, stokeren, rageren of gaasverband is puur uw eigen voorkeur. Iedereen heeft een ander gebit. Een gebit met gelijkmatige openingen tussen tanden kan voordeel ondervinden bij tandenstokers. Een gebit met ongelijkmatige openingen kan voordeel hebben met ragers van verschillende groottes. Probeer zelf uit wat voor u het beste is, of vraag uw tandarts of mondhygiënist om advies.

Als uw tandvlees bloedt na het toepassen van FSRG, en dit nog steeds doet na twee tot drie weken, moet u contact opnemen met uw tandarts. Bloeding is normaal bij een gebit waarop nog nooit FSRG is gebruikt, maar dit dient wel snel te stoppen. Immers door FSRG verwijdert u tandplak, en zonder tandplak is het niet normaal dat tandvlees bloedt. Als het tandvlees toch nog bloedt na een week of twee ligt het mogelijk aan niet verwijderd tandsteen onder uw tandvlees. Het advies is altijd naar een mondhygienist te gaan als u al klachten heeft voordat u begint met FSRG. U zult merken dat na een aantal weken met FSRG, bovenop normaal poetsen, uw tandvlees minder gevoelig is, minder irriteert en minder bloedt. Dit komt doordat het tandvlees door FSRG wordt gemasseerd en tegelijkertijd tandplak beter wordt verwijderd. Het doel van FSRG is tandplak te verwijderen, zorg ervoor dat u dus de handelingen goed en compleet uitvoert. U doet het vooral voor zichzelf. Eénmaal goed rageren heeft de voorkeur boven tienmaal halfslachtig rageren.

Flossen

Met flosdraad kunt u met een heen-en-weer gaande beweging tandplak tussen elke tand verwijderen. Dit doet u voor alle 26 holtes, zelfs tussen uw kiezen.

Stokeren

Voor stokeren is een driehoekige tandenstoker nodig van goede kwaliteit. De goedkope tandenstokers die je hebt in restaurants kunnen makkelijk gaan splinteren, zijn rond (!) en dus niet goed. De spitse driehoekige punt moet naar de holtes worden gericht met de platte kant van de driehoekige punt naar het tandvlees toe. Dus wanneer u de bovenkaak stokert is de tandenstoker tegengesteld gericht als wanneer u benedenkaak stokert. Door de tandenstoker een beetje vochtig te maken voordat men stokert, kan splintering worden voorkomen. U stokert alle 26 holtes, door bij elke holte de tandenstoker zo diep aan te drukken, dat hij niet meer verder kan. Het aandrukken moet per holte ongeveer 5 keer gebeuren.

Rageren

Voor rageren moet u ervoor zorgen dat u de goede maat heeft voor uw tandholtes. Het is niet ongewoon ragers van verschillende lengtes te gebruiken per ragerbeurt, zeker bij een implantaat. Het rageren moet net als bij het stokeren bij voorkeur minimaal 5 keer gebeuren per holte. Men ragert rechtdoor, maar kan ook schuin rageren, naar gelang de vorm van de tandholte, als dat tandplak beter verwijdert.

Gaasverband

Dit verband is vooral handig wanneer grote oppervlakken moeten worden schoongemaakt. Het verband heeft een groot contactoppervlak en is dus goed bruikbaar bij achterste kiezen en tanden zonder buurtand. U gebruikt dezelfde bewegingen om tandplak te verwijderen.

Let op: gebruik absoluut geen tandpasta bij FSRG! Deze kan vast komen te zitten tussen tanden met alle gevolgen van dien.

Waar kan ik de genoemde tandheelkundige spullen kopen?

U kunt deze spullen makkelijk aanschaffen bij drogisterijen als Etos, Kruidvat en Trekpleister of online.

Meer tips?

Als uw zelfs met 1 maal FSRG en 2 maal poetsen per dag nog last heeft van uw tandplak, heeft u misschien te maken met een bacterie-cultuur op uw tanden die agressiever is dan normaal. Uw tandarts kan makkelijk een uitstrijkje maken van de bacterie-culturen in uw mond. Een mogelijke remedie is poetsen met tandpasta van parodontax, welke abnormale bloeding van tandvlees dient te verhelpen. Ook kan u vragen om een tijdelijke chloorhexidinekuur bij uw mondhygiënist. Eventueel kunt u gebruik maken van commercieel mondwater. Commercieel mondwater helpt bacteriën te doden aan de oppervlakte, maar is niet efficiënt genoeg voor het verwijderen van tandplak. Soms helpt het vervangen van een hand-tandenborstel door een elektrische tandenborstel met het systematisch poetsen. Let op: de bovengenoemde oplossingen zijn geen vervanging voor FSRG.

Zorg er in ieder geval voor, dat u altijd eerst informatie inwint bij uw tandarts, als u last heeft van irritatie en klachten. Zij zijn de experts. Als u jonger bent dan 22 jaar, bijvoorbeeld 21 jaar, is een lichte behandeling bij een mondhygiënist aan te raden. U krijgt dan de kosten vergoed door uw zorgverzekering, welke kan oplopen tot honderden euro's per behandeling. Tandsteen verwijderen bij gingivitis is een lichte behandeling, net als gaatjes vullen, met ook de keuze tot verdoving. Na uw 22ste krijgt u geen lichte tandheelkundige behandelingen vergoed, dus wees er snel bij!

Wist u dat?

• ...ongeveer een kwart van alle mensen last heeft van slechte adem, veroorzaakt door bacteriën in de mond?
• ... in 1 mg tandplak wel 100 miljoen bacteriën leven?
• ... de helft van alle mensen na hun 50ste gebruik maken van kunstgebit, implantaten, kronen of bruggen? Door goede tandhygiëne kunt u uw échte tanden zo lang mogelijk behouden!