Hartritmestoornissen genezen door bevriezing van hartcellen

Boezemfibrilleren is nog niet te genezen, maar het kan op verschillende manieren worden behandeld. Een van de behandelingen is de zogenaamde katheter-ablatie, het wegschroeien of wegbranden van de hartcellen die verantwoordelijk zijn voor de ritmestoornissen. Maar mensen met deze specifieke vorm van hartritmestoornissen, hebben vaak meer baat bij bevriezing van de hartcellen die de ritmestoornissen veroorzaken dan bij het wegschroeien ervan. Een behandeling met bevriezing is minder belastend en geeft minder bijwerkingen.

Bevriezing van hartcellen bij hartritmestoornissen

Het bevriezen van hartcellen biedt met name goede resultaten bij hartritmestoornissen die een gevolg zijn van boezemfibrilleren, ook wel atriumfibrilleren (AF) genoemd. Ruim een kwart van de Nederlanders ouder dan 40 jaar lijdt inmiddels aan deze kwaal. Oorzaak is een verhoogde elektrische activiteit in de bloedvaten die van hart naar longen lopen. Aangezien die bloedvaten in verbinding staan met ons hart, worden de elektrische prikkels doorgegeven aan het hart, wat ertoe leidt dat de spiervezels zich in ons hart snel en ongecontroleerd gaan samentrekken.

Wat is boezemfibrilleren of atriumfibrilleren

Bij boezemfibrilleren klopt het hart niet meer in de juiste maat. Het is de meest voorkomende vorm van hartritmestoornissen in Nederland. De aandoening komt vaker voor bij het stijgen der jaren. Bij boezemfibrilleren komt het tot zeer snelle, ongecoördineerde elektrische impulsen; Het hart raakt van slag. Symptomen zijn onder meer hartkloppingen, kortademigheid, pijn, misselijkheid of duizeligheid. Boezemfibrilleren kent echter ook het risico van hartfalen en een grotere kans op een beroerte.

Een therapie met medicijnen kan boezemfibrilleren bij veel patiënten weliswaar onderdrukken, maar anderen hebben er volstrekt géén baat bij of maar ten dele. Bijkomend nadeel, vooral voor jongere patiënten, is de noodzaak van regelmatige inname gedurende een groot aantal jaren. Daar komt nog bij dat er bijwerkingen zijn, zowel voor het hart alsook voor veel andere orgaansystemen, bijwerkingen die in extreme gevallen zelfs levensbedreigend kunnen zijn.

Ablatie met warmte

Om boezemfibrilleren tegen te gaan kan de hartboezem ook worden afgeschermd van abnormale elektrische prikkels in de longader. Het doen afsterven van het weefsel in de gebieden die de ongewenste prikkels genereren, met een via de lies aangebrachte katheter, heeft een revolutie teweeggebracht in de behandeling van boezemfibrilleren. Bij deze zogenaamde ablatie schroeit hoogfrequente stroom het weefsel met hitte weg en onderbreekt zo de betreffende geleidingsbanen in de hartspier. Ongewenste prikkels kunnen op die manier niet meer aan het hart worden doorgegeven.

Katheter-ablatie niet zonder risico en/of bijwerkingen

Maar katheter-ablatie is een behandeling die nogal wat tijd in beslag neemt en die ook niet geheel zonder risico is. Hoewel katheterablatie in beginsel geen gecompliceerde behandeling is, moet men die toch beschouwen als een (kleine) operatieve ingreep. En ook dergelijke ingrepen kunnen incidenteel tot complicaties leiden:

• een verhoogd risico op een beroerte als gevolg van stolselvorming in de katheter;
• fistelvorming, vernauwing of afsluiting van de longaderen.;
• na de ablatie kan kortademigheid optreden bij inspanningen;
• of men moet na de behandeling veel hoesten, soms gepaard gaand met bloederig slijm.

Cryoablatie: ablatie door bevriezing van hartcellen

Een nieuwe methode met gebruik van een zogenaamde cryo-ballon ter bevriezing van de longader-uitmondingen in de linker ventrikel van het hart, verkort de duur van de ablatie en geeft minder bijwerkingen. Net als katheter-ablatie is cryo-ablatie bedoeld om de oorzaken van atriumfibrilleren weg te nemen en zo de ritmestoornissen te stoppen. Met een minimale invasieve ingreep moeten bepaalde weefselstructuren in het hart met behulp van koude worden uitgeschakeld, zodat verstorende elektrische prikkels niet meer worden doorgeleid. Daarbij wordt een cryo-ballon via de lies in de longaders aangebracht, met behulp van lachgas opengeklapt, en gelijktijdig tot temperaturen onder -50 graden Celsius afgekoeld. Bij de uitmonding van de longaders ontstaat daardoor een cirkelvormig littekenzone, die de elektrische geleiding van prikkels tussen pulmonale ader en het hart voorkomt. Hierdoor kan het merendeel van de gevallen van boezemfibrilleren worden genezen.

Bijwerkingen van katheter-ablatie soms levensbedreigend

Onderzoeken door cardiologen van het Erasmus Medisch Centrum hebben uitgewezen dat isolatiebehandelingen als deze beter kunnen worden uitgevoerd met een koudetherapie dan door wegbranden van schadelijk weefsel. Het slagingspercentage is bij beide behandelmethoden gelijk maar bij bevriezing treden aanzienlijk minder ernstige bijwerkingen op.

Een aantal van die bijwerkingen kan zelfs levensbedreigend zijn, zoals perforatie van de achterliggende slokdarmwand. Een andere ernstige bijwerking van branden is het ontstaan van trombose. Dit valt te verklaren doordat er op de plek van de ingreep ruwer oppervlak ontstaat waarin zich makkelijk bloedstolsels kunnen vormen die kunnen losschieten.

Ablatie door bevriezing is veiliger

Veel cardiologen prefereren bij patiënten met een lichte vorm van atriumfibrilleren dan ook een behandeling met bevriezing van hartcellen. Het betreft dan patiënten bij wie het boezemfibrilleren spontaan begint maar ook vanzelf weer ophoudt. Men moet deze patiënten niet blootstellen aan de risico´s van ernstige bijwerkingen als er een veilige en minstens zo effectieve therapie beschikbaar is. Eén jaar na de ingreep is 85% van de patiënten nog altijd vrij van klachten.